سخنان سردار جعفری درباره‌ی تایید کودتای انتخاباتی و به‌دنبال آن، تاییدی دیگر از علی سعیدی، نماینده‌ی خامنه‌ای در همین راستا نشان‌گر دو چیز مشخص در رژیم ایران بود. نخست اینکه در این حکومت براساس همین دو سند میتوان گفت که تا چه حد قبح دروغ‌گویی ریخته است و چه آسان روحانیونی که خود را «دیندار» می‌نامند در روز روشن و آن هم به‌فاصله‌ی ۲۴ ساعت دروغ می‌گویند و ابایی هم از فاش شدن آن ندارند. تو گویی دروغ‌گویی اگر برای حفظ تاج و تخت ولی‌امر مسلمین! و نایب امام زمان! باشد نه‌تنها هیچ اشکالی ندارد، بلکه حتی رواست و میتوان سربلندانه و سرافرازانه سخن ناراست و کذب گفت.
در ماههای گذشته تحلیل های بسیاری در خصوص علت سکوت اپوزسیون پس از روی کارآمدن آقای روحانی از رسانه های گروهی فارسی زبان شنیده شد. اما هیچکدام از این دلایل مطرح شده جامع نبوده و بیشتر سطحی تجزیه و تحلیل شده است. مثلا برخی فقط انتخاب آقای روحانی را دلیل سکوت دانستند در حالیکه آمدن آقای روحانی به تنهایی علت سکوت نبوده و نیست. آیا اگر روحانی هم مثل احمدی نژاد از حمایت انگلیس و آمریکا برخوردار نبود اپوزسیون باز هم سکوت می کرد؟!. یعنی مشکل مردم در سی سال گذشته فقط جناح سنتی نظام بود؟ بهرحال سکوت هنوز هم حاکم است و هر نیروی می تواند تحلیل خود را داشته باشد و این طبیعی است. اما این یادداشت از آن جهت نوشته می شود تا هم تحلیل کاملی ارائه شود و هم به برخی از مواردی که در رسانه ها گروهی کمتر به آنها پرداخته میشود اشاره شود:
حضور ویلیام برنز معاون ارشد وزیر خارجه آمریکا و معمار توافق موقت اتمی (طرح اقدام مشترک) در گفت‌وگوهای سیاسی دو روزه ۱۹ و ۲۰ خرداد با ایران، می‌تواند مذاکرات عقیم‌مانده اتمی با جمهوری اسلامی را از خطر شکست نهایی نجات دهد.
بعد از بی‌نتیجه ماندن مذاکرات سیاسی موسوم به وین ۴، انجام گفت‌وگوهای کارشناسی روزهای ۱۴و ۱۵ خرداد ماه نیز که در حاشیه نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین برگزار شد، تنها به شناسایی زمینه‌های اختلاف انجامید و نه نزدیکتر کردن انتظارات متقابل.
نخست در توضیح این سخن گهربار احمد خاتمی باید گفت که واقفه به جریانی شیعی گفته میشود که در اواسط قرن دوم هجری شکل گرفت و تا قرن سوم و اوایل قرن چهارم هجری به حیات خود ادامه داد. بنیانگذاران این جریان از یاران نزدیک و وکلای امام هفتم شیعیان بودند که به دلیل فساد اقتصادی و منافع سیاسی مقابل امام هشتم شیعیان ایستادند. واقفه با انکار امامت و وصایت امام رضا چالش سنگینی برای آن حضرت در آغاز امامت ایجاد کردند چرا که همگی از افراد مورد وثوق امام پیشین و معتمد جوامع شیعی در عراق و حجاز و مصر بودند.
جدیدترین افاضات احمد خاتمی، یعنی، هم‌او که هنگامی که فرمان کلاه بردن می‌رسد، سر می‌برد سخنانی از جنس «مدح‌های جدید از علی خامنه‌ای در ذم مخالفان» اوست. مخالفان ولی امر مسلمین جهان هم که بجز «استکبار و صهیونیست»، مشخصا هاشمی رفسنجانی و تیم اوست.
«ملتی که آغاز به تفکر کند دیگر نمی‌توان او را متوقف ساخت»
(ولتر فیلسوف بزرگ فرانسوی)
بزرگترین موهبتی که انسان از آن برخوردار می‌باشد قدرت تفکر و اندیشیدن است. یک ضرب‌المثل پارسی می‌گوید: «آفریدگارا آن را که عقل دادی چه ندادی؟». یعنی قدرت فکر کردن و اندیشیدن دادی.
