بازارچه کتاب – شهر فرنگ / بهارک عرفان

بازارچه‌ی کتاب این هفته‌ی ما سرکی‌ست به پیشخوان کتاب‌فروشی‌های گوشه‌گوشه‌ی جهان کتاب. عناوین برگزیده‌ی ما در این گذر و نظر اینهاست:

بودن، آسان نیست
نویسنده: ولادیمیر هولان
مترجم: علیرضا حسنی
ناشر: چشمه
قیمت: ۱۱۰۰۰ تومان
تعداد صفحات: ۱۴۴ صفحه
ولادیمیر هولان در سال ۱۹۰۵ در شهر پراگ متولد شده و در سال ۱۹۸۰ درگذشت. جهان شاعرانه هولان که در این کتاب، عمدتا با آثار نوشته شده در سال های ۱۹۴۸ تا ۵۶ نمایانده می شود، غالبا تاریک و غمبار است و پر از هراسی عجیب یا موجوداتی نامرئی هستند. مرگ از جمله درون مایه هایی است که در این شعرها تکرار شده است.
ترجمه این مجموعه از ترجمه انگلیسی اش، به فارسی انجام شده است. شعرهای این کتاب طبق زمان انتشارشان به همان ترتیب چاپ شان در کتاب اصلی، درج شده اند. به دوره هایی که شعرها سروده شده اند در پاورقی های کتاب اشاره شده است. مترجمان انگلیسی این کتاب اشاره کرده اند که شعرها را طوری انتخاب کرده اند که تا حد ممکن بتوانند کارهای هولان در دهه های چهل و پنجاه میلادی باز بنمایانند.
به این ترتیب و طبق نظر سرویراستار نسخه انگلیسی، در کنار شعرهای کوتاه تر، یک سوم آغازین «شبی با هملت» این شاعر در کتاب گنجانده شده است. شعرهای این کتاب از «مجموعه شعر بدون عنوان» در سال ۱۹۳۶، مجموعه شعر «پیشروی» چاپ شده در سال ۱۹۶۴، مجموعه شعر «گفتگوی سه طرفه» چاپ شده در سال ۱۹۶۴، شعر بلند «شبی با هملت»، مجموعه شعر «درد» چاپ شده در سال ۱۹۶۵، مجموعه شعر «در آخرین نفس» در سال ۱۹۶۷ و شعرهای چاپ شده در مطبوعات انتخاب شده اند.
در شعر «در اعماق شب» از این کتاب می خوانیم:
«چگونه نبودن!» [مدام] از خودت می پرسی و آخرسر فریادش می زنی…
اما درخت و سنگ ساکت اند
گرچه هر یک زاده کلمه و از این رو لال اند
زیرا کلمه از آن چه بدان تبدیل شده می ترسد.
اما آن ها هنوز هم نام هایی دارند. نام ها، کاج،
افرا، سپیدار… و نام ها: فلدسپار،
بازالت، فونولیت، عشق.
نام های زیبا، فقط از آن چه شده اند می ترسند.

