مقاله

پس از انقلاب مشروطه ۱۲۸۵ و پس از انقلاب ۱۳۵۷، برای بار سوم، جامعه ایران در مسیر انقلاب قرارگرفته است. انقلاب اول قانونگرایی را طرح ساخت، انقلاب دوم تسخیر قدرت را توسط آیت الله های شیعه اعلام نمود و روند انقلاب سوم گرایش زنانه و گرایش سکولاریسم سیاسی را بنمایش می گذارد. انقلاب سوم نتیجه فساد همه جانبه و فشار حکومتگران مستبد مذهبی است که مردم را بستوه درآورده است.

انقلاب چیست؟

بطور مسلم می توان از نظر جامعه شناسی سیاسی پرسش نمود که معنای انقلاب چیست؟ ادبیات مارکسیستی آنرا سرنگونی یک طبقه و درهم شکستن ماشین دولتی تعریف می کند. کارل مارکس، در مواجهه با نابرابری های فزاینده ناشی از سرمایه داری، اولین رویکردهای نظری را برای «انقلاب پرولتری» با هدف پایان دادن به نابرابری های اجتماعی ناشی از سرمایه داری در کشورهای صنعتی، توسعه داد. از نظر آنارشیسم انقلاب بمعنای تخریب دولت و نفی قدرت سیاسی است. آنارشیسم از این ایده دفاع می کند که عدم وجود ساختار قدرت، مترادف با بی سازمانی اجتماعی نیست. بلکه برعکس نظم اجتماعی مطلق، اجتماعی‌سازی ابزار تولید را تضمین می کند، هیچ گونه حق مالکیتی را تضمین نمی کند و «خود مدیریتی» و فدرالیسم یکپارچه و دموکراسی مستقیم را برقرار می نماید. در یک سخن، نظم منهای قدرت است.
الکسی توکویل در باره انقلاب می گوید: در کشور نشانه‌های کسالت است، احساس مبهم ترس وجود دارد. نمیدانم انقلاب را چه کسی اعلام می‌کند ولی میدانم که این احساس خطرناک را دولت به وجود آورده و آن را حفظ می کند. آنچه در طبقه حاکم می بینم مرا نگران می کند، اخلاق اجتماعی در آنجا انحطاط یافته است.

انقلاب سرنگونی یک رژیم سیاسی با زور است. زور گاه با فشار در تناسب قوای اجتماعی و جنبش های خیابانی و مدنی و اعتصابی است و گاه با بکارگیری خشونت و ضربه زدن به نیروهای نظامی و سیاسی است. و نیز گاه با ترکیب شکل ها و روش های گوناگون است، که در پی آن، قدرت سیاسی مسلط فرو می ریزد. این خشونت در بسیاری از موارد توسط حاکمان آغاز می شود و بمرور واکنش جامعه را نیز به این مسیر می کشاند. بهرحال انقلاب را می توان به‌عنوان «تغییر ناگهانی و خشونت‌آمیز در ساختار سیاسی و اجتماعی یک دولت»، در نظر گرفت که گروه های اجتماعی علیه قدرت مداران تحمیل می کنند تا با مبارزه و شورش، قدرت را به دست گرفته و حفظ آن را تامین کنند.(آنسیکلوپدی لاروس جلد ۱۳ فرانسه، ۱۹۸۵)

در قرن بیستم، تفسیرهای گوناگون از تئوری مارکس، انقلاب های گوناگونی را علیه سرمایه موجب شد. پس از جنگ جهانی دوم، انقلابهای ملی ضد استعماری گسترش یافت. اغلب این انقلاب ها به نفی آزادی و نفی مالکیت و نفی پلورالیسم و حقوق شهروندی منجر شد. در سال ۱۹۸۹، سقوط دیوار برلین، در اروپای شرقی و سپس در اتحاد جماهیر شوروی، سرنگونی دیکتاتوری های کمونیستی را تسریع کرد. در همان زمان که شکست مدل های کمونیستی و شکست مدل های ناسیونالیستی و نظامی آشکار می شد، انقلاب اسلامی ایران در ۱۹۷۹ میلادی خود را بعنوان یک الگوی نو مطرح می کند. شکست کمونیسم و فروریزی توهم در انقلاب های جهان سوم و نارسایی های اجتماعی در دمکراسی ها، ایدئولوژی اسلامیسم را برای بخشی از جهان و بویژه برای کشورهای مسلمان و ذهنیت آرکائیک اسلامی جذاب نمود. این ایدئولوژی سیاسی شیعی با همت آیت الله ها تهیه شد، با ایدئولوگ های اسلامی مانند شریعتی و نصر و آل احمد و سروش جذاب شد، با شایگان و هانری کربن چهره فیلسوفانه بخود گرفت، با پیوند با باورهای دینی خرافی مردم و ذهن و ناخودآگاه آسیب دیده و مسخ شده آنها گره خورد و انقلاب ارتجاعی مذهبی ۱۳۵۷ خورشیدی بوقوع پیوست. در شرایط نبود اندیشه خردگرا و انتقادی، در جامعه ای هیجان زده و متوهم، با تعرض طبقه ای از فرومایگان و خمس و ذکات گیران مرتجع اسلامی، در سازش با بخشی از نظامیان، انقلاب اسلامی قدرت سلطنتی را نابود نمود. این انقلاب اسلامی طبقه ثروتمندان صنعتی و لایه های اجتماعی تکنوکراتها و مدیران و دانشگاهیان عصر پهلوی را زیر ضربه مهلک قرار داد و با تصرف قدرت، ساختار اجتماعی ویژه خود را ساخت، نظام ولایت فقیهی استبدادی را برقرار کرد و تمام جامعه را از همان ابتدا مورد آزار و ستم قرارداد.

چرا انقلاب سوم در جامعه؟

پس از تصرف قدرت، طبقه رانتخوار و انحصارگر و فناتیک، بر جامعه و ثروتها و سرنوشت مردم مسلط شد. این چیرگی و خودکامگی بمعنای پیروزی جعل تاریخ ایران، واپسگرایی اجتماعی، هجوم علیه دوستی با جهان، هجوم علیه زن، هجوم علیه خردگرایی فلسفی، هجوم علیه خلاقیت هنری و هجوم علیه انسانگرایی بود. انقلاب اسلامی برابر سقوط ارزش های مثبت اجتماعی بود، این انقلاب حربه ای برای فقیر کردن جامعه و چپاول ثروتهای ملی و تخریب محیط زیست بود. این انقلاب ابزاری سنگین علیه زنان بود. قرآن زن را در پست ترین ردیف قرار داد و جمهوری اسلامی احکام قرانی و اعتقاد شیعه را با ایدئولوژی حکومتی و سیاست سرکوب درآمیخت. در میان همه کشورهای جهان این رژیم بزرگترین ضربه را به جامعه زنان وارد ساخت. با انقلاب ۵۷، طبقه ثروتمندان وابسته و رانت خواران و سرداران و اهل بیت خامنه ای و آخوندهای مافیایی ثروت و قدرت را بین خود و بستگان تقسیم کردند. ولی در جمهوری اسلامی همه طبقه های اجتماعی، به غیر از طبقه انگلی و غیرمولد حاکم، بازنده بودند زیرا از امتیازهای اجتماعی و سیاسی بی بهره ماندند و از نظر اقتصادی یا محدود شدند و یا سقوط کردند. گروهبندی اجتماعی مانند کودکان و نوجوانان و جوانان و هنرمندان و روزنامه نگاران و ناشران و کنشگران محیط زیست و دیگران، آسیب های بزرگی را متحمل شدند. بکارگیری سرکوب و جاسوسی و کنترل و اعدام و شکنجه که با تلاوت قرآن و الله اکبر همراه گشته بود، به زن و کارگر و دانشجو و روشنفکر و جوان ضربه های مهلک وارد ساخت و توان جامعه را به فرسایش کشاند. در برابر حمله های اسلامگرایان، جامعه دست به مقاومت زد و جنبش ۸۸ و سپس جنبش های ۹۶ و ۹۸ و ۱۴۰۰ و بالاخره انقلاب ۱۴۰۱ را آفرید.

با حکومت اسلامی جامعه همیشه ملتهب و نگران است، حس آدمها این است که هرلحظه یک حادثه بد اتفاق می افتد. مشکل نان و گوشت و پیاز، سرکوب دختران در خیابان، مشکل واکسن و هزینه پزشکی، شکنجه افراد و بی خبری از عزیران دستگیر شده، فرزندان کشته بدون گورشناخته شده، زجر دیدار تکراری و خسته کننده آخوندهای مرتجع در رسانه و خیابان، تحمل دروغ های بزرگ افراد حکومتی و اداری و نظامی، دیدن چهل چهار سال قیافه علی خامنه ای، مدرسه بی کیفیت و اسلام زده، سرکوب دانشگاه، فساد همه جانبه، زورگویی و بی ادبی مدیران، چپاول ثروت برای تروریست های خاورمیانه، سرمایه های بربادرفته در پروژه های اتمی، غلبه دین اسلام تمامیت خواه و مزاحم و سرکوبگر، رشوه خواری بیکران، آبروریزی با اربعین و امامزادهای دروغین، هزینه بالای مسکن، تخریب جنگل ها، کشتار سگ ها، تجاوز به کودکان، دستمزدهای حقیر کارگران، دریاچه ارومیه سوخته، فریبکاری و دزدی مداحان و آخوندها، سرکوبگران گشت ارشاد، اسیدپاشی بر روی دختران، جنایت کهریزک، آخوندها و اشتیاق بیمارگونه جنسی آنها، جلادی خمینی، رنج کولبران کرد، بیکاری کشاورزان زاینده رودی، زندگی دردناک حاشیه نشین ها، شکنجه های اوین و گوهردشت، توهین به فردوسی و رازی و هدایت، سانسور ادبیات، قتل های دولتی مهساها، همه و همه گوشه هایی از رنج همه ملت ایران است.

این همه ستمگری، زمینه اجتماعی و سیاسی و روانی خیزش ایرانیان است. بیش از چهار دهه از انباشت درد و رنج و تحقیر می گذرد و همه به خشمی بزرگ تبدیل گشته اند. اینجا، خشمی کور نیست. همه آگاهی های فزاینده در میان جامعه و همه روشنگری ها در تجربه روزانه و در شبکه های اجتماعی و رسانه های غیر دولتی و پخش نوشتارهای انتفادی در باره قرآن و اسلام و حکومت و استبداد، خشم ها را صیقل داده است. جنبش کنونی در پی پایان دادن به این درد و رنج و آسیب است. این جنبش همچنین یک قیام شکوهمند و در واقع یک انقلاب است که می خواهد یک گسست در نظام بوجود آورد. هدف طرد حکومت رنج و ستم است و برقراری یک قدرت سیاسی متکی بر دمکراسی است. هدف بیرون راندن اسلام از قدرت سیاسی و قانون و آموزش است. هدف شکست دادن قطعی ساختار سلطه گری استبدادی است. امروز انقلاب سوم به حرکت درآمده است زیرا فضای سیاسی و روانی تغییر کرده، شور و امید شکوفا شده، مردم حس می کنند که دارای قدرت هستند و می توانند منشا تغییر باشند. انقلاب یک روند است، گام به گام می آموزد، نیرو جمع می کند، در جبهه حاکمان تردید و تفرقه بوجود می آورد و خود را برای تسخیر قدرت آماده می کند. هدف برانداختن جمهوری اسلامی و استقرار قدرت دمکراسی است.

گرایش های برجسته این انقلاب کدامند؟

یکم، گرایش زنانه این انقلاب بسیار نیرومند است. صدا و روان مهسا منجر به حضور زنان در همه مراحل رشد این جنبش شده و باید تا قدرت سیاسی و مدیریت کشور ادامه یابد. مبارزه جمعی زن و مرد برای کرامت انسانی همسو است. هم اکنون زنان با شجاعت در ایجاد گسست سیاسی پیکار می کنند و اینها در قدرت فردا باید حاضرباشند، تا جامعه و زندگی را مطابق خواست و میل خود و برپایه همکاری و خرد جمعی هدایت کنند. حقوق کامل زنان با حقوق بشر گره خورده است و همان است. بدنبال قتل دولتی مهسا حضور دختران در جنبش بسیار پررنگ است. آتش زدن حجاب، چیدن موها، حضور زنان بدون حجاب در خیابان، یک پدیده ساده نیست. این اقدام ها تجلی خواست پایان دادن به احکام قرآنی و پایان ستمگری علیه زن و پایان مداخله اسلام در زندگی شهروند زن و برآمد آزادی زن از هرگونه قید سنتی و دینی است. همیشه روندها را در نظر داشته باشیم. گرایش زنانه نیز یک روند است که پیوسته آگاهی و شناخت می طلبد زیرا نیروهای مردسالار و دینی در پی نفوذ در جامعه و کسب قدرت هستند. زنان و مردان دشمن نیستند و در این انقلاب می بینیم که اصل همکاری و ارزش های حقوق بشری در بنیاد این جنش بزرگ اجتماعی است. در انقلاب کنونی همکاری نسل هشتادی و آرزوهای او موتور انقلاب است و حضور زن تفاوت اساسی با جنبش های پیشین است. این انقلاب در مدرنیته حرکت می کند.

دوم، انقلاب مذهبی دیروز به انقلاب سکولار امروز رسیده است. میان این دو انقلاب یک تجربه خونین و دردناک قرار دارد. در گذشته وابستگی دینی افراد در رفتار و شعاری های مبارزاتی آنها منعکس بود. شعارهایی مانند «الله اکبر» و «یاحسین میر حسین» در اجتماع و در هنگام مبارزه و راهپیمایی پررنگ بود. در تمام شعارهای جنبش اخیر هیچ شعار دینی وجود ندارد. اکنون بروشنی می بینیم که بین احکام و عواطف دینی با مبارزه سیاسی اجتماعی، هیچگونه نزدیکی امکان بروز پیدا نمی کند. این پدیده بیان یک تحول بزرگ در ذهن و فرهنگ انسان های ایرانی است. بقول کانت خودمختاری انسان نتیجه بیرون آمدن از صغارت و کوچکی و عدم بلوغ است. خودمختاری در تناقض با پیروی از دین و احکام آنست. شعارها، چکیده خواست ها و آرزوهای اعتراض کنندگان است. ایران ما به نقطه ای رسیده که شعار مذهبی در جنبش بزرگ دمکراسی خواهی دیگر مطرح نمی شود. ایرانیان به بلوغ بیشتری رسیده اند زیرا در مسیر شهروندی قرارگرفته اند. بخش بزرگی از جامعه به آزادی و مفهوم شهروندی رسیده است.