در درازای تاریخ بشر، دانشمندان و اندیشه ورانی بوده‌اند که پیرامون قدرت اندیشه و فکر کردن سخن گفته‌اند.
کسانی که پیرامون رویدادهای اجتماعی، طبیعی و سیاسی می‌اندیشند و با سودبری از تجربه‌هایشان به بررسی و تجزیه و تحلیل می‌پردازند قادر خواهند بود که درست را از نادرست و سره را از ناسره تشخیص دهند و آنان که قادر به سودبری از نیک اندیشی نیستند با گذشت زمان این موهبت را از دست داده و در نتیجه این امکان را به دیگران می‌دهند که افکار و عقیده‌هایشان را به آنان بباورانند. در حقیقت این دیگرانند که برای آنها تصمیم می‌گیرند.
تعطیل دفتر نمایندگی پتروبراس، غول نفتی برزیل، در تهران و واگذاری امتیازات و تعهدات آن به دولت، بدون تردید یک عقبگرد بزرگ در راه بازگشت شرکتهای نفتی خارجی به ایران محسوب میشود، هرچند که اتخاذ این تصمیم تا حدودی متاثر از وضعیت داخلی شرکت یاد شده نیز بوده است.
بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت جمهوری اسلامی هنگامی که بخت دست یافتن به یک توافق جامع اتمی مابین ایران و گروه ۵+۱ در اوج بود، همراه حسن روحانی عازم گردهمایی اقتصاد جهانی در داووس-سوئیس شد و در حاشیه کنفرانس با دعوت از مدیران شرکتهای بزرگ نفتی جهان وعده فراهم ساختن زمینه بازگشت آنها را به ایران داد.
اگر چه پس از انجام دیدار تبلیغاتی یاد شده در سوئیس، تعدادی از شرکتهای دعوت شده از سوی زنگنه ( منجمله شرکت توتال فرانسه و شرکت شل) امکان بازگشت به ایران را در آینده قابل پیشبینی منتفی اعلام کردند، وزارت نفت همچنان امیدوار بود که پس از لغو تحریمهای آمریکا و اروپا، و همچنین بهبود قرار داد های پیمانکاری نفتی ایران با شرکتهای خارجی، (بیع متقابل) علاقه آنها برای بازگشت به ایران افزایش یابد.
مسئله پرونده هسته‌ای ایران یک مسئله واقعی با پیامدهای کوتاه مدت و بلند مدت برای ایران و ایرانیان است. توافق یا عدم توافق در این زمینه نیز به سرنوشت ایران و ایرانیان بستگی تام دارد. اما نزاع هسته‌ای، نزاعی بدون ارتباط با دیگر مسائل نیست که بتوان به طور مستقل آن را حل و فصل کرد.
جمهوری اسلامی در خلاء زندگی نمی‌کند، بلکه در منطقه و جهانی زندگی می‌کند که دیگران دارای سلاح‌های کشتار جمعی‌اند و دائماً هم از سوی اسرائیل و آمریکا تهدید به تهاجم نظامی شده و میشود. بدین ترتیب، به نزاع هسته‌ای باید در سطحی کلان- جهانی و منطقه‌ای- نگریست.
مشکل کجاست؟ دولت‌ها در سطح روابط بین‌الملل به دنبال تأمین “منافع” خویش اند، نه عدالت، دموکراسی و حقوق بشر. بر این مبنا، دوستی و دشمنی شکل گرفته و ساختاری تبعیض‌آمیز و یک بام و دو هوایی برساخته شده است.
آژانس بین المللی انرژی اتمی طی چهارمین گزارش ماهانه پیرامون نحوه عملکرد ایران در چارچوب تعهدات « طرح اقدام مشترک»، ضمن تائید همکاری در پاره‌ای زمینه‌ها، از جمله کاهش ذخیره اورانیوم با غنای ۲۰ در صد از ۲۳۵ کیلوگرم به ۳۸.۴ کیلوگرم، مراتب نگرانی خود را در مورد اقدام ایران نسبت به تلاش برای ساخت کلاهک اتمی قابل نصب بر روی موشک ابراز داشته است.حتی در صورت انجام آزمایش اتمی، یک کشور تنها زمانی به عنوان یک قدرت نظامی اتمی شناخته میشود که وسیله حمل و پرتاب آنرا در اختیار داشته باشد.