سرنوشت زنان و دختران
نویسنده: آلیس مونرو
مترجم: مریم عروجی
ناشر: بوتیمار
قیمت: ۲۸۰۰۰ تومان
تعداد صفحات: ۳۴۸صفحه
آلیس مونرو نویسنده کانادایی برنده جایزه نوبل، این کتاب را در سال ۱۹۷۱ منتشر کرده است. مونرو مجموعه داستان‌های مختلفی به چاپ رسانده است اما «سرنوشت زنان و دختران» یکی از رمان‌های اوست و فصولش، توصیفی از تجربیات دوران نوجوانی دختری به نام دل جردن هستند.
مونرو مضامین داستان هایش را از زندگی روزمره مردم انتخاب می کند و نگاه ویژه‌ای به مسائل و جزئیات زندگی زنان دارد. هرچند به مشکلات و دغدغه‌های دختران جوان بیشتر علاقه دارد، اما در کتاب‌های اخیرش به مسائل زنان میانسال و سالمند توجه بیشتری نشان داده است.
این کتاب حاوی ۸ داستان کوتاه با این عناوین است: فلتس رُد، وارثان جسم زنده، پرنسس آیدا، عصر ایمان، تشریفات و تغییرات، سرنوشت زنان و دختران، غسل تعمید، عکاس.
در قسمتی از این کتاب می‌خوانیم:
امیدوار بودیم که اقلا برای بنزین در جایی توقف کنیم که نوشابه گازدار سرد می‌فروخت. آرزو داشتم تا پاترفیلد یا بلوریور سفر کنم؛ شهرهایی که جاده شان به سادگی، ناشی از مکان‌هایی است که ما نمی‌شناسیم و شهرتشان به اندازه جوبیلی نیست. با راه رفتن در خیابان‌های یکی از این شهرها احساس گمنامی همچون شیئی تزئینی، یا مثل دم طاووس داشتم. اما گاهی وقت‌ها، هنگام عصر، این امیدها فروکش می‌کرد، یا بعضی از آن ها که همیشه خلئی به جای گذشته بود، برآورده می‌شد.
فرا رسیدن تاریکی و هوای سرد پیش رویی که از طریق سوراخ کف ماشین می‌آمد، سر و صدای موتور کهنه، سردی حومه شهر سبب شده بود که ما با یکدیگر کنار بیاییم و ما را به خانه سوق می‌داد. ما از منطقه‌ای عبور می‌کردیم که نمی‌دانستیم عاشقش هستیم، جاده‌هایی که صاف و هموار نبود، اما منقطع و فاقد توازن قابل تشخیص بود. همچنین تپه‌های هموار، زمین‌ها و چاله‌هایی که پر از علف هرز، باتلاق و شاخ و برگ بود. درختان نارون بلند، جداگانه، هر یک به سادگی، تصویری از خود به تماشا گذاشته بود که محکوم به فنا بود، اما ما نمی‌دانستیم که این گونه است. آن‌ها به شکل بادبزن‌های نیمه باز بودند که گاهی اوقات به شکل چنگ در می‌آمدند. جوبیلی، از ارتفاع سه مایلی، در بزرگراه شماره ۴ قابل رویت بود.

شهر فرنگ
نویسنده: گونتر گراس
مترجم: کامران جمالی
ناشر: چشمه
قیمت: ۲۰۰۰۰ تومان
تعداد صفحات: ۲۴۵ صفحه
بسیاری بعد از مرگ گونتر گراس، «شهر فرنگ» را که آخرین اثر بزرگ اوست، به مثابه وصیت نامه با شکوه او تلقی کردند. او در این کتاب، دست به اعترافاتی زده که با روایتی خاص ارائه میشوند.
گونترگراس خودش موضوع این رمان است و همچنین راوی پنهان آن. «شهر فرنگ» علاوه بر تاریخ‌نگاری خاصی که گراس از جهانی که در آن زندگی کرده دارد، پر از خرده روایت های تکان دهنده درباره جنگ جهانی، جنگ سرد، جادوی تصاویر و عکس‌ها و مهم تر از این‌ها، یک روایت منحصر به فرد است که در آن، فرزندان گراس از همسران مختلفش همگی دور یک میز می نشینند. در این گردهمایی هرکدام از فرزندان، با لحن خود از درک پدر نویسنده شان می گویند.
گونتر گراس از ۴ زن، دارای ۶ فرزند شد و چهارمین همسرش، ۲ فرزند خود را از ازدواج اولش با خود به خانه گراس آورد. فرزندان گراس که همیشه هم در یک خانه نبودند و اکنون هرکدام در شهر یا کشوری به سر می برند، روابط بسیار خوبی با یکدیگر دارند. برای مثال آن ها در جشن تولد ۸۰ سالگی پدرشان در سال ۲۰۰۷، همراه همسرانشان و نوه‌های گراس از هر شهر و خارج شهری که در آن به سر می بردند به شهر لوبک یعنی محل سکونت گراس آمدند.
این رمان، در قالب مجموعه داستانی به هم پیوسته نوشته شده که بخش‌ها یا داستان‌هایش به ترتیب عبارت اند از: بقایا، بدون فلاش، در خصوص معجزه، قاراشمیش، نیت کن!، از دیدِ واگشتی، عکس بی خبر، خلاف، از فراز آسمان.
در قسمتی از این رمان می‌خوانیم:
در خانه اسکلت چوبی حومه «کاسل» تیرها و شاه تیرها، پلکان و تخته‌های کف پوش غژغژ می‌کنند. اما کسی نیست که گذشته آن‌ها را با عکس نشان دهد. بیرون خانه، تابستان امسال عزم جزم کرده که بارانی باشد. کسی نمی‌خواهد در این باره صحبت کند، تنها درباره ۲ مرغ از ۵ مرغی گفت و گو می‌کنند که به تازگی سموری خدمت شان رسیده بود.
در خانه لارا گرد هم آمده‌اند. ۳ فرزند بزرگ ترش از نخستین ازدواج، اسباب کشی کرده‌اند، تلاش می‌کنند بزرگ سال شوند. دو فرزند خردسال خوابیده‌اند. شوهر لارا بر آن است که خود را از آن چه «گردگیری خانوادگی» می‌نامد دور نگاه دارد، به همین دلیل در اتاق مجاور نشسته و افکارش احتمالا معطوف به کندوهایش شده است: برای هدیه به خواهران و برادرانی که برای این گفت و گو به کاسل سفر کرده اند عسل شلغم روغنی در ظرف‌های شیشه‌ای با در حلبی پیچان تدارک دیده است.

