هنر و ادبیات

طی هفته های پیش و همزمان با روز جهانی رقص و در پی فراخوانی که “فارل ویلیامز” خواننده ی برجسته ی آمریکایی برای راه انداختن موج “شادی” در سراسر دنیا بر پا کرده بود، شبکه های اجتماعی شاهد نماهنگهایی ویدئویی از ایران بودند، کلیپهایی چند دقیقه ای که در آن جوانانی ایرانی تصاویر رقص و شادیشان را با ترانه ی “شاد” ویلیامز تدوین کرده و با این حرکت به این کمپین جهانی پیوسته بودند.

آنها می گویند که به آنها گفته شده قرار است برای فیلم سینمایی مجازی از آنها تست بازیگری گرفته شود و قرار نیست این ویدئو در جایی پخش شود.
ساعاتی پس از اعلام خبر بازداشت این عده، فرل ویلیامز خبر دستگیری جوانان ایرانی را روی صفحه طرفداران خود در فیس‌بوک منتشر کرد، او ضمن ابراز تاسف نسبت به این مساله نوشته است: ” اینکه این بچه‌ها به خاطر تلاششان برای گسترش شادی‌ بازداشت شدند، چیزی فرا‌تر از غم‌انگیز است.”
در حال حاضر در شبکه‌های اجتماعی اینترنت هشتگی برای خواست آزادی این افراد در حال گردش است.
همزمان بسیاری از ویدئو‌های «شاد در تهران» که در تارنمای یوتیوب منتشر شده بودند، حذف شده‌اند.

گفتنی ست چندی پیش ریحانه طراوتی یکی از بازداشت شدگان مذکور، در صفحه ی فیس بوکش برخی افراد چون “مانا نیستانی” و ” کامبیز حسینی ” را به سبب مرتبط کردن این ویدئو با مسائلی از قبیل نقد اجتماعی و کارتون انتقادی به سیاه نمایی از اوضاع ایران متهم کرده بود.

هفته ی پایانی ماه می مصادف است با سالروز خاموشی “ژرژ موستاکی” شاعر، ترانه سرا، آهنگساز و خواننده ی فرانسوی یونانی تبار. او که سال گذشته در سن هفتاد و نه سالگی، به دنبال یک بیماری ریوی در شهر نیس واقع در جنوب فرانسه از دنیا رفت، در چند سال اخیر به سبب این بیماری از خواندن بازمانده بود.

خاصیت موسیقی موستاکی جهان شمول بودن آن است، به حدی که آثارش مرزهای فرانسه را درنوردید و در بسیاری از حوزه های فرهنگی در سراسر جهان به عنوان الگو مورد توجه قرار گرفت. موستاکی هنرمند متعهدی بود که همواره در آثارش آزادی را می ستود و آن را بزرگ ترین ارزش و دارایی بشر قلمداد می کرد، چنان که اورلی فیلیپتی، وزیر فرهنگ کشور فرانسه درباره موستاکی گفته است: “او به ارزش‌های انسانی باور داشت و یک شاعر بزرگ بود.”
واژگانی چون “رنگ‌های آفریقای مادرزادی” و “بوها و صداهای شهر اسکندریه” در بسیاری از اشعار او حضور دارند. خود او بارها خود را “یهودی سرگردان”، یا “چوپان یونانی” خوانده و در تمام عمر از مهاجران و اختلاط فرهنگ‌ها و ملت‌ها دفاع کرده است:
با این قیافه‌ی شرقی‌ام
این قیافه‌ی یهودی سرگردان
این قیافه‌ی چوپان یونانی
و این گیسوان ژولیده‌ام
به تو می‌آیم اسیر شیرینم
نیمه‌ی گمشده‌ام، چشمه‌ی زلالم
می‌آیم بیست بهارت را بنوشم
و برایت آن شاهزاده‌ ی افسانه‌ها می‌شوم
آن خیال‌پرداز یا آن نوجوان
هرکدام که خودت دوست داشتی انتخاب کنی…
و از هر روزمان
ابدیت عاشقانه‌ای می‌سازیم
که از آن لذتی مرگبار می‌بریم
موستاکی در دهه ی شصت و هفتاد میلادی از همراهان جنبش هیپی‌‌گری بود و زندگی بی‌دغدغه، آزادی مطلق و به ویژه آزادی درعشق ورزیدن را از آرمان‌های خود می‌دانست. تا جایی که می توان دو ترانه ی “آزادی من” و “تنهایی من” را به منزله ی مانیفست این شاعر رها به حساب آورد:
آزادیِ من،
تو را مدت‌ها
هم‌چون دُردانه‌ای نگاه داشتم
آزادیِ من
تو بودی که یاری‌ام کردی
تا بند بگسلم
و به هر سو بروم
بروم تا آخر جاده‌های اقبال
و در رؤیای خود
گُلی از باد بچینم
روی پرتوی از ماه
آزادیِ من!