سوم، انقلاب اسلامی ۵۷ در ایران شکست جامعه ما بود. انقلاب اسلامی جنگی علیه تمدن و خردگرایی و دمکراسی در جهان بود. حال انقلاب سوم در ایران نه تنها چرخشی عظیم در جامعه ماست بلکه یک گردش بزرگ در تحولات جهانی است. آتش زدن حجاب اسلامی بیان سمبولیک یک شکست بزرگ برای اسلام و متحدین اسلام در جهان است. مدل اسلامی برای مدیریت جامعه و سیاست، با قهرمانی دختران و جوانان ایرانی به ورشکستگی عریان کشیده شد و از این پس لائیسیته بعنوان یک ارزش تابان برجسته می شود. آخوندها، نواندیشان دینی، اصلاح طلبان، نوحه خوانها، ملی مذهبی ها، مبلغان اسلام رحمانی، مکتب داران عرفان و درویشی، اسلاموفیل های سیاسی، همه و همه در درماندگی و بن بست قرار گرفتند. شمشیر و سپر اسلامگرایان درهم شکست ولی هنوز ماشین سرکوب در دستشان است. کالاهای بنجل و آلوده آنها بر ملا گشت ولی امامزاده ها برای آنها کار می کنند. تعرض ایدئولوژیک اسلامگرایان متزلزل شد و این شکست برای خردگرایان یک پیروزی است. امروز جهان به ایران نگاه می کند و می آموزد و در مبارزه با اسلامگرایی جسارت می یابد. ضربه به اسلام امید جهانی را تقویت نموده است. امروز با شکست بسیار احتمالی جمهوری اسلامی، جهان نیرو گرفته و شادمان است.

جلال ایجادی
جامعه شناس دانشگاه فرانسه
جلال ایجادی آخرین اثر خود را بنام «بحران بزرگ زیستبوم جهان و ایران» در ۴۸۰ برگ، انتشارات فروغ، منتشر نمود. از این نویسنده تا کنون کتاب «نواندیشان دینی، روشنگری یا تاریک اندیشی»، ۳۱۰ صفحه، نشر مهری، کتاب «جامعه شناسی آسیب‌ها و دگرگونی‌های جامعه ایران»، ۴۰۰ صفحه، انتشارات نشرمهری، کتاب «بررسی تاریخی، هرمنوتیک و جامعه شناسی قرآن»، ۳۸۰ صفحه، و کتاب «اندیشه ورزی‌ها در باره جامعه شناسی، فلسفه، زیستبومگرایی، اقتصاد، فرهنگ، دین، سیاست»، ۷۲۰ صفحه، چاپ نشر مهری، منتشر شده است.

شاهزاده رضا پهلوی، نباید بگذارید این فرصت بزرگ تاریخی از دست برود
علیرضا نوری‌زاده نویسنده و روزنامه‌‌نگار
پنج شنبه ۷ مهر ۱۴۰۱ برابر با ۲۹ سِپتامبر ۲۰۲۲ ۱۲:۱۵

سر چهارراه کالج به هم رسیدیم؛ احمد بنی‌احمد، نماینده شجاع تبریز، دکتر بلوهر آصفی و دکتر کاتبی که در گروه اتحاد برای آزادی با بنی‌احمد همراه بودند، نیز با شماری از جوانان جبهه ملی و نهضت آزادی به ما رسیدند و باهم حرکت کردیم. تظاهرات روز تاسوعا بود و بر پایه توافق قبلی بین همه گروه‌ها، حتی بهشتی و هاشمی رفسنجانی و منتظری، قرار بود شعاری خارج از چارچوب قانون اساسی سر داده نشود؛ ما آزادی زندانیان سیاسی و اجرای کامل قانون اساسی را می‌خواستیم.

تا میدان ۲۴ اسفند (میدان انقلاب تهران) صف‌ها منظم و شعارها در چارچوب آنچه توافق شد، ادامه یافت. در میدان، اندکی صبر کردیم تا دسته‌هایی که از سمت جنوب می‌آمدند به جمع بپیوندند. در فاصله چند دقیقه، رفیقدوست و برادران و هم‌مسلکی‌هایش، عده‌ای از فداییان اسلام قدیم و سرسپردگان خمینی، رسیدند و عربده‌زنان، شعار «حزب فقط حزب‌الله، رهبر فقط روح‌الله» و «تا شاه کفن نشود، این وطن وطن نشود» سر دادند.

تنها بنی احمد نبود که برآشفت؛ بلکه حتی دکتر سنجابی که چند متر آن‌طرف‌تر بود هم به فغان آمد و مرحوم بازرگان هم. اما اوباش میدان امین‌السلطان رسیدند و عملا بر تظاهرات مسلط شدند؛ همان روزی که شاه با اردشیر زاهدی از هلی‌کوپتر تظاهرات را تماشا می‌کرد و بر لبش این سوال می‌چرخید که چرا؟ چرا؟

مثل صحنه‌ای از نمایش هملت، ارتشی‌ها در چهارسوی خیابان صف کشیده بودند. در برابر صدای آرام آن‌ها که اجرای قانون اساسی را می‌خواستند و صدایشان نخستین بار عید فطر از قیطریه تا جاده قدیم شمیران طنین‌انداز شد، ناگهان به تاسوعا و عاشورا رسیده بودیم که آن شعارها رنگ باختند و شیخ فضل‌الله نوری عمامه سیاه جای سیدین سندین (اصطلاحی در انقلاب مشروطه برای اشاره به آیت‌الله سید محمد طباطبائی و سید عبدالله بهبهانی) و نواده سردار اسعد (شاپور بختیار) را اشغال کرد.

بارها نوشته‌ام که در آن ۳۷ روز آزادی و سرفرازی، هر روز صبح یا عصر با تلفن پری کلانتری، منشی نخست‌وزیر، به دیدن دکتر بختیار می‌رفتم. پیش از آن، روزها به منزل دکتر علی امینی، دکتر غلامحسین صدیقی و گاهی کلوپ فرانسه با احسان نراقی در آمدوشد بودم.

تا قبل از نخست‌وزیری دکتر بختیار، دیدارهایم با آخوندها همگی حول یک محور بود؛ آیا شاه قصد زدن دارد؟ همه‌شان در خوف و رجا بودند. یک‌ بار هاشمی رفسنجانی در خانه موسوی اردبیلی پرسید شما روزنامه‌نگاران که از پس پرده خبر دارید، آیا می‌دانید شاه قصد کوبیدن انقلاب را دارد یا میل ددر؟

دکتر امینی افسرده بود و مرتب می‌گفت که اعلیحضرت اشتباه می‌کند و باید حرف صدیقی را بپذیرد و بماند. نراقی هم به شاه گفته بود برای استراحت چندی به کیش یا رامسر برود و در غیاب او شورای سلطنت تشکیل شود. در تحریریه روزنامه هم بحث‌ها روی این سوال دور می‌زد که شاه می‌رود یا می‌ماند. مرحوم صالح‌یار، سردبیر اطلاعات، به مژده‌بخش، مسئول چاپخانه و صفحه‌بندی، گفته بود که تیترهای «شاه رفت» و «امام آمد» را در بزرگ‌ترین ابعاد آماده کند. هیچ‌کس باور نداشت که شاه می‌رود و من چشمان اشکبار بعضی از همکاران صادقم را روزی شاه که رفت، از یاد نمی‌برم.

روزی که شاه رفت، تیمسار رحیمی لاریجانی نزد دکتر بختیار آمد و با تاثر گفت که دارند مجسمه‌های شاه را با بی‌حرمتی پایین می‌کشند. دکتر بختیار گفت: «هیچ کاری نکنید، بار دیگر مجسمه‌های شاه را برپا می‌کنیم.» اما در کمتر از سه هفته، نه از تاک ‌نشان ماند و نه از تاک‌نشان؛ البته کشور فرو نریخت. بدنه سیستمی که مرحوم هویدا، بارها از آن یاد کرده بود، باقی ماند و بعد از تصفیه‌های خونین و بی‌خون تا سطح معاون مدیرکل و به‌ندرت مدیرکل در سیستم اداری و در نیروهای مسلح تا درجه سرهنگی و تعدادی سرتیپ، نظام پیشین حفظ شد. بدین ترتیب با شروع جنگ ایران و عراق، همان ارتش زخم‌خورده و فرماندهان بزرگ‌ازدست‌داده موفق شد وطن را حفظ و خواب و خیال صدام حسین برای جدا کردن خوزستان از میهن را به کابوس بدل کند.

سیستم اداری نیز با تغییراتی در سطح وزرا و مدیران ارشد، به کار خود ادامه داد. به عبارت دیگر، با همه دشمنی خمینی با شاه فقید و کینه او و بسیاری از آخوندها از پهلوی اول، از آنجا که بدنه سیستم پاک بود و انسان‌های خدمتگزاری عهده‌دار مسئولیت‌ها بودند، تا زمان عزل غیرقانونی بنی‌صدر، هزاران کارمند و مدیر در دستگاه دولت به خدمت ادامه دادند.

فردای بعد از رژیم

بعد از سرنگونی صدام حسین، آمریکایی‌ها تحت‌ تاثیر کسانی مثل احمد چلبی، نظام سیاسی، نظامی و امنیتی عراق را از ریشه کندند. هزاران نظامی عراق کشته یا اخراج شدند و وزارت خارجه عراق که از دوران پادشاهی دیپلمات‌های برجسته‌ای داشت، به وضع وحشتناکی تصفیه شد و عراق به دست مشتی هوچی و دزد الدعوه‌ای و سپاه بدری افتاد و یک تفنگچی شش‌کلاس‌سواد سپاه بدر ژنرال چهارستاره ارتش شد.

در مرحله نخست، رژیم ایران چندصد تن از عوامل خود از جمله شماری از وابستگان سپاه بدر و قدس را به عراق اعزام کرد. در جریان سفر محمدباقر حکیم به عراق، بیش از شش هزار تن از سپاه بدر و اعضای مجلس اعلا به همراه شماری از کماندوهای حزب الدعوه که بیشتر در کادرهای تروریستی آموزش دیده بودند، به عراق بازگشتند.

با حضور رهبران الدعوه و مجلس اعلا در شورای حکومتی و وزارتخانه‌ها، تعداد کثیری از این افراد در ارگان‌های نظامی، امنیتی و اقتصادی جذب شدند. تیپ الذئاب در نیروهای امنیتی عراق که به دستور آمریکایی‌ها منحل شد، به‌تمامی از وابستگان سپاه بدر تشکیل شده بود. افراد این تیپ صدها تن از سنی‌ها، روشنفکران، نویسندگان، وکلا و زنان آزادی‌خواه عراق را کشتند و عراق از آن پس، روی خوش ندید.

حال در ایران در برابر یک انقلاب واقعی بدون رهبر مشخص، آیا قصد آن داریم سرزمینمان را به امان خدا رها کنیم؟ دیروز در شاهرضا و چهارراه کالج برای براندازی پادشاهی مشروطه همدل شدیم ولی امروز تصور پیروزی بر نظام اهریمنی ولایت فقیه را در سر می‌پرورانیم. انقلاب شاخ و دم ندارد؛ همینی است که در ۱۸۹ شهر جهان در جریان است؛ شعارهایمان تقریبا مشترک است. از خشونت پرهیز شده است و به جز مواردی نادر برای دفاع از جان، به شیوه‌های دفاع از خود متوسل نشده‌ایم.

این جنبش با ابعادی کاملا ملی چون رودخانه‌ای پرخروش سر باز ایستادن ندارد و اکنون هدایت این رود پرخروش به سوی ساحل دموکراسی و برپایی جامعه‌ای آزاد به عهده کسانی است که امروز حضورشان در جنبش بزرگ ملت ما اعتبار و جایگاهی ویژه به آن داده است.

همین‌جا در نوشته‌ای، از شاهزاده رضا پهلوی خواستم حال که مرم جدش را صدا می‌کنند، در پاسخ آن‌ها کاری کارستان کند. قلع‌وقمع و بازگرداندن مردم به خانه تراژدی وحشتناکی خواهد بود که باید مانع از وقوعش شد. رضا پهلوی می‌تواند و وظیفه دارد مانع از چیرگی یاس بر دل و دیده این ملت شود که یکصدا استبداد را نفی می‌کند و آزادی و برابری می‌طلبد.

شاهزاده عزیز باید هم‌اکنون خیلی روشن خطاب به وابستگان رژیم و مدیران و نظامیان بگوید که در فردای ایران، کسی کاری به آن‌ها نخواهد داشت و قانون حاکم خواهد شد و «دزموند توتو» ایران، یعنی حقوقدانی آزاده، ماموریت ملاقات با مسئولان بلندپایه رژیم اسلامی خواهد شد تا پس از اعتراف به جرم‌های کرده، صداقت خود را در خدمت به مردم در آینده آشکار کنند. کاردینال دزموند توتو بعد از پیروزی جنبش آپارتاید، آفریقای جنوبی را از یک جنگ داخلی مهیب نجات داد.