حمل بمب اتمی متعارفی و پرتاب آن (و نه گلوله های اتمی با مواد ضعیف شده)، یا وسیله هواپیما‌های نظامی دور پرواز و یا موشک‌های بالستیک صورت می‌گیرد. ایران فاقد هواپیمای قادر به حمل بمب اتمی است ولی در صورت موفقیت طراحی برای نصب بمب اتمی (به دلیل دارا بودن قطر زیاد بمب) بروی دماغه باریک موشک شهاب، ظرفیت لازم برای حمل بمب و تبدیل شدن به یک قدرت اتمی بازدارنده را خواهد داشت. علاوه بر موضوع کلاهک اتمی، نکته بسیار حائز اهمیت دیگر در گزارش تازه آژانس، پذیرفتن تلویحی آزمایش شلیک نوترنی (در پارچین) توسط ایران، به‌منظور ساخت ماشه بمب اتمی است.
بعد از مدت‌ها مجددا دیکتاتور به میدان آمده و احساس هراس می‌کند. ماجراهای دوم خرداد و اصلاح‌طلبان برای او تداعی شده و خواب و خوراک را از او گرفته است. نکند مجلس شورا دوباره همچون مجلس ششم شود؟ نکند مجلس خبرگان به تسخیر آن ملای زیرک درآید؟ پس از من چه میشود؟ نکند روحانی و تیمش فضا را اندکی برای مردم باز کنند تا اسلام به خطر افتد؟ اگر چنین شود چگونه پاسخ خدا را بدهم؟
اینها سوالاتی است که احتمالا روز و شب علی خامنه‌ای از خود می‌کند و وقتی به نتیجه نمی‌رسد ابتدا اعوان و انصار (یعنی از گله‌ی امامان جمعه گرفته تا نان به نرخ روزخوری به نام مصباح یزدی) را فرمان می‌دهد تا به دولت و مردم یورش ببرند و بعد هم خودش به میدان می‌آید و هشدار! می‌دهد.
دیکتاتور ایران نیز همچون همه‌ی دیکتاتوران تاریخ خود را حق می‌پندارد. می‌اندیشد اسلامی که او می‌شناسد برترین اسلام است و از این‌رو هرچه می‌گوید باید عمل شود. او هیچگاه نمی‌اندیشد که میلیون‌ها نفر مردم ایران از او بهتر می‌فهمند و عاقل‌تر از اویند، تنها می‌پندارد که چون یک شبه «جفتکی» انداخته و آیت‌الله و رهبر شده، بنابراین برگزیده‌ی خداست و باید پاسخ گوی او باشد.
واقعیت این است که ذهن دیکتاتوران متوهم را نمی‌توان حلاجی کرد. آنان به‌سبب وفور مدح‌ها دیوانه می‌شوند و در ذهن و خیالات‌شان مسائلی می‌گذرد که هیچکس نمی‌داند چیست. اما از روی اقدامات و اعمال آنها میتوان خوب فهمید که دیوانه شده‌اند و در دنیایی دیگر می‌زییند.
شکست مذاکرات اتمی موسوم به وین -۴ نشان داد که نهایی ساختن توافق موقت اتمی با ایران، بیش از هر عامل دیگری، تحت تاثیر تعدد مراکز قدرت در ایران و همچنین رقابت نفس‌گیر جبهه متحد مخالفان دولت در درون حاکمیت، مرکب از نظامیان و اصولگرایان قرار دارد.
به نتیجه رسیدن مذاکرات آینده سیاسی با گروه ۱+۵ ( آمریکا) و یا تعلیق آن، (به‌منظور پرهیز از اعلام شکست قطعی و نهایی مذاکرات که برای هر دو سوی مناقشه اقدامی است پرهزینه و بسیار خطرناک) از یک سو در گروی ادامه رقابت شاخه‌های قدرت در داخل ایران، و از سویی متأثر از میزان آمادگی دولت باراک اوباما برای یاری دادن به عمل‌گرایان و دولت حسن روحانی خواهد بود.
در روزهای نزدیک به آغاز مذاکرات سیاسی شکست خورده اخیر در وین و در ادامه فشارهای فزاینده سیاسی مخالفان داخلی علیه دولت و ادامه مذاکرات اتمی، رهبر جمهوری اسلامی با چراغ خاموش خود را در کنار منتقدان دولت قرار داد.
بی نتیجه ماندن دور اخیر مذاکرات سیاسی ایران و گروه ۵+۱ در وین را میتوان علاوه بر بازدارنده های متعارفی و شناخته شده، به تصمیم تاکتیکی و از پیش توافق شده مذاکره کنند گان ایرانی و آمریکایی، با هدف دور زدن فشارهای مخالفین در درون هیات حاکمه جمهوری اسلامی نسبت داد.