روز پانزدهم می ۲۰۱۲ “فیلیپه کالدرون” رئیس جمهور مکزیک، از فقدان تاسف بار نویسنده ای سرشناس خبر داد که “جهان شمولی” بارزترین خصیصه ی او بود.
“کارلوس فوئنتس” در حالی در هشتاد و سه سالگی جهان را ترک گفت که به رغم خلق آثاری جهانی و شاهکارهایی جاودان، از دریافت جایزه ی نوبل بی نصیب مانده بود.

راوی این داستان فردی هندی با شخصیتی دو وجهی بود، شخصیتی که گاه به اسطوره ها می پیوست و گاه صورتی زمینی و فریب کار به خود می گرفت. همین کتاب بود که سبک نوشتاری فوئنتس را با شیوه ی رئالیسم جادویی تثبیت وعناصر اسطوره ای را به عنوان شالوده ی آثار او معرفی کرد.

بیشتر بخوانید »

راقم این سطورسال هاست دراین غربت اجباری با چنین مشکلات فرهنگی آشنائی دارد. با این همه، ادبیات تبعید سرفراز است. چاپ نشریات و کتاب های فراوان ولو درتیراژکم ، دراثبات این مدعاست. گفتن دارد که درهرگوشۀ دنیا، هموطنان علاقمند با تمام مشکلات زندگی درصیانتِ مسائل فرهنگی هرگز غافل نبوده و نیستند. هرگوشۀ جهان که عده ای دورهم جمع شده اند با تشکیل کانون های هنری – ادبی – فرهنگی نهادی را برپا کرده اند که قابل تقدیراست. چندی پیش در دُبی بودم. گفتند که عده ای از جوانان به تازگی کانون هنری تشکیل داده اند برای شعر خوانی وفیلم و اجرای نمایش و امور فرهنگی. درنمایشی که عده ای آماتور اجرا کردند واقعآ شگفت زده شدم. نمایش اثری بود ازآنتوان چخوف نویسنده توانا ونام آور روس با نام «خواستگاری» به کارگردانی «سیدعلی مرتضوی فومنی». دوستم در معرفی این جوان گفت درضمن ایشان شاعر خوبی هم هستند. دفتر تازه منتشرشده را که خواندم دیدم نظرش درست بوده. با پوزش ازاین بیراهه رفتن. معرفی آن نهاد را به فرصت دیگری باید موکول کرد.
پیشگفتار شهرنو، با یادی ازخدمات خانم ستّاره فرمانفرمائیان «بانی دانشکدۀ خدمات اجتماعی و بانیِ طرح مطالعۀ روسپیان در شهرتهران و مجری طرح آقای مهندس عزت اله راستکار» که حکایت از پاکیِ طینت و سلامت نفسِ نویسنده دارد و امروزه روزحرمت ها رنگباخته شده، باید قدر این قبیل حرمت به خادمان فرهنگ را ستود. که امیداست اینگونه باد؛ ازتقسیم مسئولیت ها میگوید و مسئولیت خودش، که بررسی و مطالعه و تدوینِ متن شهرنو با همۀ معضلاتش نصیب نویسنده میشود . راه افتادن در کوچه پسکوچه ها وگذر از زباله دانیها و خانه های شهرنو، نشستن پای درد دل های تیره بختانِ دردآلود زن های پیروجوان؛ در مرکز تعیش مردان تهران و مسافران پایتخت.