در نگاه میلیون‌ها ایرانی، بیانیه مشترک گروه گذار به دموکراسی و طیف‌های مشروطه‌خواه و جمهوری‌طلب و شماری از فعالان سیاسی و فرهنگی که تحت حمایت شاهزاده رضا پهلوی قرار دارند، بشارت خیری است که می‌باید با همت و اراده‌ای استوار از آن حمایت کرد. تاریخ نوشته خواهد شد و جنبش بزرگ ملی ما با انسان‌هایی از تبریز و ارومیه تا زاهدان و چابهار و از کردستان که مهسا را به جنبش بخشید، تا خراسان، از آمل دلاور تا شیراز و دانشگاه پهلوی، از بوشهر تا اصفهان و از یزد تا اهواز و آبادان، فریاد می‌زند: «مرگ بر دیکتاتور» و «زنده‌باد آزادی».

در ۴۴ سال حکومت جهل و جور و فساد، هرگز چنین فرصتی نصیب ما نشد. تاریخ از کف دادن این فرصت را بر ما نخواهد بخشید.

عزت‌الله ضرغامی، معاون رییسی، و رییس وزرات میراث فرهنگی و گردشگری، امروز ( ۲۷ سپتامبر، پنجم مهر ماه) همزمان با روز جهانی گردشگری، همچون وزرا و روسای قبل از خود از «ایران هراسی» به عنوان مهمترین مساله گردشگری نام برد و گفت:«تلاش کرده ایم با مدل های جدید رسانه ای با آن مقابله کنیم… اما» و با اشاره ای به قتل مهسا و اعتراضات سراسری اخیر، می گوید: «اجمالا در کشور ما این گونه موضوعات مانند «مار و پله» است. درست در جایی که پله موفقیت را طی می کنی با یک نیش به پله اول بازمی گردی»

این آقا هنوز هم انگار حواس اش نیست که گردشگری ایران سال هاست به همت حکومت اسلامی به ورشکستگی افتاده است. وربطی به این روزها ندارد. تمام این سال ها به جای هر تلاشی فقط حجاب اجباری را بر گردشگران تحمیل کرده اید و آن را به زور بر سر هر زنی از مسلمان و غیر مسلمان انداخته اید. کشوری که میراث فرهنگی و تاریخی اش بیشتر، و میراث طبیعی اش زیباتر از بسیاری از کشورهاست و می تواند از درآمد آن ها بیش از حتی درآمد نفت پول و کار برای ایرانیان بیاورد، چند دهه است که نه تنها هیچ درآمدی از این راه ندارد بلکه این ثروت ها روز به روز بیشتر از دست می روند.

این آقا چون دیگر مسئولین، هنوز هم در اوج جنبش سراسری مردمان ایران که از دست این حکومت به جان آمده اند، نمی فهمد، ماری که گردشگری ما، و در واقع همه ی داشته های ما را به نابودی کشانده، خود حکومت اسلامی ست و نیش مار مسئولین بی کفایت، نادان، خائن، ایران ستیز، و آزادی کشی هستند که جوان های شجاع ما برای فرار از آنهاست که اکنون برخاسته اند تا سرزمین شان را و فردایشان را از نیش زهرآگین آن ها نجات بخشند.

شکوه میرزادگی

۲۷.سپتامبر ۲۰۲۲

* حرکت حیرت انگیزِ مردم و خصوصاً زنان ایران،یک بارِ دیگر این نکتۀ مهم را برجسته می کند که جامعۀ ایران «جامعه ای نامنتظر» و «غافلگیر کننده» است.

* شعارِ«زن، زندگی و آزادی» چکیدۀ همۀ آرزوهائی است که در مسلخِ رژیمی مرگ اندیش قربانی شده اند.

از دفترِ بیداری ها و بیقراری ها

سرشک از رُخم پاک کردن چه حاصل؟

علاجی بکن کز دلم خون نیاید

بارها گفته ام که در این چهل سال، رژیم اسلامی نه تنها منابع مادی و اقتصادی جامعۀ ما را نابود کرده، بلکه اخلاق انسانی و غرور ملّی مردم ما را به تباهی کشانده است. این رژیم نه تنها جوانان را کشته بلکه ،حسِّ جوانی را در جامعۀ ما کشته است.نه تنها زنان و دختران را سرکوب کرده، بلکه احساس زیبائی و حسِّ زن بودن را سرکوب کرده است… بنابراین،شعار«زن، زندگی و آزادی» چکیدۀ همۀ آرزوهائی است که در مسلخِ رژیمی مرگ اندیش قربانی شده اند.

تجربۀ انقلاب مشروطیّت و دیگر جنبش هاى اجتماعی در ایران این حقیقت را آشکار مى کنند که ملّتِ ما در پرورش اتحاد و همآوازى علیه استبداد،اقدامات حیرت انگیزى از خود نشان داده است؛خیزش اخیر مردم -خصوصاً زنان ایران- نمونۀ تازه ای از این درهم آمیزى ها و همآوازى های ملّی است.حرکت حیرت انگیزِ اخیر مردم و خصوصاً زنان ایران،یک بارِ دیگر این نکتۀ مهم را برجسته می کند که جامعۀ ایران «جامعه ای نامنتظر» و «غافلگیر کننده» است.بر این اساس، قتلِ مهسا امینی جرقّه ای بود که خرمن جمهوری اسلامی را به آتش کشیده و اینک این آتشِ ، می رود تا تمامیّتِ جمهوری اسلامی را خاکستر کند: « سنگ خارای ایران » – بار دیگر – به حرکت درآمده است.

این خیزش حیرت انگیز ، دروغ پردازی های رژیم مبنی بر«سوریه ای شدن ایران» یا «امکان تجزیۀ ایران توسط کُردها و آذری ها »را آشکار ساخته و ضمن بازتاب گسترده ،پیکرِ واحد،یکپارچه و مقاوم ایران را در برابر جهانیان به نمایش گذاشته است.

اعتراضات اخیر فصل درخشانی در مبارزات آزادیخواهانۀ مردم ایران است و آنرا از تمام خیزش های پیشین ممتاز می کند و لذا، مسئولیّت های تازه ای برعهدۀ رهبران و احزاب سیاسیِ ایران قرار می دهد تا در این شرایط مرگ و زندگی راهی معقول،ممکن و مناسب برای پیروزیِ مبارزات مردم ارائه کنند.تشکیل «کمیتۀ نجات ملّی» یکی از این راه ها است.زنان،مردان،دختران و پسران جوانی که در بربریّت و باروتِ نیروهای سرکوبگرِ رژیم به خاک و خون می افتند ، باید مطمئن شوند که با حمایت های سیاسی،مالی و تدارکاتیِ ملّی و بین المللی جنبش رهائی بخش شان تداوم می یابد و پیروز می شود.

اعلام تشکیل «کمیتۀ نجات ملّی»( و بعد، تشکیل «دولت موقّت در تبعید»)،از یکطرف باعثِ هراس و ریزش نیروهای سرکوبگرِ رژیم خواهد شد و از طرف دیگر ، موجب افزایشِ امید و پایداری مردم ایران خواهد بود.در این شرایط حسّاس تاریخی به قول محمدعلی فروغی:

-ایران باید در محافل بین المللی صدا داشته باشد!

https://mirfetros.com
ali@mirfetros.com

آن روز که ایران گریست و فریاد زد
علیرضا نوری‌زاده نویسنده و روزنامه‌‌نگار
پنج شنبه ۳۱ شهریور ۱۴۰۱ برابر با ۲۲ سِپتامبر ۲۰۲۲ ۱۱:۱۵

مهسا حضور روشن فردا در چشم‌های ما است. مثل یک پرنده‌ آهسته پر کشید و جام جاودانگی‌اش را یکباره سر کشید. در شهرهای میهن من، نام عزیز او همچون شهابی سوزان پرواز کرد و سینه‌های خسته و بی آواز را جانی دوباره داد. این روزها، پرنده کرد من، با آن بال‌های کوچک و رنگین، حتی یک لحظه از جهانم پنهان نشد. با اشک می‌سرودم و او با لحظه‌لحظه‌های غریبش، بر بام شهر جاری بود. مهسا سرود بیداری بود.

در لس‌آنجلس، پنج ساعت با دهانی باز زیر دست دندان‌پزشک نامدار و عاشق ایران، دکتر رامین فرزام، دیگر بی‌حسی را نمی‌فهمم. جان و جهان او و مرا مهسا گرفته است. هردو می‌گرییم. من لعنت هم می‌فرستم. منظر سیدعلی خامنه‌ای پیش چشمم است؛ در خانه ۴۰ متری میرزا جواد؛ مادرش که در یکی از خانواده‌های روحانی ریشه داشت و «میردامادی» بود. تصویرش را در آن خانه چهارگوش ایرانشهر می‌بینم؛ حوضی کوچک و هندوانه‌ای چرخان در آب. بعد خانه‌ای که هاشمی رفسنجانی برایش خرید و پاداشش را زیر آب‌های استخر مجتمع سعدآباد در حالی که پاسداری ذوب‌شده گلویش را می‌فشرد، دریافت کرد. محبت‌های دکتر اقبال به همشهری‌اش به‌خصوص وقتی خانم خجسته، آزادی شوی خود را طلب می‌کرد. سیدعلی که به صدای عماد جان خراسانی و کمانچه بهاری و ستار عبادی، شعر امیرالشعراء فیروزکوهی و زمستان اخوان به پهنای صورتش اشک می‌ریخت.

راستی چه بر سرش آمد که در ذبح اسلامی مهسا می‌خندد و حسین بازجوی شریعتمداری، نماینده محبوبش در کیهان سوخته، مدعی می‌شود دشمنان با حمله به گشت ارشاد از اربعین انتقام می‌گیرند. مردک می‌خواهد سنی بودن مهسا را پیرهن عثمان کند و بر پیام وفا عائلی، دایی مهسا، که گفت «نه شخص من و نه خانواده‌ من به‌هیچ‌وجه معتقد نیستیم که چون کُردیم از مردم ایران جداییم. همه‌ ایران خانواده‌ ما است. همه‌ افراد باشعور این کشور خانواده‌ من‌اند. ما هرگز طرفدار چنین ادبیاتی نیستیم. ما تابع ادبیات فردوسی و مولوی و سعدی و حافظ و شهریار تمام مشاهیر کرد و فارس و عرب و ترک‌ایم. ما با ادبیات مشترکی که داریم و من الان با همان حرف می‌زنم، با یکدیگر حرف می‌زنیم. من اگر آذری بودم، با همین زبان حرف می‌زدم. زبان فقط یک حلقه‌ اتصال است. ما در یک خاک زندگی می‌کنیم و خاکمان برای ما مقدس است. از بزرگ و کوچک خانواده ما به این اعتراف می‌کنیم که ما مردم ایران بر هر زبان و هر عقیده،‌ یکی هستیم. ما فکر می‌کنیم مهسا بیشتر از اینکه مال ما باشد، مال همه مردم ایران است»، چشم می‌بندد.

این نکته هم بسیار حائز اهمیت است که در نگاه قومیتی، مخاطب مردم نیستند و چه‌بسا در مواضع و جایگاه دولتی هم رسانه‌ها و اشخاصی وجود دارند که به این موضوع دامن می‌زنند؛ اما دغدغه‌ مردم ایران مسائل دیگری است و آن‌ها متحد و یکپارچه‌اند.

وفا عائلی، دایی مهسا امینی، ضمن اشاره به پیام‌های مردم می‌گوید: «همه‌ رسانه‌ها لطف کردند و با ما تماس گرفتند. همه نشان دادند که این مسئله برایشان مهم است. تنها رسانه‌ای که با ما تماس نگرفت، صداوسیما بود. جلو پزشکی قانونی به ماشین صداوسیما گفتم چرا این چند روز پیدایتان نبود؟ گفتند ما از مقام‌ها دستور می‌گیریم! متاسفم که از بیرون بیشتر به فکرمان بودند تا داخل. این در حالی است که من جلو در بیمارستان حاضر بودم تا جوابگوی گزارشگران دلسوز باشم. مردم ایران دلشان می‌خواست کسی از داخل ندای حقیقت ما را منتشر می‌کرد؛ چنانکه بعضی از نیروهای امنیتی از جمله سرهنگ بسیار فداکار، جناب سرهنگ کوهی، برای همیشه پاره‌ تن من شد و نشان داد که ما هنوز کسانی را داریم که دلشان به حال مردمشان می‌سوزد. جا دارد از این فرصت استفاده کنم و از همه کارکنان بیمارستان کسری و تمام افرادی که با صداقت و راستی و دلسوزی مشغول خدمت به مردم این سرزمین‌اند، تشکر کنم. ذره‌ذره‌ وجود من خاک پای امثال این افراد است.»

ما با زبان ادب حقمان را پیگیری می‌کنیم

وفا عائلی از همه‌ کسانی که به‌ گفته‌ او «زحمت کشیدند و منت گذاشتند و برای مراسم تشریف آوردند»، تشکر کرد و گفت: «ما خودمان را یکی از همین مردم و مرگ مهسا را داغ ملی می‌دانیم. مهسا فرزند ما بود و خون مشترک خانواده‌ ما در رگ‌هایش جاری بود، ولی این غم و عزای یک خانواده نیست؛ عزای خانواده‌های ایران است. من به هر ایرانی که غم دارد، تسلیت می‌گویم. ما باید به تمام دنیا نشان دهیم که اگر مطالبه‌ای داریم، از راه شعور و فهم و عقل این مطالبه را پیگیری می‌کنیم. ما یورشگر و ظالم نیستیم. مردم ایران بی‌تربیت نیستند. مردم ایران بی‌شعور نیستند. همان‌طور که ادبیات ما زبان ادب و تربیت است، ما با همان زبان حقمان را می‌گیریم و حقوقمان را پیگیری می‌کنیم تا به آن برسیم…»

وفا عائلی در مورد تماس و روش برخورد افراد مسئول این‌طور توضیح داد: «بعضی افراد تماس گرفتند و معتقدیم حتما در این بخش‌ها افراد دلسوزی هستند و اگر کسی کارش را اشتباه انجام داده یا تصمیم اشتباه گرفته است، نباید تمام افراد را به یک چشم ببینیم. همه‌جا کسانی حضور دارند که کارشان را خوب انجام می‌دهند و افراد لایقی‌اند؛ هرچند بی‌حرمتی‌ هم زیاد دیدیم اما کسانی هم بودند که احترام زیادی به ما گذاشتند و برای قدردانی دستشان را می‌فشاریم.»