اخبار و اعلان کتاب و کتابخانه به روایت مطبوعات ۱۲۸۵-۱۳۰۴ شمسی
نویسنده: مسعود کوهستانی‌نژاد
ناشر: موسسه خانه کتاب
قیمت: ۸۰۰۰۰ تومان
این کتاب تلاشی است برای گردآوری و ارائه اطلاعات و مدارک مربوط به حوزه کتاب در یک دوره زمانی در تاریخ معاصر ایران که از پیروزی انقلاب مشروطه در سال ۱۳۲۴ قمری (۱۲۸۵ شمسی) آغاز شده و تا شروع سلطنت رضا شاه در ۱۳۴۴ قمری (۱۳۰۴ شمسی) ادامه می‌یاید.
اطلاعات و مدارک گردآوری شده در این کتاب شامل موضوعات و مسائل مربوط به حوزه کتاب است. مدارک مورد بحث در ذیل عناوین مرتبط با حوزه کتاب، دسته بندی و به ترتیب زمانی مرتب شده تا استفاده از آنها با سهولت بیشتری انجام شود.
مسعود کوهستانی‌نژاد در مقدمه این کتاب درباره نحوه گردآوری منابع مورد استفاده در این کتاب گفته است: «منبع اصلی و تنها منبع مورد استفاده در پژوهش حاضر، مطبوعات، جراید محلی و مجلاتی هستند که در طی دوره زمانی مورد پژوهش، به زبان فارسی در داخل و خارج از ایران چاپ و منتشر می‌شدند. اطلاعات موجود در این جراید آن دوره در کلیه زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و… اطلاعات درجه اول بوده و آن جراید معتبرترین منبع برای تحقیقات و پژوهش‌های تاریخی آن دوره محسوب می‌شود. مدارک گردآوری شده از نظر قالب، در شکل‌های مختلف: خبر، مقاله، گزارش، رساله، نقد اعلان، آگهی و در مواردی معدود تصویر قرار دارد.».
این کتاب در سیزده فصل با عنوان‌های پیروزی انقلاب سیاسی مشروطه، کتابخانه‌ها، قرائت‌خانه‌ها، قرائت‌خانه‌ها و کتابخانه‌ها، کتاب درسی، نسخه خطی، کتاب‌فروشی‌ها، انتشارات و ناشرین، مطابع و چاپخانه‌ها، قوانین، مقالات، نهادها و متفرقه تدوین شده است.
کتاب حاضر مرجعی برای انجام تحقیقات بنیادی در زمینه امور فرهنگی و حوزه کتاب در ایران است. مدارک ارائه شده در هر یک از فصول سیزده گانه می‌تواند مستنداتی معتبر برای ارائه مباحث جدی در عرصه ساختار فرهنگی ایران در یک قرن اخیر باشد.