که پشتس درواکنی درحال چرت زدن نشسته و ایستاده میگذرد تا برسی به خانم رئیس! و پس از انتخاب خانم دلخواهت ژتون بگیری وبروی اتاق سیگارکشی و باقی قضایا. اما برای پژوهش و نشستن پای صحبت خانمها باید پول زیادی به خانم رئیس ها پرداخت. و پس از کسب رضایت او در اتاقی خلوت رودررو نشست باخانم و صحبت کرد. مصاحبه با این خانم ها کار همه کس وهرمصاحبه گر نیست. شگرد خاصی می طلبد که باید اعتماد طرف را جلب کرد صبر و تحمل میخواهد، حتا به دروغ هایشان هم باید اهمیت داد تا آرام آرام خود را همانگونه که هست معرفی کند. شکافتن درد دل هایشان کارخیلی سخت است اما، وقتی اعتماد پیدا کنند، انگار نشتری زده ای به دُمل چرکینِ جامعه ای فقرزده درگردابی از تضادهای طبقاتی و فرهنگی. کاری که نویسنده کتاب آگاهانه و به استادی انجام داده است.
سالها پیش شاید آخرهای دهه سی بود که حکیم الهی «کتاب با من به شهرنو بیائید» را نوشت. استقبال کم نظیربود وبه چاپ چندم رسید. منِ شهرستانی به تبع روزگار که با روزنامه خواندن ادای روشنفکری درمیآوردند با خواندن این کتاب تازه به عمق فاجعه پی بردم. پدرم که کتاب را دید برآشفته شد. ازکتاب های بودار چشم پوشی میکرد، بعد گفت بینداز بیرون این مزخرفات را. تا دینا بوده این جماعت هم خواهد بود. اگرشهرنو نباشد دراین شهر بزرگ، هیچ خانواده نمیتواند ناموس خود را حفظ کند حتا آیت الله هاشان! و بعد آرام شد و به پند و اندرز من و برادرم پرداخت و گفت که همه جای جهان این داد و ستدها رواج دارد. بعدها در خارج دیدم حق با پدر بوده است. آدم فروشان و برده داران مافیائی درهمه جهان متمدن امروزی پراکنده هستند درشهرنوهای شیک وچند طبقه درهتل های ممتاز با سالن های تزئین شده و نمایش گل کاریهای الوان؛ که با پیشخدمت هایی درلباس رسمی پاگون دار. آراسته، تمیز وشیک با رنگ وبوهای گوناگون، از مردان عیاش پذیرائی میکنند . روسیپیگری سابقۀ کهن دارد «یک کتیبۀ بابلی ۴۰۰۰ ساله خبرازوجود آن دردوران کهن می دهد . ظاهرا روسیپگری و ارائه خدمات خدمتی درمقابل مزد ازدیرباز یکی ازحرفه های رایچ درتمامی شهرهای کوچک و بزرگ شرق وغرب وشمال و جنوب این کره خاکی بوده» به نقل از: خانم فیروزۀ مهاجر. سایت مرکرفرهنگی زنان. تاریخ بیهقی نیز ازقوادی به نام ابوالقاسم رازی یاد میکند که «کنیزک پروردی و نزدیک امیرنصر (برادر سلطان محمود) آوردی و با صِله باز گشتی و . . . » بنگرید به : گنج های خراسان. تآملی برتاریخ بیهقی. نسیم خاکسار، فصلنامۀ باران ۳۷- ۳۶ سال ۱۳۹۲ برگ۱۲۱». انگار این شغل کثیف نزد مقامات درباری ازمنزلتی والا برخوردار بوده، نردبان مقام و وزارت! برگردم به کتاب پای روایت نویسنده با زبان مسلط ش .