در برابر، احمد وحیدی که به سبب جنایت‌هایش بر کرسی وزارت کشور نشسته، با وقاحت ادعا کرده که مهسا امینی سابقه‌ صرع و بیماری زمینه‌ای داشته است. وفا ضمن رد این موضوع، می‌گوید: «به‌هیچ‌وجه این‌طور نیست. اگر بود و اگر باشد، حتما مدرک پزشکی دارد. ما تصاویری دیده‌ایم که این آقایان و خانم‌ها- البته اگر بشود آن‌ها را آقا و خانم خطاب کرد- به زن حامله هم حمله کرده‌اند. در مورد آن مادری که ضجه می‌زد دخترم مریض است و التماس می‌کرد، این‌ها می‌دانستند که آن دختر مریض است و باز هم توجه نکردند. مهسای ما اگر مریض هم بود، که نبود، و برای آن شواهد و مدارک داریم، آیا این طرز برخورد درست بود؟ آیا درست است برای اینکه صورت‌مسئله پاک شود و برای اینکه اصل موضوع تغییر کند و لاپوشانی شود، هر کاری از دستمان بربیاید انجام دهیم تا وضعیت به‌صورت دیگری دربیاید؟ این کار اشتباه است. آرامش حق همه‌ مردم ایران است. هدف ما رسیدن به آرامش است… ما می‌خواهیم در کنار همدیگر به‌درستی زندگی کنیم. به خدا مردم ایران روش درست زندگی کردن را می‌دانند. تمدنی دارند که می‌توانند به‌خوبی کنار هم زندگی کنند. وای بر کسانی که این حال خوب را از مردم می‌گیرند. امیدوارم به روزی و به جایی برسیم که بتوانیم به‌خوبی و صلح و صفا کنار هم زندگی کنیم.»

بخشی از پیام را در اینجا آوردم اما همه‌اش را ده‌ها بار خواندم. وفا با سخنانش، بر دهان تمام آن‌هایی زد که به حسین بازجو و همکارانش در روزنامه جوان و … صداوسیما و چند سایت، پیام فرستاده بودند که فیلم‌های تجزیه‌طلبان را پخش کنید! پرچم‌هایشان را نشان دهید تا مردم بترسند.

کاک عبدالله مهتدی که جان و جهانش ایران است، به عنوان دبیرکل حزب کومله و کاک مصطفی هجری، دبیرکل حزب دموکرات کردستان ایران، با بیانیه‌های خود، یاوه‌های امنیت‌خانه ولی فقیه را به شدیدترین وجهی، بی‌رنگ و بی‌اعتبار کردند.

زمانی که ندا آقاسلطان بر پهنه خیابان جان باخت، باراک حسین اوباما مشغول نوشتن نامه‌های عاشقانه برای ولی فقیه بود و رهبر جنبش سبز بازگشت به عصر طلایی سید روح‌الله خمینی را دنبال می‌کرد. خون ندا آقاسلطان را شستند و سهراب، پسر پروین خانم، را کشتند. این‌ همه قربانی دادیم؛ فقط در آبان، کمی کمتر از دو هزار نفر، و در دی‌ماه قبل از آن ده‌ها تن.

تاریخ درباره مغولان گفته بود که «آمدند و کشتند و خوردند و بردند و… رفتند». درباره ولایت فقیه چه خواهد گفت؟ آمدند و کشتند و نفاق و دروغ را جایگزین پندار نیک و گفتار نیک و کردار نیک کردند، جای شکنجه‌هایشان بر پوست و روح میلیون‌ها ایرانی نقش بست و همواره طلبکار ملت بودند و رویای رایش هزارساله می‌دیدند.

به گمان من، این بار در شرایطی قرار داریم که امکان زدن ریشه‌ این سرطان ۴۴ ساله فراهم است. مهم نیست که جو بایدن قیام پرشکوه ملت ما را باور نکند و موسیو مکرون دستان به خون‌آلوده سید ابراهیم را بفشارد. مهم این است که ما دست‌های هم را رها نکنیم.

شاهزاده رضا پهلوی بعد از قتل مهسا، عزای ملی اعلام کرد؛ امیدوارم خیزش ملی هم اعلام کند. او به هر روی، خواسته یا ناخواسته، در میان مردم جایگاه ویژه‌ای دارد. البته این جایگاه دائمی نیست اما آن‌قدر استحکام دارد که مانندش را سراغ ندارم. کنگره ملی که بارها از آن گفته و نوشته‌ام، امروز معنای ممکن به خود گرفته است. شاهزاده رضا به‌عنوان نمادی که در داخل کشور اعتبار دارد و مهرش در دل‌های بسیاری نهان است، می‌تواند در کنار تلاشگران ملی و چپ، آزاداندیشان کرد و بلوچ و عرب و ترک و آذربایجانی و… پیروان مذاهب و آیین‌های متعدد، در چهار سوی میهن، طرح تشکیل دولت موقت ملی را به اجرا درآورد. نمی‌توان از مردم انتظار ایثار و ازجان‌گذشتگی داشت اما از این‌سو حرکتی مشاهده نشود؛ دعوتی مشترک با اسم‌هایی پای آن؛ اسم‌هایی که به مردم اطمینان می‌دهد با فرو ریختن نظام، ایران چون سوریه و افغانستان نخواهد شد.

مهسای نازنین با جان خود، چنین فرصتی برای تحقق این آرزوی بزرگ را به ما داد. از این پس، هیچ بهانه‌ای برای تعلل و از دست دادن این فرصت تاریخی پذیرفتنی نیست.

محمدی گلپایگانی در سال ۱۳۶۰، به سرپرستی ژاندارمری کل کشور و سپس نمایندگی خمینی در نیروی هوایی منصوب شد و در همین سمت بود که با یک دانشجوی انگلیسی محجبه آشنا شد
علیرضا نوری‌زاده نویسنده و روزنامه‌‌نگار
پنج شنبه ۲۴ شهریور ۱۴۰۱ برابر با ۱۵ سِپتامبر ۲۰۲۲ ۱۲:۳۰

سال‌ها بدون رقیب لقب راسپوتین سرای «مقام معظم» را داشت. بعد که سید اصغر حجازی این لقب را از آن خود کرد، شیخ ما به لقب والد داماد معظم و رئیس دیوان خلیفه دل خوش کرد. اگر اصغر حجازی از گنداب امنیت به مقام مسئول امنیت‌خانه ولی فقیه راه یافت، شیخ از جلسه شعر و گعده (نشست‌های خصوصی آخوندها) و حلقه کوکنار به جایگاه رفیع ریاست دفتر «آقا» و سپس پدر داماد حضرتش بودن رسید. دیدم ایرج مصداقی از سید اصغر نوشت، لازم دیدم از شیخنا محمد (غلامحسین) محمدی گلپایگانی، بنویسم؛ ستون اصلی دفتر و بیت و بلانسبت، اسدالله علم سید علی خامنه‌ای.

محمد محمدی گلپایگانی، زاده ۱۳۲۲ در گلپایگان، فرزند آیت‌الله میرزا ابوالقاسم محمدی گلپایگانی است. پدرش در زمان سلطنت پهلوی، از مفسران و عالمان دین و امام جمعه متنفذ گلپایگان بود. او نخستین کسی بود که به نمایندگی از آیت‌الله بروجردی عازم اروپا شد و زمین مسجد هامبورگ را خرید و مقدمات تاسیس آن را فراهم کرد. فرزندش محمد محمدی گلپایگانی از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۸ نماینده خمینی در نیروی هوایی ارتش بود.

بعد از انقلاب، بهشتی، محمدی گلپایگانی را به مصطفی میرسلیم که در سال‌های ۱۳۵۸ تا ۱۳۵۹ رئیس شهربانی بود، معرفی کرد. محمدی گلپایگانی مسئول پاکسازی کارکنان شهربانی شد و به مدت کمتر از دو سال در این سمت ماند. سپس در سال ۱۳۶۰، به سرپرستی ژاندارمری کل کشور و سپس نمایندگی خمینی در نیروی هوایی منصوب شد. در همین سمت بود که با یک دانشجوی انگلیسی محجبه آشنا شد که جزو معلم زبان‌های نیروی هوایی بود. پس با یک نگاه، دل و دین را باخت و خرسند از اینکه در قمار عشق جای پشیمانی نیست، قدم در راه گذاشت.

دختر اهل بلاد فخیمه هم هر روز روسری را سفت‌تر بست و بر غمزه‌ها و عشوه‌های پنهانی افزود. با خبر شدن همسر اول و شماری از دوستان و ترس از رسوایی، وادارش کرد بانوی انگلیسی را به عقد خود درآورد. به دنیا آمدن فرزندان پشت هم که یکی‌ هم مشکلاتی داشت، شیخ ما را چنان به علیامخدره انگلیسی که حالا نام اسلامی گرفته بود، دلبسته کرد که فقط یکی دو روز در منزل همسر اول سر می‌کرد و باقی ایام رومئووار در خدمت ژولیت، سرود عشق بر زبان می‌راند. گاهی نیز در دوران سفر زوجه برای دیدن اهل و دیارش به لندن، دو سه‌هفته‌ای را در خانه نسبت مجللی که برای خانم خریده بود، رحل اقامت می‌افکند.

بیش از ۳۲ سال است که محمدی گلپایگانی به‌عنوان رئیس امور بیت و دفتر رهبر جمهوری اسلامی، مهم‌ترین مسئولیت‌ها را در جوار «نایب امام زمان» عهده‌دار است و به‌عنوان نماینده خامنه‌ای در گردهمایی‌ها شرکت می‌کند و پیام او را می‌خواند. محمدی ری‌شهری که در دولت اول و دوم میرحسین موسوی به وزارت اطلاعات منصوب شد، محمدی گلپایگانی را که پیشینه قضایی، اطلاعاتی و امنیتی داشت و در سال‌های دهه‌ ۶۰، مسئول عقیدتی نیروی هوایی ارتش و دادگاه‌های نظامی بود، مشاور وزیر اطلاعات کرد. او در یک دوره هم معاون پارلمانی وزارت اطلاعات شد.

در دوره ریاست‌جمهوری خامنه‌ای، گلپایگانی و اصغر حجازی معاون وزارت اطلاعات بودند. با مرگ خمینی، خامنه‌ای این دو را به «بیت» خود برد. در دوره اصلاحات و ضربه خوردن وزارت اطلاعات از محمد خاتمی، علی فلاحیان، وزیر اطلاعات سابق، و مصطفی پورمحمدی، معاون سابق وزارت اطلاعات، به بیت خامنه‌ای رفتند و یک سازمان اطلاعات موازی با وزارت اطلاعات تشکیل دادند. یک نمونه کوچک از کار این سازمان اطلاعات موازی سرکوب معترضان انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۸۸ بود که جدا از دولت و وزارت اطلاعات تنها زیر نظر خامنه‌ای فعالیت می‌کردند و رسولان پیغام‌آور ارگان‌ها و ادارات دولتی شدند.

زمانی که خامنه‌ای با ازدواج دختر محبوبش بشری با آقازاده محمدی گلپایگانی موافقت کرد، او و خانواده‌اش رسما به حلقه اهل‌البیت وارد شدند. محمدی گلپایگانی دهم خرداد ۱۳۹۰، به حوزه نیوز گفت: «من امین و رازدار رهبر و آقایم هستم و خیلی چیزها را نمی‌توانم بگویم… در سیمای ملکوتی این مرد بزرگ ذره‌ای هوای نفس وجود ندارد و ایشان جز خدمت به اسلام و بقای نظام اسلامی و خدمت به محرومان و مستضعفان هیچ هم‌وغمی ندارند. ما هرچه می‌دویم ایشان جلوترند.» او ادامه می‌دهد: «مسئولان کشورهای دیگر متواضعانه در خدمت رهبر حاضر می‌شوند»؛ البته منظور او مسئولان حزب‌الله لبنان و تروریست‌پروران و کشورهای فقیر بی‌نام‌ونشانی‌اند که باید با ذره‌بین روی نقشه پیدایشان کرد.

گلپایگانی در خرید جنجالی یک فروند هواپیمای اختصاصی برای خامنه‌ای که ۸۰ درصد از مبلغ خریدش ناپدید شد، بازیگر اصلی بود. این خبر مربوط به دولت دوم هاشمی رفسنجانی است که تصمیم گرفته شد برای خامنه‌ای هواپیمای تشریفاتی و اختصاصی خریداری شود تا او با هواپیمایی مجزا از ناوگان هوایی کشور تردد کند. البته تمام سفرهای خامنه‌ای تاکنون داخلی بوده‌اند و در دوران رهبری، سفر خارجی نداشته است.

خرید این هواپیما به علت وضعیت اقتصادی آن دوره موقتا به حالت تعلیق درآمد تا اینکه در دولت اول خاتمی، وضعیت اقتصادی و فروش نفت مقداری بهتر شد و پروژه خرید هواپیما دوباره کلید خورد. محمدی گلپایگانی مسئول پیگیری و خرید هواپیما شد و او نیز پسرش مصطفی گلپایگانی را که داماد خامنه‌ای و همسر بشری خامنه‌ای است، مجری این کار کرد.

مصطفی با وزارت دفاع وارد مذاکره شد و وزارت دفاع رسما خرید هواپیما را به عهده گرفت. پس از جست‌وجوی بسیار، وزارت دفاع با دلالی یک واسطه سوری-فلسطینی، یک فروند هواپیمای ایرباس آ۳۴۰ ساخت سال ۱۹۹۸ را که مال پسرعموی پادشاه برونئی بود، پیدا کرد اما مسائلی پیش آمد که به فرار دلال با نصف پول منجر شد و خامنه‌ای از داشتن طیاره‌ای با دستشویی طلایی محروم ماند.

برخلاف اصغر حجازی، محمدی گلپایگانی میانه چندان خوبی با مجتبی ندارد و پایان ولایت سید علی، مترادف به نقطه پایان رسیدن کارنامه محمدی گلپایگانی خواهد بود.

