گزیده خبرهای اقتصادی هفته 34 سال 93

منابع آگاه در وزارت نفت تایید می‌کنند درخواست تجدیدنظر ایران درباره رای دیوان داوری بین‌المللی درخصوص پرونده کرسنت به این دیوان ارسال شده است. با این‌وجود کارشناسان حقوقی و منابع مطلع از شرایط داوری امید چندانی به تغییر رای داوری به نفع ایران ندارند. بر این اساس باوجود آنکه در دو شور قبلی داوری با توجه به اسناد به‌ دست‌ آمده از دفتر عباس یزدانپاه و ارایه آن توسط نهاد مبارزه با فسادهای سازمان‌ یافته انگلستان SFO به داوری، وقوع فساد در این قرارداد به اثبات رسید اما پس از مسایل مطرح‌شده در جریان رای‌اعتماد به وزرای دولت یازدهم و به‌خصوص اظهارات متناقض مقامات اسبق نفتی ایران از جمله بعضی وزرا و معاونین وزرای اسبق نفت رای دادگاه به نفع طرف قرارداد کرسنت صادر شد. باوجود آنکه همه این مقامات پیش‌تر انتقادات علنی و شدیدی را علیه قرارداد مطرح کرده بودند- وکلای شرکت اماراتی با ترجمه این اظهارات و ارایه آن به دادگاه، مساله فساد در این قرارداد و اجرایی‌نشدن آن از سوی ایران را یک مساله سیاسی داخلی جلوه دادند و به همین دلیل بررسی فساد به‌طور کلی از دستور کار داوری خارج شد. با خارج‌شدن مساله فساد و پرداخت رشوه برای عقد این قرارداد از دستور کار داوری طبیعتا حکم داوری به ضرر ایران صادر و ایران موظف به اجرای این قرارداد گردید.

اسماعیل محصولی قائم مقام وزیر نیرو در امور بین الملل گفت: در حال حاضر مذاکرات متعددی با شرکت‌های بین‌المللی و به ویژه شرکت‌های سرمایه‌گذار اروپایی برای مشارکت و سرمایه‌گذاری در صنعت برق ایران انجام شده است ، با این وجود، تاکنون قراردادهای جدیدی با شرکت‌های اروپایی و بین المللی امضا نشده است. وی با تاکید بر اینکه خارجی‌ها منتظر تعیین تکلیف روند مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ هستند، اظهار داشت: پیش بینی می‌شود با توافق جمهوری اسلامی ایران و گروه ۱+۵ شاهد سیل بازگشت شرکت‌های بزرگ سرمایه گذار و صاحب دانش و فنآوری به صنایع آب و برق ایران باشید. محصولی با بیان اینکه جذب منابع مالی و ورود تکنولوژی‌های جدید مهمترین محور مذاکرات وزارت نیرو با شرکت‌های علاقه‌مند خارجی در طول چند ماه گذشته تاکنون بوده است، بیان کرد: بر این اساس، اخیرا یک شرکت بزرگ آلمانی پیشنهادی یک میلیارد دلاری به منظور توسعه ظرفیت تولید برق بادی به وزارت نیرو ارائه کرده است که در حال بررسی در وزارت نیرو است . هم اکنون شرکت های آلمانی موفق به ایجاد یک فنآوری جدید به منظور کاهش هزینه تولید برق تجدید پذیر بادی شده اند. وی اضافه کرد در حال حاضر هزینه تولید یک کیلووات ساعت برق بادی در آلمان به حدود ۷ سنت کاهش یافته است، که قابل رقابت با تولید برق در نیروگاه های حرارتی است. وی در پایان بازگشت شرکت های خارجی به صنعت برق و انرژی ایران را در گروی توافق نهایی ایران و کشورهای گروه ۱+۵ عنوان و خاطرنشان کرد: قطعا حل و فصل روند مذاکرات منجر به جهش بازگشت خارجی‌ها به صنایع انرژی ایران خواهد شد.

وزارت صنعت، معدن و تجارت طی گزارشی اعلام کرد: کشورهای آلمان، سوییس، ایتالیا و هلند در شش ماهه نخست امسال همانند نیمه نخست سال گذشته در بین ۱۰ کشور عمده جهان به عنوان صادرکننده کالا به ایران جای گرفتند. به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، پنج کشور یادشده در دوره شش ماهه اول سال جاری در مجموع دو میلیارد و ۹۹۵ میلیون دلار کالا به ایران صادر کردند که آلمان با صدور یک میلیارد و ۲۴۹ میلیون دلار کالا به ایران در بین کشورهای نامبرده سهم بیش از ۴۰ درصدی را به خود اختصاص داد و جایگاه ششمین کشور صادرکننده کالا به ایران را همانند نیمه نخست سال گذشته در اختیار گرفت. در عین حال میزان صادرات سوییس به کشورمان در دوره مورد بررسی به ۷۸۰ میلیون دلار رسید که این کشور را در رتبه هفتمین صادرکننده به ایران قرار داد که نسبت به شش ماهه نخست سال گذشته جایگاهش بدون تغییر است. ایتالیا و هلند هریک در این مدت به طور جداگانه ۴۸۳ میلیون دلار کالا به ایران صادر کردند که به ترتیب رتبه‌های هشتمین و نهمین صادرکننده کالا به کشورمان را به خود اختصاص دادند. براساس آمار منتشر شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران امارات متحده عربی، چین، هند، جمهوری کره و ترکیه پنج کشور عمده صادرکننده کالا در دوره شش ماهه اول سال جاری محسوب می‌شوند. امارات متحده عربی و چین به ترتیب با ۲/۲۵ و ۷/۲۲ درصد بالاترین سهم صادرات کالا به ایران را در این مدت به خود اختصاص دادند. ارزش کالای صادراتی امارات متحده عربی و چین به ایران در شش ماهه نخست امسال به ترتیب شش میلیارد و ۵۴۴ میلیون دلار و پنج میلیارد و ۸۹۶ میلیون دلار ثبت شد. ارزش واردات کشورمان در دوره شش ماهه اول سال جاری ۲۶ میلیارد و ۲۱ میلیون دلار اعلام شده که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته افزایش ۲۹ درصدی را نشان می‌دهد.