یادش بخیر کارگردان وهنرمند بزرگ و متواضع تآتر جعفروالی با زنده یاد غلامحسین ساعدی چندین بار از انجا دیدن کرده بودند. برجستگی کار دکتر زند، توضیح روائی ونگارش بسیار ساده و روان صحنه آرائی ها و ورود ناگهانی بازیگران گوناگون – فارغ از اینکه تماشاچی ست یا بازیگر – تسلط به زبان لاتی با سخنان پختۀ شهرنوی ست که خواننده را مجذوب میکند. زبان روائی در تبیین توصیف حرکات بازیگران و شیوۀ گفتگو های فی البداهه و حاضرجوابی به متلک های تماشاگران، فصلی از توانائی نویسنده است که سبک و سیاق گویش تهرانی ها را به درستی به مخاطبین کتاب منتقل میکند.
انتقام شرف – هارون الرشید و مسرور جلاد از نمایشنامه هائی ست که نویسنده دراین دفتر ازآن ها یاد کرده است. با خواندن نمایشنامه ها، خواننذه را در آن سالها درتیاتر قلعه به سرپرستی ببرازخان مینشاند با آن جماعتِ جنوب شهری درهمان فضای آن سال ها. فارغ از خشونت های خونین روزانه های امروزی؛ با دقت به دیالوگ های بازیگران و تماشاگران تیاترقلعه باید گوش خواباند و زبان لوده ها را شناخت. اضافه کنم که به کنار از اجرای نمایشنامه ها، نباید از هنرنمائی های نگارشیِ نویسنده، در تدوین متن کتاب که خواننده را ازخنده روده بُر میکند، غافل ماند. اوست که با اضافه کردن ملات وشیرین کاری های ادبی، “شهرنو” را، که خواننده را گاهی چنان دربرزخ درد و اندوه غرق میکند، که کاسۀ چشمانت پراشک میشود و به ناگهان با ورود به تیاترقله، یا تغییر فضا، شهرنو، مانند رومانی شیرین وجذاب از دستت نمی افتد تا به آخر کتاب. این سلیقه یا هنرهوشمندانۀ نویسنده درتدوین روایت هایش قابل تحسین است.
دربهزیستی، که نویسنده کمی ازنصف کتاب را به این فصل اختصاص داده است، به جای حل مشکلات بازهم ازدردهای انباشته اجتماعی سخن رفته است. دربهزیستی که زیر نظر دولت وضابطین قانون اداره میشود و ظاهرا دراین نهاد عده ای را برای ترک اعتیاد بستری کرده اند، اما مواد مخدر پخش و به دست معتادان میرسد. در همین بخش است که با دختری رو به رو میشود: «چُندک زده بود دخترک کف اتاق، پای تخت زن، کاسۀ یک زانوش رویِ موزائیک ها. استخوانِ یک زانوش تو هوا. دولاشده بود رویِ زانوش یک اسکلت که چالش کرده بودند . . . چُمباته کی ؟ . . . . . . یک ورقه کاغذِ دفتر. وسط کاغذ، یک قبر، بالایِ قبر، یک درخت، سه پرنده سیاه، برفراز شاخه ها. میان کادر، سنگ قبر: سیاه، سیاه. ابری بود آسمانِ نقاشی : احتیاج به محبتِ تو داشتم مادرجان آرامگاهِ مهین علی یزدی دراین جا. تو خواب بودند پرنده ها، فاتحه می خواندند تو خواب . . .» و دیگر نقاشی های دختر را شرح میدهد. ص ۱۷۷
دربهزیستی از حضورزن های گردن کلفتی سخن رفته که با ورود دختران جوان شیره اش را میکشند. دخترجوانی را نشان میدهد : «شیره شو کشیده ن. داره ازش میره طفلکی . . . مُلتفتی؟ / کی شیره شو کشیده؟ / گردن کلفتا. / گردن کلفتا؟ / پ چی؟ گردن کلفتا، زالوا . . . / کجان؟ / اون طرف / مردن ؟ جاهلن؟ / نه بابا خانومن، هرکدوم چن تا مردو طرفن چرا تُرش کردی؟ مسیورا کُلنگه . . ./ اخه چطور؟ / » ص ۱۸۹