روایتی دیگر از وصلت محمدی گلپایگانی به روایت irangreenvoice.com

جاسوس اندرونی که محمد نوری‌زاد در نامه اخیر خود از آن نام می‌برد، همسر رئیس دفتر رهبر جمهوری اسلامی ایران است. محمدی گلپایگانی رئیس دفتر خامنه‌ای، روحانی ۶۹ ساله‌ای است که از سال ۱۳۶۸ ریاست دفتر خامنه‌ای را برعهده‌ دارد.

محمدنوری زاد در نامه اخیر خود به رهبر جمهوری اسلامی ایران، از وجود جاسوسان در اندرونی خبر می‌دهد و این سوال به ذهن می‌آید که منظور این نویسنده دفاع مقدس از جاسوس‌ها چه کسانی است؟

بر اساس اخبار رسیده به ندای سبز آزادی، محمدی گلپایگانی، رئیس دفتر رهبر جمهوری اسلامی ایران، چند سال قبل در سفری به انگلستان، با دختری جوان اهل این کشور ازدواج کرد و منظور محمد نوری‌زاد در نامه اخیرش، این همسر رئیس دفتر رهبر جمهوری اسلامی ایران است.

نوری‌زاد در بیست‌وششمین نامه خود به خامنه‌ای آورده است: «من مودب‌تر از آنم که به اندرونی کسی متعرض شوم. اما شما هم باید مثل آن باغبان زیرک باشید و این احتمال را بدهید که دخترکان موبور و چشم آبی بلاد کفر که امنای شما را نشانه رفته‌اند، ای بسا گماردگان همان باغبان باشند. چرا؟ چون خبربرندگان و خبرآورندگان آن باغبان زیرک باید متنوع باشند. جوری که اگر یکی از آن‌ها لو رفت، دیگری باشد و اگر دیگری ورپرید، آنکه در اندرونی و از هر گمان بد مبرا است، به کار بایسته‌ خود ادامه دهد.»

یکی از نزدیکان به بیت رهبر جمهوری اسلامی ایران که نخواست نامش فاش شود، به خبرنگار ندای سبز آزادی گفت: «حاج‌آقا محمدی گلپایگانی که برای یک سفر درمانی به انگلستان رفته بود، با یکی از پرستاران انگلیسی ازدواج کرد و او را به ایران آورد.» او ادامه داد که این دختر جوان هم‌اکنون در خانه او زندگی می‌کند.

هرچند روایت محمد نوری‌زاد به‌گونه‌ای دیگر است. او می‌نویسد: «تجسم کنید عده‌ای از دخترکان موبور و چشم آبی در بلاد کفر اسلام آورده‌اند و سفارت ایران در فلان کشور غربی برایشان کلاس اسلام‌شناسی دایر کرده است. حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین به سفر خارج تشریف می‌برند؛ حتما برای گسترش بنیه و صلابت اسلام. جناب سفیر دست‌هایش را به هم می‌مالد و سربه‌زیر می‌گوید که حاج‌آقا یک تعدادی از دخترخانم‌های اینجا به دین مبین اسلام و تشیع مشرف شده‌اند و حاضرند به ایران بروند و با هرکسی که صلاح باشد، وصلت کنند. شما چه می‌فرمایید؟ حاج‌آقا گل از گلش می‌شکفد و می‌پرسد کجا هستند این اسلام‌آورندگان؟ پاسخ می‌آید همین‌جا، در اتاق مجاور! حاج‌آقا که اتفاقا خیلی هم پت‌وپهن و اشتهای سیری‌ناپذیرش شهره‌ خاص و عام است، به اتاق مجاور تشریف می‌برند. جل‌الخالق؛ حضرت پروردگار مگر زیباتر از این‌ها هم می‌تواند خلق کند؟ عجالتا همان‌جا یکی از بهترین‌ها را برای خود نشان می‌کند و همان‌جا صیغه‌ محرمیت را با رعایت حروف حلقی‌ آن، جاری می‌کند. وکیلم؟ چرا که نه؟ شما سرور من هستید.»

اخبار رسیده به ندای سبز آزادی هم حکایت از آن دارد که منظور از این جاسوسان اندرونی کسی جز همسر دوم محمدی گلپایگانی، رئیس دفتر رهبر جمهوری اسلامی ایران، نیست.

البته این روایت در مقایسه با داستان حقیقی آشنایی و ازدواج رئیس دفتر رهبر جموری اسلامی، اشتباه‌های بسیاری دارد. فقط آوردم تا روایت‌های گوناگون را نقل کرده باشم.

ما نسل رنگ‌باخته با ندامت پیرانه‌سری، حتی یک گام مثبت آن پدر و پسر را هم نمی‌دیدیم

علیرضا نوری‌زاده نویسنده و روزنامه‌‌نگار
پنج شنبه ۱۷ شهریور ۱۴۰۱ برابر با ۸ سِپتامبر ۲۰۲۲ ۹:۱۵

نسل بعد از ما واقعا از دوران نوجوانی و جوانی خود چه دارد که بگوید؛ جز وحشت و اعدام رفقا و استبداد و ارتجاع ولایت فقیه.

اسفندیار منفردزاده اسم آن سال‌های پرشور نوجوانی‌ ما را گذاشته بود: «سال‌های خوش استبداد». ما در آن روزگار خوش استبداد متمدن، مجلات «نگین» و «خوشه» و بالاتر و پرتیراژتر از همه، «فردوسی» را داشتیم و ماهنامه «سخن» و «وحید» و «اندیشه هنر» را. هم‌نسلان ما تقریبا هر ماه جُنگی منتشر می‌کردند. اگر علی میرفطروس به تبریز ره زده بود، «سهند»ش از آنجا می‌آمد و صالحی با بازار ادبیاتش هوای شمال را در دل‌های ما می‌ریخت و البته جُنگ اصفهان حقوقی و یارانش و جنگ‌های خراسانی از مشهد و… روزهای تشنه ما را پر می‌کردند (محسن میهن‌دوست که هفته پیش خاموش شد، از خراسانی‌ها بود که به تهران آمد. خوب می‌سرود و می‌نوشت؛ یکی دیگر از نسل ما هم رفت در پی عباس جان معروفی)

ما جمعی حدودا دو سه هزار نفره در چهارسوی وطن بودیم که از این هزار، هرازگاه یکی به پایتخت می‌آمد. اگر راهش به زندان نمی‌افتاد، او را در «فردوسی» و «نگین» و «خوشه» و… به شکل مکتوب و در کافه فیروز و نادری و چارلی و… رودررو زیارت می‌کردیم. شب‌های شعر و قصه و بحث و نقد در کنار نمایشگاه‌های نقاشی و تئاتر سنگلج و به قول آل احمد کارگاه نمایش، تالار رودکی و مجله‌ای که زنده‌نام محمود خوشنام خودمان بیرون می‌داد و حشمت سنجری، خانم افسانه بقایی و گالری نگار و معصومه سیحون و گالری خیابان شاه، ژازه طباطبایی و آهن‌ها و آدم‌ها، ایران درودی که شکوه و عظمت تاریخ و وطن و زیبایی عرفان را در آن تابلوهای بی‌نظیر به نمایش می‌گذاشت و همراه همسرش که ناکام رفت، تجلی زندگی ایده‌آلی بود که همه ما ۲۰ساله‌های آن روز آرزو داشتیم. پرویز تناولی و حسین زنده‌رودی با طلسم‌ها و دایره‌های هجایی، قاسم حاجی‌زاده و منصوره حسینی، عصرهای سه‌شنبه در مجله فردوسی با سعه صدر عباس جان پهلوان، با نوری علا و موج نو، چهارشنبه‌ها با دستغیب و نیمایی‌ها، پنجشنبه‌ها و براهنی و نقد و بحث و طلا در مس و در پایان، شعرهای انقلابی ضدحکومتی را با شعله‌های جان‌بخش می از دست ساقی ترسای پیرهن‌چرکین به گلو ریختن؛ این جوانی ما بود.

چشم‌انداز ما نسل ایده‌آل‌زده سرگشته بود. این را بگویم که در روزگار استبداد آدمخوار، آن هم نه با قاشق و چنگال بلکه با پنجه‌های چرک‌گرفته در اوین و کهریزک و مسجد امیرالمومنین، فقط علی دهباشی مانده است و به‌جز از گلخانه او، دیگر ناله مستانه‌ای از جایی شنیده نمی‌شود ؛ پس ویران شود این شهر که میخانه ندارد؛ اما دهباشی بماند که در روزگار طاعون ناب انقلاب ولایی، این استثنا در قاعده کلی تزویر و ریا و مداحی، جرعه‌ای از می ناب معرفت ایرانی است.

حالا دهباشی با همه مصائب و فشارها می‌کوشد این شعله سوسو زن فرهنگ و ادب ما را به هر طریقی شده است، روشن نگاه دارد. در چهار دهه اخیر، یک نوع جدایی سنگین بین اهل قلم و اندیشه و هنر و فرهنگ ایجاد شد و حالا تنها شماری از اهل اندیشه را می‌توان دارای خصایص روشنفکری به معنای واقعی دانست که از تعداد انگشتان یک دست نیز کمترند. شما در کنار نام دکتر عباس میلانی و دکتر حسین بشیریه، محمد مجتهد شبستری و چنگیز پهلوان چند اسم دیگر می‌توانید بگذارید؟

باری، امروز که به دهه ۴۰- که ما از نیمه‌اش در حاشیه و سپس وسط معرکه افتادیم- و دهه ۵۰ می‌نگرم، درمی‌یابم که محیط روشنفکری ما در آن سال‌ها تا چه حد در چنگ ایده‌آلیسم توده‌ای و ایده‌آلیسم اسلامی گرفتار بود؛ تا جایی که رفیق همسفر آن روزهای ما، خسرو گلسرخی، که اعدامش بی‌دلیل‌ترین اعدام‌ها پیش از ظهور خمینی بود، از یک‌سو دلبسته مارکس و اندیشه جهان‌شمول دیکتاتوری پرولتاریا شده بود و از سوی دیگر، در دادگاهش به کلام حسین بن علی توسل می‌جست.

در زندان، اسلامی‌ها رختشان را روی‌ بندی که لباس چپ‌ها روی آن خشک شده بود، نمی‌انداختند و در لیوان آن‌ها آب نمی‌خوردند. آن‌وقت آقای به‌آذین در کانون نویسندگان، هر آنکه را گفته بود بالای چشم خمینی ابرو است، با شنیع‌ترین واژگان، مزدور و سگ امپریالیست‌ها و لیبرال‌ بدنهاد می‌خواند. همین نگاه بود که ما جوانان را چنان اسیر آل احمد و غرب‌زدگی‌اش کرد که رفیقمان مهدی با دو تا و نصفی شعر بال‌شکسته، گریبان روشنفکر آزاداندیشی مثل داریوش آشوری را می‌گرفت که به چه حقی به امامزاده ما، حضرت جلال آل قلم، در باب غرب‌زدگی خرده گرفته‌ای؟

من هر بار یاد آن منظره می‌افتم، به جای مهدی و یک دوجین جوان ایده‌آل‌زده مثل خودم، آن هم ایده‌آل‌هایی از نوع ترکیب سیدقطب به اضافه چه‌گوارا و خمینی و هوشی مین و…، در برابر آشوری احساس خجالت می‌کنم. در آن فضا، ابراهیم گلستان چون جرعه‌جرعه عشق در جان‌ ما می‌ریخت، مطعون و مردود می‌شد؛ آن‌ وقت آل احمد حسنعلی جعفر، آن بی‌سواد را که در بطن یک قصه کوتاه، از دهان فاطمه‌سلطان بی‌سواد، مرده‌شور مسگرآباد، شعارهای آبدوغ خیاری در باب جسدهای چاک‌چاک صادر می‌کرد، به‌عنوان نابغه قصه‌نویسی به خورد ما می‌داد.

روشنفکر عصر «طاغوت پدر»، حتی اگر ارانی‌وار دلبسته مکتب اشتراکی بود، در درجه نخست سرفرازی و پیشرفت وطن و اعتلای نام ایران و رفاه ملتش را در نظر داشت. اما روشنفکر به رسمیت شناخته‌شده عصر «طاغوت پسر»، در درجه اول در اندیشه تخریب نظم موجود بود؛ بی‌آنکه جانشینی برای آن یافته باشد. مثلا اگر شما در سال ۱۳۴۷ از تک‌تک مشتریان دوشنبه‌ظهرهای کافه فیروز، چه بزرگشان از نوع آل‌احمد و ساعدی و اسلام کاظمیه و هزارخانی و چه میانسالانشان و چه از ما نوجوانان، می‌پرسیدید که: «حضرت آقا! گیرم فردا این محمدرضا شاه رفت و دولت به کام شما شد، چه نوع حکومت و چگونه آدمی را برای به دست گرفتن قدرت در نظر دارید؟» هرگز پاسخ درست و روشنی دریافت نمی‌کردید.

پرویز نیک‌خواه و فیروز شیروان‌لو تقبیح می‌شدند، چون دنبال اصلاح از درون بودند و سیاوش کسرایی و هوشنگ ابتهاج چون اتومبیل و راننده داشتند، باید نگاه ملامت‌بار رفقای سابق حزب و جوجه انقلاب‌زده‌هایی از نوع بچه‌های نسل ما را تحمل می‌کردند. منظره آن آخرین جلسه کانون نویسندگان در مدرسه به‌آذین پیش از تجدید فعالیت کانون در ماه‌های پیش از انقلاب، از یادم نمی‌رود؛ وقتی این هر دو شاعر بزرگوار هدف حمله یکی از جوجه‌ها قرار گرفتند- البته به تحریک شاعری نامدار- که: «شما بورژواها چه می‌گویید؟»

بستر روشنفکری ما با فقرـ و گاه ادای فقردر آوردن ـ کم‌سوادی، عرق بسیار نوشیدن و گاه از عرق به دود و دم رسیدن، حرف‌های بی‌سر و ته اما نیشدار به شاه و حکومت حواله دادن، آرزوی حداقل یک بازداشت هرچند کوتاه و اقامت در کمیته یا اوین داشتن، «صد سال تنهایی» و افاضات امه سزر و فرانتس فانون و سروده‌های لورکا و نرودا را زیر بغل زدن، تقی‌زاده را دشمن داشتن و قول آل احمد در شهید بودن شیخ فضل‌الله نوری مرتجع را حق و حقیقت پنداشتن و… بستری بود که در آن، هیچی زائویی چیزی جز نوزاد کریه‌المنظر و خونریز و بدخوی انقلاب اسلام ناب محمدی ولایی نمی‌زایید.