دکتر رضا تقی زاده
پیش از آغاز مذاکرات اتمی در وین، فشارهای روانی از سوی مخالفان علیه مذاکره کنند گان به نحو محسوسی افزایش یافته بود. اصولگرایان و نظامیان مذاکره کنند گان دولتی را به حراج دست آورد های اتمی کشور و ارزان فروشی، و آمریکا را به زیادت طلبی و زور گویی علیه ایران متهم میسازند.
روز پیش از آغاز مذاکرات وین، به نقل از آقای علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی در تهران ۳ شرط مشخص به عنوان خطوط قرمز ایران مطرح گردید و گفته شد که رعایت هر سه شرط به صورت دستورالعمل کاری به مذاکره کنند گان ابلاغ شده است. در اجرای این پیش شرطها، علاوه بر حفظ ماهیت کنونی راکتور آب سنگین اراک و ادامه تحقیقات و توسعه فناوری های اتمی ( تلاش برای تولید سانتریفیوژهای پیشرفته) ، ضرورت لغو یکباره تحریمها نیز مورد تاکید قرار گرفته؛ خواسته هایی که تا حدودی مغایر با انتظارات آمریکا از مذاکرات و متفاوت با روح توافق اتمی موقت ژنو است. در روز بعد از پایان مذاکرات بی نتیجه وین، کاظم صدیقی، پیش نماز جمعه تهران نیز خواسته های منسوب به علی خامنه ای در جمع نماز گزاران را مورد اشاره قرار داد و تاکید کرد: ” هر گونه قرارداد بین ایران و ۱+۵ باید متوازن، متقابل و همزمان با رفع تحریم ها باشد و باید همه تحریم ها برداشته شود. همچنین هیچ یک از دستاوردهای هسته ای ایران قابل تعطیل نیست و هیچکس حق معامله در این جهت را ندارد.”
بازگشت گروه‌های فشار به خیابان: روحانی همچنان عقب‌نشینی می‌کند
دولت حسن روحانی، گام به گام همچون دولت محمد خاتمی حرکت می‌کند و روحانی نیز در کوتاه‌آمدن و عقب‌نشینی، همچون سلف خود خاتمی عمل می‌نماید. این رفتارها، نه‌تنها محافظه‌کاران «دلواپسِ منافع‌شان» را به عقب نرانده، بلکه آنان هر روز وقیح‌تر وبا تمسک به موضوعی جدید، بحرانی دیگر را می‌آفرینند و در این میان آنچه قربانی میشود، آزادی‌ها و منافع مردم است.
نایب امام زمان هم اگرچه فعلا سکوت اختیار کرده و از این شیوه برای پیشبرد منافع دون خود استفاده می‌کند، اما در همین سکوت هم رفتارها و اعمالی انجام می‌دهد، که آشکارا نشان‌دهنده‌ی خوی «دیکتاتورصفت، خود محور و ضد مردمی» اوست. بازدید نکردن دیکتاتور از نمایشگاه کتاب که براساس قرائن آغازی است برای حذف علی جنتی از وزارت ارشاد و سخت‌گیری بیشتر در حوزه‌ی فرهنگ، و اظهاراتی که به‌نام او در خصوص «نگرانی از وضعیت فرهنگی» میشود، گواهی است بر این رفتار علی خامنه‌ای.
در این راستا روز جمعه هم تمام امامان جیره‌خوار جمعه با دستوری هماهنگ، حمله‌ای را علیه وضعیت فرهنگی ایران انجام دادند و با «هشدار نسبت به عقبگرد به انحطاط دوران اصلاحات»، پروژه‌ی حذف وزیر ارشاد را یک گام به جلو بردند.
اظهارنظرات ریز و درشت دیگر مقامات رژیم در خصوص نگرانی دیکتاتور از اندک کورسوی گشایش فرهنگی نیز در همین راستا بود. جعفر شجونی، علی سعیدی، حمید رضا مقدم‌فر معاون سپاه و امروز هم حید مصلحی وزیر اطلاعات محبوب سید علی از جمله محافظه‌کارانی بودند که به سیاست‌های فرهنگی دولت به‌شدت حمله کردند و تاکنون دولت هجده میلیونی روحانی نیز اقدامی نکرده است.