بخش بهزیستی دیدار اول. فصل بسیار پندآموزیست از سیاست های رژیم اسلامی، در بالا بردن فساد و گسترش اعتیاد و فحشا و فقر فرهنگی درسطح کشور. و نه تنها کوچکترین اقدام عملی و مدبرانه برای جلوگیری از فحشا و فساد به عمل نیامد بلکه با اعمال جبری سیاست های غلط و قانونی کردن خشونت احکام خشکه مقدسیِ حوزه ، فساد را تا عمق خانواده ها گسترش دادند. نویسنده دردرمانگاه بهزیستی نشان میدهد که خانم رئیس ها و خانم های قلعه کم و بیش حضور دارند. همو درمصاحبه با چند نفر ازخانم ها گزارش هایی تهیه کرده که هریک میتواند بنمایۀ رومانی قوی و اجتماعی باشد. در گفتگو با خانمی بنام مارگریت عیسی گُلیان، در بخش اعصاب از ایشان میپرسد: «تـو چرا این جایی مارگریت؟ / ازخانواده فرار کردم / » خانم دیگرجلو آمده او را معرفی میکند معلوم میشود که ازهموطنان ارمنی است. و حالا حاج داود [رئیس کمیته] اسم او را به سودابه یعقوبیان عوض کرده! مارگریت با صدای خوشی که دارد، هر ازگاهی با آوازهایش، بیماران را سرگرم میکند. سرنوشت مارگریت نیز مثل دیگر خانم هاست. فرار ازخانه با گرفتاریها و پیامدهای دردآورش.
آقای زندمقدم درهمان جا و بخش اعصاب با خانم رئیس کهنه کاری مصاجبه ای دارد که تجربه های شنیدنی خود را روایت کرده است. درآشنائی با خانه های شهرنو از روابط واسطه ها، درتدارک خانم ها، آمدن و رفتن آن ها اطلاعات دست اول را نقل میکند . از افسر پاسگاه قله به نیکی یاد میکند: « تلکه . . . پلکه . . . خدائیش ما ندیدیم یه بچه بَمی چندین و چندسال رئیس بود . آقا بود رَحمش می یومد به جنده ها. یه نا کسی آب شنگولی می زد، خونه رو به هم می ریخت، کتک کاری می کرد با جنده ها، گرت گیری می کرد . این لات و لوتا زیاد یودن . . . مُفت کُن بودند. ننه شون گائیده بود می بُردشون پاسگا، اون قد می زدن، مستی می پرید مثِ گوز ازتُخم چشاشون، عنشون قاطی پاطی می شد با گُه آبجی شون مادر جنده ها . . . » ص۲۱۳
یاد سروان صادقی بخیر. در زمان حکومت دکتر مصدق رئیس کلانتری منطقه شهرنو بود. اهل اصفهان جزو افسران وابسته به حزب توده بازداشت شد. بعد ها که از زندان درامد درخیابان کریمخان زند فرش فروشی دایرکرده بود. مردی شریف و پاکدامن بود به کنار از پروندۀ سیاسی، شاکیانی چند ازطایفۀ لشوش و باجگیرهای شهرنو داشت که زمان خدمت، دست اوباش ها را از سرزنهای بی پناه و تیره بخت شهرنو بریده بود.
شگفت اینکه بین خانم های قلعه، دربین بیشترین ها، ازخانم های اهل مشهد وقم نیزیاد شده است. بنگرید به برگ ۲۱۳ و دنبالۀ همان برگ، تا نقاب فریب و ریا ازچهره ها برداشته شود. بهرۀ این گونه فاشگوئی های دست اول را درنقشِ پنهانِ بازاریان متدین! باید جستجو کرد که به روایت کتاب، دست کم در بخشی از رونق فساد و سیه روزیِ زن های این دو شهرمذهبی دست داشتند.
ناشران شهرنو، با توجه به مشکلات نشر و توزیع کتاب و هرگونه امور انتشاراتی درخارج، با چاپ و نشر این دفتر پربار و تحسین آمیز، گام بزرگی برداشته وکارنامۀ فرهنگیِ ادبیات تبعید را پربارتر کرده اند.
در پایان، به ضرورت حرمت قلم نکته ای را باید یادآوری کنم : درباره روایتی که ازقول ژنرال جبیب الله خان شیبانی دربرگ ۱۵ کتاب نقل شده اندکی باید تأمل کرد. درسایت ویکی پدیا دانشنامه آزاد تولد آقای زند مقدم ۱۳۱۷ شمسی آمده است. درهمان سایت دربارۀ حبیب الله خان شیبانی تولدش ۱۲۶۳ و تاریخ فوتش در ۶۵ سالگی که با این ترتیب میشود سال ۱۳۲۸ که آقای زند ۱۱ ساله بوده اند با توجه به اینکه آقای شیبانی ازسال ۱۳۱۵ به آلمان رفته و آنجا ماندگار شده اند تا زمان تروربه دست نظامیان ارتش شوروی درآلمان آنگونه که درسایت «پژوهشکدۀ باقرالعلوم خانم سعیده سلطانی» نوشته اند . این تاریخ ها با روایت آقای زند و مصاحبۀ آقای شیبانی با ایشان که نویسنده کتاب هستند همخوانی ندارد.