اگر استبداد رضاشاهی را به‌درستی نفی می‌کردیم، باید حداقل انصاف می‌داشتیم که تحولات مثبت و اساسی ۱۶ سال سلطنت و دو سه سال سردارسپهی و ریاست وزرایی او را هم منکر نشویم. اما چون نگاه همه پر از نفرت و انکار بود، همه پوچی بود و ایده‌آل‌های بی‌مایه و پایه؛ نه کار سترگ داور در ادامه کار مشیرالدوله برای برپا کردن عدلیه نوین را می‌ستودیم (اما با همه توان مرگ داور را در جمع جرائم رضاشاهی منظور می‌کردیم) نه یکپارچه کردن ایران را، نه سیستم حمل‌ونقل نوین را، نه برپایی مدرسه و دانشگاه را، نه اعزام محصل به خارج را، نه نظام مالیاتی و بودجه‌نویسی را، نه انتقال زن از آشپزخانه و پستو به جامعه را، نه جدا کردن حریم دین از حکومت را و… . در نگاه ما، این‌ها‌ اصلا ارزشی نداشتند، چون ارانی در زندان پهلوی به قتل رسیده بود!

به عصر «طاغوت پسر» نیز همین نگاه را داشتیم. یعنی به روی معجزه دهه ۴۰ در عرصه اقتصادی و صنعتی و کار سترگ مردانی چون دکتر عالیخانی چشم می‌بستیم. اسم علی امینی که می‌آمد، بلافاصله حکایت کنسرسیوم مطرح می‌شد و یادمان می‌رفت که در همان ۱۴ ماه زمامداری، اگر با او همدلی شده بود و جبهه ملی پیشنهاد‌های او را به دیده ایجاب نگریسته بود، کار ما به آنجا نمی‌رسید که خمینی شمایل منجی بگیرد و قافله‌سالار انقلاب شود.

روشنفکران واقعی نفی می‌شدند و ما زیر علم هر روضه‌خوانی از نوع چپ و اسلامی آن، سینه می‌زدیم. شخصیت‌هایی مثل دکتر صدیقی و دکتر صناعی و ده‌ها تن از آن‌ها که برای اصلاح نظام و پیشرفت و سربلندی کشور با همه بایدها و نبایدها و حضور مستمر (آن‌ها فرمانده‌اند و ما فرمانبردار، یعنی همان قول مرحوم هویدا) که از دل و جان مایه می‌گذاشتند، روشنفکر به حساب نمی‌آمدند؛ اما کافی بود شما یک شعر چاپ کنید که در آن واژگانی از قبیل جنگل و شب و خون و خلق آمده باشد یا مقاله و قصه‌ای بنویسید که طعم مرگ و ویرانی و نفی ارباب تاجدار را داشته باشد تا به جمع روشنفکران اضافه شوید.

قحطی که ما گرفتارش بودیم با ظهور خمینی، آشکار شد. اما دریغ از یک «پاپاسی» که این فضای قحطی‌زده را اندک تغییری ‌دهد. چپ‌هایمان در وصف امام عصر و زمان قصیده غرا سرودند و تئوریسین سرشناسمان در ۷۰ سالگی زیر تیغ ختنه لاجوردی رفت. لیبرال‌هایمان کراوات گشودند و ریش گذاشتند و تسبیح در دست گرفتند و ملی‌هایمان، بعد از آنکه بختیار را با خنجری از پشت، ناک‌اوت کردند، پشت سر «مردی که خورشید وجودش از غرب طلوع کرد»، قامت بستند.

چهار دهه استبداد و ارتجاع و نفرت و مرگ، اگرچه در عرصه ادبیات و فرهنگ میوه خوش‌عطر و طعمی به بار نیاورد (حسن عرب معروف همیشه می‌گفت درختی را که با خاک‌انداز آب دهند ثمره‌ای جز «گند» نخواهد داشت. البته او واژه دیگری به کار می‌برد!)، ما در عرصه روشنفکری این دوران، بی‌رنگ شدن تابوها و گشوده شدن زبان‌ها، بی‌اعتبار شدن ارزش‌های بی‌پایه را شاهدیم.

آشکار شدن واقعیت حکومت دینی، فروپاشی نظام‌های توتالیتر مارکسیستی، ورشکستگی اندیشه دیکتاتوری پرولتاریا، از قدسیت افتادن امامزاده‌های چپ و راست دوران ما که این آخری‌ها آنقدر بی‌ریشه شده‌ بودند که مثلا قذافی نیز به جمعشان اضافه شده بود، ظهور انسان‌گرایی عینی در قالب سوسیال‌دموکراسی نوین، حقوق بشر و مرگ آپارتاید نژادی (مذهبی‌اش البته با زوال اسلام ناب انقلابی ولایی و سلفی به زوال خواهد رسید) همه و همه در این تحول اساسی نقش داشتند.

با این آرزو که فرزندان ما با تامل در تجارب ما، راه فردا را به‌روشنی ببینند و دیگر بار مرید آن‌هایی نشوند که هنوز در قید حیات‌اند و در تعمیم مفهوم روشنفکر در قالب رایج دهه ۴۰ و ۵۰ نقش اساسی داشتند. شماری از آن‌ها در خارج از ایران همچنان گرفتار مفاهیمی‌اند که دیرگاهی است مهر «باطل شد» را یدک می‌کشند.

آیت الله علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی در اخرین دیدارش با هیات دولت رییسی که اولین دیدار وی با دولت سیزدهم پس از به قدرت رسیدن میباشد ضمن قدردانی از خدمات دولت، در بیان اوضاع و تحلیل شرایط نقاط کور تحلیل خود را به خوبی به نمایش گذاشت . وی طبق روال همیشگی که از دولت‌های مورد حمایت خود تمجید می‌کند و انتقادات را نادیده می‌گیرد، به شرایط کشور اشاره کرد و با مقایسه با شرایط اول انقلاب که سرشار از فضای جنگ با عراق و ترورهای سیاسی بود گفت در ان زمان ناامنی در سطح گسترده وجود داشت و ایران ضعیف بود نه می‌توانست اقدامی برای جلوگیری از ترورها انجام دهد و نه می‌توانست مانع از حضور هواپیماها و جنگنده‌های دشمنان و صدام در داخل کشور شود. و جنگنده‌های عراقی بدون هیچ مانعی به تهران می‌رسیدند و شهر را بمباران می‌کردند و می‌رفتند و ایران هیچ کاری نمی‌توانست انجام دهد. وی تصریح کرد اینها نشان‌دهنده‌ی تحقیر ملت بود و نباید فراموش شود که در ایران چه وضعیتی حاکم بود.
این سخنان یکی از نقاط کور تحلیل رهبر جمهوری اسلامی را نشان میدهد گویی وی فراموش کرده است که در حال حاضر جنگی وجود ندارد که جنگنده‌ها بتوانند داخل کشور شوند و شهرهای ایران را بمباران کنند و فراموش کرده‌ است که در حال حاضر جنگ نه به صورت موشکی بلکه به صورت سایبری در جریان است و از یاد برده است که امنیتی‌ترین لایه‌های اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی تا چه حد در برابر این حملات سایبری آسیب‌پذیر هستند و حمله اسراییل به مرکز اسناد بایگانی شده هسته ای کشور نشان داد که اسرائیل تقریبا تمامی اسناد هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را سرقت کرده است و هرگاه اراده کرده از طریق پیشرفته‌ترین تجهیزات به سیستم هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران نفوذ کرده است و ایران در موارد قابل توجهی نتوانسته است که جلوی آن را بگیرد.
به گفته‌ی کارشناسان به لطف تحمیل تحریم‌ها به جمهوری اسلامی ایران که به واسطه‌ی فشارها و سیاستهای نادرست حکومت صورت گرفته، سبب عقب‌ماندگی ایران از تکنولوژی وعلم روز دنیا شده که در آینده‌ی نه چندان دور مشکلات پیچیده‌ای را برای ایران به دنبال خواهد داشت.در حال حاضر ایران از نظر حملات تروریسی هم شرایط امنی ندارد و هرگاه اراده‌ی ترور وجود داشته جمهوری اسلامی ایران نتوانسته است که مانع از آن شود. دانشمندان هسته‌ای ایران به سهولت توسط اسرائیل ترور شده‌اند و گرچه جمهوری اسلامی ادعا می‌کند که ماورد بسیاری را خنثی کرده است، اما به نظر می‌رسد که در بسیاری از موارد نتوانسته مانع از آنها شود.
نفطه کور دیگری که در سخنان خامنه ای به چشم میخورد مسئله توهم حمایت مردم از نظام و اینکه تولید جدید توانسته اعتماد و امید را در جامعه زنده کرده است وی شرکت در راهپیمایی غدیر و نیز تشییع قاسم سلیمانی را نشان‌‌دهنده‌ی حمایت مردم از نظام جمهوری اسلامی دانست و اظهار داشت اینها جهت‌گیری‌های مردم را نشان می‌دهد. وی همجنین بیدارشدن امید و اعتماد در مردم را یکی از دستاوردهای دولت سیزدهم دانست و مجموع عملکرد دولت، چه شخص رئیس‌جمهور، چه مسئولین در بخش‌های مختلف، به مردم این احساس را داده است که دولت وسط میدان است، مشغول کار است، و دارد تلاش می‌کند و برای آنها خدمت میکند، و می‌خواهد خدمت‌رسانی کند. وی بخش سلامت، بخش دیپلماسی و بخش‌های فرهنگی را از جمله حوزه‌هایی دانست که مردم معتقدند که در آنها کارهایی دارد صورت می‌گیرد.
این در حالیست که درک خامنه ای از نوع تعامل مردم با حکومت جزو نقاط کور تحلیل وی به شمار می آید و همیشه در این زمینه دچار توهم است.
. سال‌هاست که دنیای علی خامنه‌ای با دنیای مردم متفاوت است و مردمی که خامنه‌ای از آنها نام می‌برد، ‌همان مردم که در کوچه و خیابان زندگی می‌کنند و تحت فشارها کمرشان خم شده و به خاطر بی‌اعتمادی بی‌تفاوت و ناامید شده‌‌اند نیستند. مردم مورد نظر خامنه‌ای سال‌هاست همان جمع کوچک حامیان و طرفداران وی هستند که در شرایط فعلی بسیاری از آنها معتقدند که حتی فشارها را به خاطر اینکه دولت موفق باشد، باید تحمل کرد و اعتراضی نکرد، نه مردمی که هر روز صدای فریاد و اعتراض‌شان بلند است و از شدت بی‌تفاوتی ناامیدی از اینکه اتفاقی توسط دولت صورت نمی‌گیرد، اعتراضی هم نمی‌کنند.
عمده مردم که علی خامنه‌ای سال‌هاست دیگر آنها را جزو مردم هم به شمار نمی‌آورند، نه از اقدامات دولت در زمینه‌ی دیپلماسی بخصوص در مورد عدم احیای برجام راضی هستند و نه از اقدامات فرهنگی دولت. برعکس معتقدند که جمهوری اسلامی، دولت و علی خامنه‌ای زندگی آنها را گروگان گرفته تا خواسته‌های خود را در حوزه‌ی فرهنگ و دیپلماسی پیش ببرد.
نقطه دیگرکور تحلیل خامنه ای در تحلیل سفرهای رییسی بود که وی ان را توفیقی درخشان برشمرد و گفت سفر ابراهیم رئیسی به سراسر کشور و نقاط محروم، دورافتاده، موجب شده است که صحنه‌های کم‌نظیری اتفاق بیفتد.
علی خامنه‌ای و نیز رییسی طوری از سفرهای استانی به عنوان موفقیت دولت نام می‌برند که گویی این سفرها به ابتکار خود وی ایجاد شده است.
در حالیکه این سفرها همیشه وجود داشته وپیش از این هم همین اقدامات و همین دیدارها توسط روسای دولت قبلی صورت گرفته است.
این سفرها در دوره ریاست جمهوری خاتمی گسترش یافت و در دوره‌ی محمود احمدی نژاد به عنوان مهمترین ابزار تبلیغاتی وی تبدیل شد و در زمان حسن روحانی هم تداوم یافت بنابراین سفرهای استانی نه ابتکار دولت ابراهیم رئیسی است و نه نشان‌دهنده‌ی توفیق دولت وی.
نقطه کور دیگر تحلیل خامنه ای تمجیدش از سرعت عمل دولت در مقابله با سیل بود خامنه ای در این زمینه سرعت عمل دولت رئیسی در قبال حوادثی مانند سیل را مورد تمجید قرار داد و اظهار داشت این سرعت عمل خیلی مهم است که یک جایی زلزله بشود، یا سیل بیاید، و بلافاصله مسئولین خودشان را برسانند آنجا و بالای سر کار بایستند و کار را سامان بدهند.وی این سرعت عمل را نشان‌‌دهنده‌ی همدرد بودن دولت با مردم دانست.
این اظهارات خامنه‌ای در حالی عنوان می‌شود که با وجود همه‌ی انتقادها از دولت حسن روحانی، با وجود شدت سیل در سال ۹۸، و ویرانی گسترده‌ی سیل، تعداد کشته‌شده‌های سیل به کمتر از ده نفر رسید و در یک سیل معمولی‌تر نسبت به سیل سال ۹۸، سیل فقط در امامزاده داوود منجر به کشته شدن بیش از صد نفر از مردمی شد که حتی هشدار وقوع سیل را دریافت نکرده و در امامزاده حضور یافته بودند.
عجیب است که علی خامنه‌ای این فقدان تلفات در دوره روحانی را نه مورد تمجید قرار داد و نه آنکه از خزانه‌ی مستقل خود برای خدمت‌رسانی به مردم و دولت استفاده کرد. حتی در دوره‌ی کرونا نیز با وجود خالی بودن خزانه‌ی دولت از پرداخت کمک‌هزینه به دولت روحانی برای کاهش تلفات کرونا خودداری کرد.
اما نقطه کور تحلیل خامنه ای در مفهوم جوانگرایی تبلور یافت وی جوانگرایی در مجموعه‌ی اجرائی کشور را یکی دیگر از توفیقات دولت دانست و گفت این اقدام موجب شده است تا حلقه‌ی فرسوده‌ی مدیران باز شود. خامنه‌ای با اشاره به اینکه جوان‌ها اشتباهاتی می‌کنند، اظهار داشت اما این خطاها می‌ارزد به اینکه بدنه‌ی اجرائی یا تقنینی کشور با روح جوان اداره بشود.
نقطه کور این تحلیل ان است که حاکمان جمهوری اسلامی مردم ایران را موش آزمایشگاهی طرفداران و حامیان خود و نزدیکان خود فرض کرده‌اند و در حالی از حضور جوانان با وجود خطاها حمایت می‌کنند که در بدنه‌ی اجرایی جوان کشور نه جوانان کشور بلکه تنها وابستگان و بستگان لایه‌ی اول حاکمیت حضور دارند و جوان‌گرایی به معنی حضور جوانان عام در بدنه‌ی اجرای کشور نیست.
وی در بخش دیگری از سخنانش جوانگرایی در مجموعه‌ی اجرائی کشور را یکی دیگر از توفیقات دولت دانست و گفت این اقدام موجب شده است تا حلقه‌ی فرسوده‌ی مدیران باز شود.
اما مهمترین نقطه کورر دیدگاه خامنه ای در ارتباط وی با جامعه بی المللی برمیگردد وی که با اعمال سیاست هسته ای کشور را در بحرانی فزاینده فرو برده است وی با اشاره به اینکه جامعه از حالت چشم‌انتظاری و نگاه به بیرون خارج شده، گفت جامعه در شرایطی قرار گرفته که به ظرفیت‌های داخل کشور اهمیت داده می‌شود.
وی همچنین با اشاره به اینکه این دولت از فرافکنی و بهانه‌تراشی احتراز کرده و مسئولیت‌پذیر شده، اظهار داشت در این دولت کسی این را نشنیده که بگویند نمی‌گذارند کار کنیم، اختیار نداریم، اختیارات دست ما نیست.
این اظهارات علی خامنه‌ای در حالی عنوان می‌شود که در دولت ابراهیم رئیسی یکی از کارشکنی‌هایی که در دوره‌ی روحانی با خاتمی وجود داشت وجود ندارد و مجلس و نهاد رهبری با حمایت تمام از دولت دست دولت را برای انجام امور باز گذاشته‌اند. همچنین مذاکرات با غرب و همچنین برجام برای دولت حسن روحانی به یک کابوس تبدیل شده بود و هر روز در مجلس یا قصد آتش زدن برجام را داشتند یا قبل از توافق به هر بهانه‌ای دولت را به باد انتقاد و استهزا و استیضاح می‌گرفتند. در حالی که در دولت فعلی هیچکدام از این فشارها و انتقادها از دولت وجود ندارد.
ضمن اینکه دولت ابراهیم رئیسی از ابتدای روی کار آمدن تمامی مشکلات را به دولت قبل ارجاع داده و بدون توجه به محدودیت‌ها بارها تکرار کرده است که از دولت قبلی فقط مشکلات را تحویل گرفته و بارها حتی کسری بودجه دولت را که در شرایط اقتصادی ایران امری بدیهی است، ‌به کوتاهی‌های دولت قبلی نسبت داده است.