به نقل از منابع صنعتی هندی پرداخت ۴۰۰ میلیون دلار ماه گذشته انجام گرفت و اکنون شرکت‌ها دومین قسط بدهی خود به میزان ۵۰۰ میلیون دلار را پرداخت کردند. در قسط ۵۰۰ میلیون دلاری، شرکت پالایش و پتروشیمی مانگالور و اسار هر یک ۲۰۰ میلیون دلار، شرکت نفت هند حدود ۶۰ میلیون دلار و شرکت نفت هندوستان حدود پنج میلیون دلار پرداخت کردند. این پول علاوه بر ۶۵/۱ میلیارد دلاری بود که آخرین بار برای تسویه بیش از یک سوم از چهار میلیارد دلار بدهی نفتی هند به ایران پرداخت شد. پالایشگاه‌های هند ۶۵/۱ میلیارد دلار بدهی تسویه شده قبلی را در سه قسط مساوی ۵۵۰ میلیون دلاری در ۲۶ ژوئن، هشتم جولای و ۲۴ جولای پرداخت کردند.
از جولای سال ۲۰۱۱ هند ۵۵ درصد از پول خرید نفتی خود از ایران را از طریق هالک بانک ترکیه به یورو پرداخت می‌کرد و باقی ۴۵ درصد را به روپیه به حساب بانک «یو سی او» واریز می‌کرد. پرداخت به یورو در فوریه سال ۲۰۱۳ تحت فشارهای امریکا متوقف شد در حالی که پرداخت به روپیه از طریق بانک «یو سی او» ادامه یافت و هند به دنبال راهی برای پرداخت باقی بدهی خود بوده است. بدهیهای نفتی گذشته هند به ایران حداکثر به چهار میلیارد دلار بالغ می‌شود. پرداخت این پول به صورت مبادلات اتکایی به ارزهای مختلف انجام می‌شود و در ابتدا به بانک مرکزی هند منتقل می‌شود که این پول را به دلار تبدیل می‌کند و پس از اینکه تایید شد ایران طلبش را به درهم از بانک مرکزی امارات دریافت کرده است، به حساب این بانک منتقل خواهد کرد.

بانک جهانی از افت ۶/۱درصد ارزش پول‌های ملی کشورهای صنعتی در برابر دلار طی سپتامبر۲۰۱۴ خبر داد و اعلام کرد ارزش ریال ایران نیز در این ماه ۸/۰ درصد کاهش یافته که کمتر از افت ارزش یورو، ین ژاپن و پوند انگلیس بوده است. بانک‌جهانی در گزارشی از روند تغییر ارزش پول‌های ملی کشورها در برابر دلار اعلام کرد از ماه می‌(اردیبهشت) تا سپتامبر ارزش ریال ایران روندی نزولی را طی کرده است. بر اساس این گزارش، ارزش ریال ایران در ماه‌می ‌نسبت به ماه قبل از آن ۷/۱درصد کاهش یافته و در ماه ژوئن نیز ۳/۰درصد از ارزش ریال ایران نسبت به ماه قبل از آن کاسته شده است. ریال ایران در ماه جولای نیز ۲/۰درصد و در ماه آگوست ۸/۲درصد افت ارزش داشته است. در ماه سپتامبرنیز ریال ایران با افت ۸/۰درصدی ارزش نسبت به ماه قبل از آن مواجه شده است. متوسط ارزش پول‌های ملی کشورهای صنعتی در ماه سپتامبر ۶/۱درصد کاهش داشته که دوبرابر کاهش ارزش ریال ایران بوده است. هنگ‌کنگ، ‌عربستان، مصر و سریلانکا در ماه سپتامبر نسبت به ماه قبل از آن تغییری نداشته است. بیشترین افت ارزش در میان پول‌های ملی در این ماه مربوط به روسیه می‌شود. روبل روسیه در این ماه ۸/۳درصد از ارزش خود را در برابر دلار از دست داده است. ارزش روبل که تحت فشار تحریم‌های آمریکا قرار دارد در ماه آگوست نیز ۱/۵درصد کاهش یافته بود. یورو نیز در ماه سپتامبر دودرصد از ارزش خود را در برابر دلار طی ماه سپتامبر از دست داده است.

پرونده فصل بهار و تابستان با واردات ۳۰۰ تن گوشی تلفن همراه از مبادی قانونی که از منظر وزنی مشابه سال گذشته بود اما در ارزش واردات رشدی ۸۴درصدی داشت، بسته شد. واردات گوشی تلفن همراه طی هشت سال اخیر دستخوش تغییر و تحولات بسیاری شده و بازی بر سر تعرفه‌های گمرکی منجر به این شده که ثبات طولانی‌ مدتی را در این بخش شاهد نباشیم. زمانی تعرفه‌های گمرکی واردات موبایل چهار درصد بود که یکباره به ۶۰درصد ارتقا یافت و صدای بسیاری از کارشناسان و مسوولان امر را بلند کرد. همین اعتراضات و رشد قاچاق این حوزه منجر به بازگشت تعرفه‌ها به همان تعرفه سابق شد و بعد از مدتی مجددا شاهد افزایش تا شش درصدی آن بودیم.