درادامه ، سه غزل عاشقانه ازاین شاعر شیرین سخن، را زمزمه می کنیم:

شمیم شمالی

خیال خام پلنگم

راز بزرگ تنهایی

آدری در سال ۱۹۵۳ با بازی در نقش پرنسس فیلم کمدی رمانتیک ” تعطیلات رمی” به کارگردانی “ویلیام وایلر” موفق به کسب جایزه ی اسکار شد، بازی دلنشین و کمیک او با آن سیمای شاداب و نگاه نافذ در کنار “گریگوری پک” یکی از جذاب ترین فیلم های کمدی- درام تاریخ سینما را رقم زد. در این فیلم آدری‌ِ ظریف و زیبا ماهرانه به نقش آفرینی پرداخت و با بازی سبک و کمیک خود طنازانه زبان به انتقاد کسانی گشود که در پی رسیدن به قدرت و تاج و تخت، مردم را فراموش کرده و خود را تافته ی جدا بافته به حساب می آورند.
پس از آن در سال ۱۹۵۴ برای بازی در فیلم ” پری دریایی” جایزه ی تونی را کسب نمود و در همان سال با بازی در فیلم “سابرینا” به کارگردانی “بیلی وایلدر” برای دومین سال پیاپی نامزد جایزه ی اسکار شد. او که این بار در کنار چهره های مطرحی چون “همفری بوگارت” و ” ویلیام هولدن” می درخشید، خبر از خلق شخصیتی ناب و بدیع برای زنان می داد. در حقیقت ورود آدری هپبورن به سینما به بخش وسیعی از مشخصه هایی که تا پیش از آن برای پیروزی زنان بازیگر در هالیوود موثر بود، پشت پا زد. او با دمیدن روح انسانیت و معصومیت در نقشهایش چهره ی جدیدی از دلربایی زنانه را به نمایش گذاشت که در آن زنی لاغر و نحیف، با شیطنتها و شیرین کاری های کودکانه و معصومانه عشوه گری می کرد و با صورت پری گونه و رفتار فرشته وارش هوش و قرار را از مردان می ربود.

بازی وی در فیلم ” عشق در بعد از ظهر” (۱۹۵۷) دومین همکاری هپبورن با وایلدر بود. فیلمی که مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و بار دیگر نام آدری را به عنوان نامزد اسکار مطرح کرد، این روند درفیلم “راهبه ها”( ۱۹۵۹) ساخته ی “فرد زینه مان” هم تکرار شد. هپبورن به واسطه ی این فیلم برای بار دوم نامزد اسکار و برنده ی جایزه ی منتقدین فیلم نیویورک، جایزه بتا و نیز جایزه ی جشنواره فیلم سن سباستین شد.

ادری در سال ۱۹۶۱ در فیلم دیگری با نام “ساعت بچه ها” به کارگردانی ” ویلیام وایلر “ بازی کرد و در سال ۱۹۶۳ برای بازی در فیلم “معما” ساخته ی” استنلی دانن” در مقابل “کاری گرانت” ، بار دیگر جایزه ی بتا را از آن خود نمود.
از دیگر نقش آفرینی های درخشان این بازیگر می توان به فیلم “بانوی زیبای من” ( ۱۹۶۴) اثر “جورج کیوکر” اشاره کرد. این فیلم که برگرفته از نمایشنامه ای نوشته ی “جرج برنارد شاو” است، با بازی سراسر شور و شوق هپبورن در نقش “الیزا” مبدل به یکی از جاودانه های سینما شد.
از جمله دیگر فیلم های مطرح آدری هپبورن می توان به چگونه یک میلیون دلار بدزدیم (۱۹۶۶)؛ تا تاریکی صبر کن (نامزد اسکار) (۱۹۶۷) ؛ رابین و ماریان (۱۹۷۶) اشاره کرد ؛ او در نهایت در سال ۱۹۸۹ با فیلم “همیشه” ساخته ی “استیون اسپیلبرگ” از دنیای سینما خداحافظی کرد.
او که ماحصل زندگی مشترک پنج ساله اش با “مل فرر” فرزندی به نام “شان بود، پس از جدایی از او با و دکتر “آندره آدوتی” ازدواج کرد که این زندگی مشترک هم سیزده سال به طول انجامید و آدری از آن صاحب فرزند دیگری به نام “لوکا” شد.

آدری هپبورن از اوایل دهه ۱۹۷۰ و زمانی که هنوز جوان و در اوج بود حضورش در سینما را کمرنگ و فعالیت‌های نیکوکارانه اش را وسعت بخشید، به واسطه ی همین فعالیتها او در مارس سال ۱۹۸۸ به عنوان سفیر صلح سازمان ملل متحد و بنیاد کودکان سازمان ملل، یونیسف، مشغول به کار شد و مدتی را در آمریکای لاتین و آفریقا به کمک به کودکان فقیر پرداخت.
“هپبورن” در اواخر عمر خود به سرطان روده مبتلا شده بود ولی بیش از پیش به مسئولیت خود در قبال کودکان زیر خط فقر می پرداخت، وی که سرانجام در سال ۱۹۹۳ در اثر همین بیماری درگذشت تا زمان مرگش در تلاش بود تا شرایط زندگی کودکان نیازمند را ارتقا بخشد.
در سال ۱۹۹۹، بنیاد فیلم آمریکا ( American Film Institute )، وی را سومین ستاره ی بزرگ بازیگران زن در همه ی دوران معرفی کرد.