در پی آتش سوزی گسترده ی روز گذشته (۱۱ شهریور ۱۴۰۰) در روستای تالاب انزلی، امیرمرادی مدیرکل مدیریت بحران گیلان امروز ضمن اشاره به عمدی بودن این آتش سوزی به خبرنگاران گفت: «مهار این آتش برای آتش نشانان بسیار دشوار بوده است». او همچنین از دستگیری فردی که تالاب را به آتش کشیده نیز خبر داد. این دومین آتش سوزی امسال در تالاب انزلی می باشد.

متاسفانه این نوع آتش سوزی های عمدی به ویژه در دو دهه گذشته در بسیاری از جنگل ها، و مناطق کشاورزی به شدت زیاد شده است و آن گونه که گفته می شود، برخی از این آتش سوزی ها به دلیل باور نادرست مزرعه دارانی ست، که برای از بین بردن بقایای محصولات کشاورزی سال قبل و کاشتن محصولات جدید، و برداشت زودهنگام اقدام به آتش زدن مزارع خود می کنند. دولت هم عملا هیچ اقدامی در جهت آموزش این کشاورزان و یا بازداشتن آن ها از این عملیات نکرده است. شاید هم برای رد گم کردن آتش زدن های بزرگی ست که برخی از مسئولین حکومتی به نفع و یا با همدستی بساز و بفروش ها انجام می دهند. این بساز و بفروش ها در زمین های از گیاه خالی شده و به ویژه در جنگل های سوخته شده، مرتب مشغول ساختن آپارتمان و ویلا در مناطق خوش آب و هوای جنگلی هستند و در کنار همه ی این ها، عده ای هم با درختان زغال شده به تجارت زغال مشغولند.

بیشتر این آتش سوزی ها در ماه های مرداد و شهریور که هوا گرم و علف های خشک شده زیادتر هستند انجام شده است.

در زیر تعدادی از خبرهای مربوط به آتش سوزی سال گذشته فقط در شهریور ۱۴۰۰ را می بینید. این خبرها در نشریه دولتی مهر منتشر شده است:

۱ شهریورماه . دویست و هفتاد هکتار زمین های کشاورزی در آذربایجان

۲ شهریورماه- آتش در کوه «کرک بناری» شهرستان چرام کهگیلویه و بویر احمد دوباره شعله‌ور شد.

۳ شهریورماه- آتش دامان تالاب انزلی را هم گرفت.

۳ شهریورماه- آتش طمع سودجویان به جان تالاب انزلی

پنج هکتار از نیزارهای تالاب بین‌المللی انزلی در آتش حرص و طمع سودجویان متصرفان اراضی ملی طعمه آتش شد.

۴ شهریورماه- هفت هکتار از نیزارهای تالاب انزلی در آتش سوخت.

سید فرشید فلاح، سرپرست اداره‌ی محیط زیست انزلی با اشاره به کوشش ۱۲ ساعته برای مهار آتش‌سوزی در نیزارهای تالاب، گفت: بر اثر این آتش‌سوزی هفت هکتار از نیزارها در آتش سوختند.

آثار موجود دلالت بر عمدی بودن این آتش‌سوزی دارد که انتظار می‌رود دستگاه قضا این بار با جدیت بیشتری با متخلفان برخورد کند.

‌۵ شهریورماه- آتش دوباره به جان طبیعت فیروزآباد افتاد.

پنجشنبه (چهارم شهریورماه) دوباره آتش به دامان عرصه‌های طبیعی شهرستان فیروزآباد افتاد. آتشی که چندین هفته پیش مردم این شهرستان را داغدار و چهار تن از کنشگران زیست محیطی این شهرستان را آسمانی کرد.

۹ شهریورماه- آتش همچنان در جان تالاب انزلی زبانه می‌کشد

نیزارهای تالاب بین‌المللی انزلی در منطقه چراغ پشتان به‌دست افراد سودجو و با هدف تصرف اراضی و زمین‌خواری طعمه‌ی آتش شد و تا شامگاه بیش از ۵ هکتار از نیزارهای این تالاب بین‌المللی از میان رفت.

۱۰ شهریورماه- آتش ۱۲ هکتار از زمین‌های تالاب انزلی را بلعید.

تاکنون ۱۲ هکتار از زمین‌های تالاب انزلی در آتش طمع سودجویان سوخته و با توجه به گستردگی و نبود دسترسی به مرکز آتش با درخواست مسوولان گیلان هواپیمای «ایلوشین» برای مهار آتش به منطقه رسید..

پس از گذشت ۷۷ ساعت کوشش همگانی و بهره‌گیری از هواپیمای آتش‌نشان آتش نیزارهای تالاب بین‌المللی انزلی مهار شد.

۱۲ شهریورماه- آتش منطقه‌ی حفاظت‌شده‌ی جهان‌نمای کردکوی را دربَر گرفت.

آتش‌سوزی از ساعت ۱۳ پنجشنبه ۱۱ شهریورماه، در گستره‌ی جهان‌نما آغاز شد.

آتش تااندازه‌ای نزدیک ساعت ۱۲ شب گذشته مهار شد و با کوشش‌های صورت گرفته نیروهای حاضر در منطقه از گستردگی آن جلوگیری شد

شهرام صداقت ـ تهران

بنیاد میراث پاسارگاد

www.savepasargad.com

تاریخ شوروی از ۱۹۱۷ آغاز شد. لنین از ۱۹۱۷ تا ۱۹۲۲ حکومت کرد، استالین از ۱۹۲۲ تا ۱۹۵۳ سلطه داشت، خروشچف از ۱۹۵۳ تا ۱۹۶۴ در راس بود، پادگورنی و برژنف از ۱۹۶۴ تا ۱۹۸۲ مسلط بودند، آندورپوف و سپس چرنینکو از ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۵ در قدرت ظاهر شدند و بالاخره گورباچف از ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۱ در قدرت بود، از درون، شکافها و بحران ها را عریان ساخت و حکومت او پایان کمونیسم دولتی بود. گورباچف محصول تاریخی بن بست کمونیسم بود، او حامل تناقض ساختاری بود. او پیامبر رهایی بخش نبود، او شیپور مرگ کمونیسم دولتی را پس از ۷۴ سال اعلام نمود.

۱
پس از مرگ استالین در سال ۱۹۵۳ و فجایع او، چگونه نظام توتالیتر باید ادامه یابد؟ پس از او، بدنبال رقابت حاد و اقدام‌های کودتایی میان رهبران حزب، خروشچف اوکراینی تبار در سال ۱۹۵۳ بقدرت رسید. او یار استالین بود ولی در کنگره بیستم حزب، خود را اصلاح طلب جلوه داد و کیش شخصیت استالین را افشا نمود. خروشچف نظام سیاسی ایدئولوژیک توتالیتر و سلاح اتمی و پروپاگاند کمونیستی را ادامه می‌دهد. در مقابله جوئی با خواست مجارها بخاطر بیرون آمدن از پیمان ورشو، او در اکتبر ۱۹۵۶ ارتش شوروی را برای سرکوب مجارها می‌فرستد و بیش از ۴۰۰۰ را می‌کشد و در سال ۱۹۶۲ او بحران موشکی کوبا را تولید می‌کند، ولی در مقابل فشار سیاسی آمریکا شکست می‌خورد. رفرم‌های اقتصادی و آموزشی خروشچف در روسیه نیز به شکست می‌انجامد.

۲
سپس گروه برژنف و گاسیگین علیه خروشچف توطئه و کودتا کرده و خروشچف را در سال ۱۹۶۴ کنار می‌گذارند. در ابتدا نیکولا پادگورنی بقدرت می‌رسد. در سال ۱۹۶۸ ارتش سرخ و «ک گ ب» بهار پراگ را که خواهان آزادی و اقتصاد غیرمتمرکز بود را سرکوب می‌کنند. لئونید برژنف، اوکراینی تبار، قدرت را بدست می‌گیرد و از ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۲ نظام شوروی را با سلیقه مستبدانه فردی می‌گرداند. برژنف سیاست تسلیحات اتمی و فضایی را ادامه می‌دهد ولی فساد عمومی و ناتوانی اقتصادی رژیم سراسری می‌گردد و در کشور مخالفانی مانند آندره ساخاروف رشد می‌کنند. در این شرایط هیچ خواستی برای پلورالیسم سیاسی موجود نیست ولی در درون حزب، دور از دید جامعه، باندبازی و یارگیری توطئه گرانه فراوان است. حزب کمونیست شوروی گندیده است و بوروکراسی و مخالفت‌های درونی حزب را فلج ساخته است. اقتصاد کشور در رکود است، خفگی در جامعه عمومیت دارد و دیپلوماسی فاقد جاذبه است. در این دوره، برژنف ۱۱۴ نشان لیاقت نظامی بر لباس‌های خود نصب کرده بود، رهبران «نومانک لاتور» در فساد غوطه بودند، میزان ۷۰ درصد اعضای کمیته مرکزی بیش از ۶۰ سال داشتند. لحظه انفجار نزدیک است. تاریخ شتاب می گیرد. یوری آندروپوف در سال ۱۹۸۲ بقدرت می‌رسد، او مرد دستگاه جاسوسی است و مخالفان را به بیمارستان روانی می‌فرستد و با فاسدان دولتی اعلام «مبارزه» می‌کند، ولی مهره ها جابجا می شوند و در ۱۹۸۴ می‌میرد و سپس کنستانتن چرنینکو بیمار می‌آید، یک سال بعد میمیرد. چه کسی می تواند رژیم شوروی را نجات دهد و آیا نظام کمونیسم دولتی امکان نجات دارد؟