پایان مذاکرات کارشناسی اتمی در نیویورک صحنه را برای تشکیل جلسه سیاسی هفته آینده در وین مابین ایران و نمایندگان گروه ۵+۱ بمنظور امضاء سند تاریخی توافق اتمی آماده ساخته است. علیرغم مخالفتهای گسترده و جدی اصولگرایان، افراطیون و نظامیان جمهوری اسلامی با تلاشهای دولت در این زمینه، انتظار میرود توافق نهایی حتی پیش از زمان پیش بینی شده صورت گیرد.در وضعیت کنونی، ابهام پیرامون به نتیجه رسیدن و یا شکست مذاکرات جاری اتمی نیست، بلکه زمان دقیق تحقق آن است؛رویدادی که علاوه بر دولت روحانی، دولت اوباما نیز بی صبرانه آنرا انتظار میکشد.
دکتر رضا تقی زاده
امضاء توافق نهایی اتمی با ایران از جمله معدود فرصت های دهه اخیر است که طی آن کاربرد کم هزینه دیپلماسی به خنثی ساختن یک بحران بالقوه جهانی توفیق می یابد.
شاید پیش نگری امضاء قطعی سند توافق اتمی، بخصوص در شرایطی که مخالفان تمام توان خود را برای پیشگیری از انجام آن بکار گرفته اند، تا حدودی خوش بینانه بنظر برسد، با این حال، نظری است که فراسوی گزارشهای رسانه های هدفدار، میتوان آنرا با اطمینان خاطر مطرح ساخت.
سازش یا چالش؟
در حاشیه مذاکرات اتمی، مخالفان داخلی آن، دولت روحانی را به سازش با غرب متهم میکنند.یکی از مفاهیم ساده دیپلماسی “سازش” است. در این چارچوب، نسبت دادن سازش به دولت روحانی کاملا وارد است، اما، ایراد “اتهام” به بهانه سازش، در این مورد وارد نیست.
این گزارش درست، نافی غیر دموکراتیک بودن رژیم به رهبری آیت الله خامنه ای نیست. او رهبر خودکامه ای است که آگاهانه در برابر فرایند دموکراتیزاسیون ایستاده است. نه تنها اراده سرکوب دارد، بلکه توانایی (سازمان سرکوب) هم دارد. اما تحولات معلول خواست و اراده او نیست. چرا که، از یک سو “توانایی” او مطلق نبوده، و از سوی دیگر، جامعه از جهات گوناگون توسعه یافته و قدرتمند شده است.
گفتمان مسلط دهه های ۷۰ و ۸۰ میلادی روشنفکران ناقد رژیم شاه، گفتمان چپ جهان سومی بود. مارکسیسم به عنوان ایدئولوژی مترقی قلمداد می شد. مارکسیسم ما بلشویکی بود و لنین، استالین، مائو، انورخوجه، چه گورا، کاسترو الگوهای اصلی آن بودند، نه سوسیال دموکراسی غربی. افراد خارج از این گفتمان مسلط – خصوصاً افرادی که به رژیم نزدیک بودند- روشنفکر به شمار نمی رفتند.
رژیم شاه ژاندارم امپریالیسم آمریکا در منطقه به شمار می رفت و گفتمان انقلاب در تقابل با گفتمان رژیم شاه و حامیان غربی اش شکل گرفت. نیروی های مبارز مذهبی هم- خصوصاً علی شریعتی به عنوان معلم انقلاب و نظریه پرداز اصلی نیروهای مذهبی- به شدت متأثر از این ایدئولوژی بوده و روایتی سوسیالیستی از اسلام ارائه می کردند. شریعتی به شدت مخالف لیبرالیسم بود.
اعوان و انصار ولی‌فقیه به موازات فروریختن ارباب‌شان، بر تبلیغات‌شان علیه او می‌افزایند و روزی نیست که در صندوق لعنت (تلویزیون) ضرغامی و یا در مجالس و مراسم و گفته‌های خام‌شان از چهره‌ی «جدید آقا» رونمایی نکنند و مدح نایب امام زمان» نگویند.. در تازه‌ترین اقدام هم کتابی با عنوان «فقیه اعلم» نوشته شده که در آن خام‌اندیشانه سعی شده است «مقام شامخ» دیکتاتور را والا و این هیچ‌ندان را «اعلم فقها» معرفی کنند.
در این کتاب ادعا شده است که فقیه غیراعلم اصلا مجتهد نیست چه برسد اعلم، و در نتیجه علی خامنه‌ای، «مرجع اعلم است»، چون «طبق شهادت افرادی مثل ولادیمیر پوتین، خاویر پرز دکوئیار، سید حسن نصرالله و … ایشان آگاه به زمان است و قبل از ۱۸ سالگی به درجه اجتهاد رسیده است!»
خبرنامه خلیج فارس تازه ترین مقالات و اخبار سیاسی، فرهنگی، هنری و اقتصادی