۳
در این وضع آشفته و سردرگمی ژرف و بحران سیاسی، میکائیل گورباچف که با حمایت آندروپوف بالا آمده بود در ۱۹۸۰، به ادارۀ سیاسی حزب (پولیت‌بورو) رسید که بالاترین سطح اداری شوروی بود. برژنف جامعه را پس از ۱۵ سال حکمرانی کاملن بیمار نمود. پس از مرگ او، آندورپوف که پیش از آن پانزده سال رئیس کاگ‌ب بود، در پی بازتولید سلطه گری سنتی است ولی او و جانشین او، چِرنینکو، که مرده های زنده ای هستند بسرعت از صحنه زندگی خارج می شوند. شوروی به نفس نفس افتاده و رهبران سالخورده و فرتوت و بیمار دیگر نمی توانند به «سوسیالیسم واقعا موجود» را توان بخشند. تبلیغات دروغ حزب کمونیست شوروی و همه توده ای های وطنی و کمونیست های جهان قادر نیستند ورشکستگی کمونیسم دولتی را پنهان کنند. مدل شوروی جاذبه و کشش خود را از دست داده است.
۴
گورباچف در سال ۱۹۸۵قدرت را بدست می گیرد. او بدنبال آسیب شناسی خود از وضعیت اجتماعی، اولین کارزاری که به راه انداخت مقابله با باده‌نوشی و الکل بود. مصرف وُدکا تندرستی مردم روسیه را ویران نموده بود. در روسیه امید به زندگی به ۶۲ سال رسیده بود و در واقع این سن ۱۲ سال پایین‌تر از امید به زندگی در آمریکا بود. بیش از ۲۰ میلیون «دائم‌الخمر» در شوروی نیروی کار و جمعیت فعال را مورد ضربه قرارداده بود. گورباچوف قوانین را برای مقابله با اعتیاد به الکل تصویب کرد و در این زمینه تعطیلی دوسوم مشروب‌فروشی‌ها و محدود کردن ساعت کار میخانه‌ها و جریمه نقدی و حبس برای افراد مست، از جمله قوانین ضد الکل بود. این سیاست اندکی اوضاع را بهبود بخشید، ولی سرطان سیاسی سراسری است. مردم ناامید هستند و به صف کشین برای کالای بنجل عادت کرده اند. گورباچوف بسیار نامحبوب شد و روسها با طنز او را «رفیق آب‌پرتغال» (به جای «رفیق گورباچوف») و «دبیر آب‌معدنی» (به جای «دبیرکل») می نامیدند. در مقابل محدودیت های قانونی در جامعه در مورد مصرف مشروب، روس ها بشیوه مخفی به تهیه مشروب در خانه ها اقدام نمودند. در این دوران آسیب‌های جدیدی سر برآورد. گرباچوف در ارزیابی آسیب های کلان اشتباه کرده بود. او بسرعت متوجه می شود منشا فساد و فرسودگی نظام حزبی و اداری و تمرکزگرایی دولتی است. او متوجه می شود که مدل دولتی منشا فساد و تخریب روحیه مردم است. او می خواهد سیوسیالیسم را نگه دارد ولی رفرم اقتصادی را به اجرا درآورد. گورباچوف رفرم خود را با عنوان «گلاس‌نوست» و «پروسترویکا» (شفافیت و نوسازی) آغاز می کند. او به رفرم دن سیائوپینگ در چین فکر می کند. برای او شفافیت در ادارۀ کشور و ایجاد گشایش‌های اقتصادی و بازسازی نظام اداری و کاستن از قدرت حزب، اجزای سیاست اصلاحی و رفرم کشور به حساب می آیند. افزون برآن در کنار سیاست نوسازی داخلی، سیاست تسلیحاتی و اختصاص ۲۰ درصد از تولیدناخالص ملی در بودجه، باید تغییر کند و سیاست خارجی و زورآزمایی نظامی اتمی باید متحول گردد. در سیاست خارجی، آزادگذاری کشورهای پیمان ورشو، پایان جنگ سرد، اعلام خلع‌سلاح اتمی، عدم سخت‌گیری در اتحاد دوبارۀ آلمان، کاهش استفاده از قوۀ قهریه در باره استقلال طلبی برخی کشورها (غیر از آذربایجان) و درخواست وام و سرمایه از غرب برای نیاز اقتصادی، جلوه های گوناگون سیاست خارجی گورباچف بود.
۵
گورباچف با شعارهای آزادی بیان ظهور می‌کند و یکسری اصلاح اقتصادی و اجتماعی را اعلام می‌نماید. او شاهد شکافها و زخم‌های سرطانی درونی است و آگاه است که شوروی از درون پوسیده است و در حال سقوط است. او می‌بیند که «دن سیاپینگ» با سیاست بازار آزاد تحرک جدیدی به اقتصاد چین داده است. گورباچف کمی درها را باز میکند و خواهان کنترل قدرت است ولی مواجه با توفان می گردد. البته رفرم‌های اقتصادی او با موفقیت همراه نبود و منجر به گرانی و فقر بیشتر شد ولی با گورباچف، طلسمی شکسته شد و آن طلسم کمونیسم بود. در این زمان دیوارهای ترک خورده به لرزش درمی آیند، محافظه کاران حزب و دولت و ارتش به اعتراض درمی آیند. شکافها وتناقض‌های درونی دستگاه کمونیستی منفجر می‌شوند. آنچه در درون مخفی بود، از این پس، علنی و عریان می‌شود. دیگر کنترل نظام با انبوهی از تضادها میسر نبود. جناح محافظه کارتر سیاسی نظامی اقدام به کودتا میکند ولی بوریس یلسین با همسو نشان دادن خود با جمعیت معترض، در برابر نظامیان می‌ایستد و علیه گورباچوف کودتا می کند. در آخر، بحران سیاسی حزب و قدرت طلبی شخصی افراد حزبی و استرس و عصبانیت ناشی از بهم ریختگی اروپای شرقی و تمایل دمکراسی خواهی شهروندان اروپا و نیز استقلال خواهی جمهوری های وابسته به شوروی، منجر به گسیختگی همه جانبه می‌شود. گورباچف در اوت ۱۹۹۱ حزب کمونیست را ترک می‌کند و در ۶ نوامبر ۱۹۹۱ حزب کمونیست حاکم بر اتحاد جماهیر شوروی منحل می‌گردد و در ۲۵ دسامبر همان سال گورباچف از مقام خود استعفا می‌دهد. فردای این استعفا «جمهوری سوسیالیستی فدرال شوروی روسیه» به «فدراسیون روسیه» تغییر نام می‌دهد.
۶
بنظر می آید که گورباچف در پی تلاشی اتحادجماهیر شوروی نبود ولی به روند اضمحلال درونی نظام سوسیالیستی آگاهی یافته بود. او در تضاد بیسابقه ای قرار داشت. رفرم اقتصادی در چین منبع الهام او بودند ولی او فاقد یکپارچگی حزب کمونیست بود و تکنوکراتها و مسئولان حزبی شوروی در فساد فزاینده درگیر بودند. دستگاه مدیریت سیاسی کاملن گندیده شده بود. با تمام دشواری ها، در زمان او در سال ۱۹۸۶ خانواده ساخارف پس از شش سال تبعید به مسکو برمی گردد. رمان دکتر ژیواگو پاسترناک منتشر می‌شود. در سال ۱۹۸۸ گورباچوف به جنگ تجاوزی در افغانستان پایان می دهد. او خواهان پایان دادن به جنگ سرد و بازگشت به دنیای مطمئن تر و صلح بود. جهان غرب از رویدادهای استقبال می کرد زیرا شکست سوسیالیسم برای لیبرالیسم سیاسی یک پیروزی بود و افزون برآن، جدا از استراتژی دیپلوماسی، بحران سوسیالیسم استالینیستی برای دمکرات های جهان رویداد جالبی بود زیرا ایدئولوژی توتالیتاریسم به یک شکست بزرگ دچار شده بود. در سال ۱۹۹۰ جایزه نوبل صلح به گورباچوف داده شد و این امر تشویقی برای صلح گرایی کشورها بود. دبیرکل سازمان ملل متحد، در زمان مرگ او گفت گورباچوف مدافع خستگی ناپذیر صلح بود، او سیاستمداری بود که جریان تاریخ را عوض کرد و به جنگ سرد پایان داد. این گفته نباید شیفتگی یک جانبه در ما پدید آورد، ولی در ضمن بیان یک رئالیسم است. تاریخ اتفاق می افتد و انسانها، آگاه و نیمه آگاه و نادان، در آن شرکت می کنند.
۷
گورباچف درگذشت، اکثریت روس ها بی تفاوت بودند و یا خوشحال شدند، ولادیمیر پوتین و الکساندر دوگین برای او اندوه ناک نشدند زیرا او را «پدرخوانده نیهیلیسم» و مسئول انحلال روسیه شوروی قلمداد می کنند. برای پوتینیست ها این انحلال، «بزرگترین فاجعه ژئوپولتیک قرن بیستم» است. تمام روسوفیل های جهان کار او را بعنوان «توطئه گری امپریالیستی» معرفی می کنند. شاعر ایرانی «سایه» با عصبانیت «گرباچف رویزیونیست نامرد » را مورد خطاب قرار می دهد و می گوید: «یک دم نگاه کن که چه بر باد می دهی؟/چندین هزار «امید بنی آدم» است این». وابستگی روانی ایدئولوژیک هنرمند و سیاسی و شاعر هم میهن ما یکی دیگر از آسیب های مهلک کمونیسم روسی است. در این ذهنیت، دمکراسی و آزادی ارزشی ندارد. این ذهنیت به اسارت روانی خو کرده است.
حال اگر خوب بنگریم دوره حکومتداری گورباچف پایان تاریخی کمونیسم در جهان است. روشن است ایده های مارکس و نیز ایده های فیلسوفان مخالفان او در جهان به گشت و گذار خود ادامه خواهند داد. ولی بحث بر سر یک الگوی حکومتی سیاسی است. توهم «سوسیالیسم علمی» و توتالیتاریسم استالینیستی یک فاجعه بزرگ بود و چشم های بخش مهمی از کره زمین را کور کرده بود. نظامی فروریخت که در فساد جهان نقش مهمی داشت. البته ایدئولوژی فاسدی مانند اسلام، ایدئولوژی های نازیستی و استعماری و پوپولیستی و ایدئولوژی های ضد انسان و ضد طبیعت ادامه خواهند یافت. و بطور مسلم مبارزه انسان برای آزادی ادامه پیدا می کند.
جلال ایجادی
جامعه شناس دانشگاه فرانسه
جلال ایجادی آخرین اثر خود را بنام «بحران بزرگ زیستبوم جهان و ایران» در ۴۸۰ برگ، انتشارات فروغ، منتشر نمود. از این نویسنده تا کنون کتاب «نواندیشان دینی، روشنگری یا تاریک اندیشی»، ۳۱۰ صفحه، نشر مهری، کتاب «جامعه شناسی آسیب ها و دگرگونی های جامعه ایران»، ۴۰۰ صفحه، انتشارات نشرمهری، کتاب «بررسی تاریخی، هرمنوتیک و جامعه شناسی قرآن»، ۳۸۰ صفحه، و کتاب «اندیشه ورزی ها در باره جامعه شناسی، فلسفه، زیستبومگرایی، اقتصاد، فرهنگ، دین، سیاست»، ۷۲۰ صفحه، چاپ نشر مهری، منتشر شده است.

بیانیه کمیسیون آموزش و پرورش شورای ملی تصمیم درحمایت از آموزگاران و دانش آموزان اوکراین به زبان فارسی، انگیسی و اوکراینی

درود بر آموزگاران و دانش آموختگان مقاوم کشور اوکراین!
در آستانه شروع سال تحصیلی که در اغلب کشورهای جهان، آموزگاران و دانش آموزان با ذوق و شوق، به استقبال بازگشایی مدارس می روند، مدارس و مراکز آموزشی اکراین به علت حمله غیر انسانی رژیم پوتین به این کشور تعطیل است و معلمان درکناردیگر اقشار مردم وطن دوست اوکراین در جبهه جنگ و در حال مبارزه با متجاوزان بسر می برند.
ما، جمعی ازمعلمان و دانش آموزان ایرانی، حمله ددمنشانه ارتش پوتین را به این کشورمحکوم و اعلام می کنیم با هر گونه حمایت سیاسی و نظامی حکومت اسلامی ایران از پوتین، مخالف هستیم وعمیقا با خانواده ها و جامعه فرهنگی اکرایین، ابراز همدردی میکنیم.
باشد که درتاریخ ثبت شود که مردم آزاده ایران چه درخارج وچه در داخل کشور، جنایات جنگی رامحکوم می کنند ودر کنارمظلومین، ندای صلح و رواداری را فریاد می زنند.
کمیسیون آموزش وپرورش شورای ملی تصمیم

Greetings to the resistant teachers and students of Ukraine!
At the beginning of the academic year, when in most countries of the world, teachers and students welcome the reopening of schools with excitement, in Ukraine, schools and educational centers have been closed due to the vicious attack of Putin’s regime on this country. Teachers and the patriotic Ukrainian people are on the war front and fighting against the aggressors.
We, Iranian teachers and students, condemn Putin’s brutal attack on your country and declare that we are against any political and military support of the government of the Islamic Republic of Iran from Putin. We deeply sympathize with the families and educational societies of Ukraine.
May it be recorded in history that Iran’s liberty and peace-loving people, both abroad and inside the country, condemn war crimes and call for peace and tolerance alongside the oppressed.
Education Commission – Iranian National Solidarity Council-Tasmim

Вітання незламним викладачам та студентам України!
На початку навчального року, коли в більшості країн світу вчителі та студенти з нетерпінням зустрічають новий навчальний рік, на жаль, частина українських шкіл та освітніх центрів зачинили свої двері та функціонують дистанційно через жорстоку агресію путінського режиму.
Вчителі й студенти є серед тих патріотично налаштованих українців, які відправилися на фронт, й борються з агресором.
Ми, іранські викладачі та студенти, засуджуємо жорстокий напад Путіна на Україну та заявляємо, що ми проти будь-якої політичної та військової підтримки з боку ісламським урядом Ірану, розв’язаної Путіним війни. Глибоко співчуваємо освітянам України та родинам студентів.
У віхах історії має залишитися пам”ять про те, що вільний і миролюбний народ Ірану, як всередині країни, так і за її межами, засуджує військові злочини російських військ, закликає до миру та підтримує народ України.
світня комісія – Рада національної солідарності Ірану – тасмім