خانه » اقتصاد هفته » تاثیر ویروس کرونا بر اقتصاد ایران/دکتر منوچهر فرحبخش

تاثیر ویروس کرونا بر اقتصاد ایران/دکتر منوچهر فرحبخش

گزیده خبر اقتصادی هفته۳
وقوع انواع بلایای طبیعی مانند زلزله، سیل، طوفان، انواع ویروسهای کشنده که هر کدام هراز چند گاهی درگوشه و کنار جهان حادث میشوند و با حضور مخرب خود مرگ و ویرانی به ارمغان میاورند، تا آنجا که گاه هزاران قربانی و ضایعات مالی بسیار گسترده برجای میگذارند، از دشمنان دیرینه جامعه بشری بشمارر میروند که متاسفانه مقابله و جلوگیری از یورش آنها قبل از وقوع ویرانی با وجود پیشرفتهای گسترده علمی و تکنولوژی هنوز میسر نشده است.
آلوده شدن جهان به ویروس کرونا که همه جوامع ازغنی تا فقیر را در بر گرفته و دچار نگرانی کرده، دشمن ناخوانده ای است که همه را غافلگیر کرده. منتها تفاوت این دشمن نامرعی بشریت با دیگر بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله و طوفان درآن است که این ویروس با خود تخریب فیزیکی به همراه ندارد. بلکه جان اهدفش تنها گرفتن جان انسانها و به تبع آن ضربات اقتصادی نابود کننده به آحاد مردم به ویژه اقشار فرودست میباشد.

شیوع کرونا که منشاء چینی بودن آن مشخص شده درایران، تحفه ای است که طلبه های چینی مستقر در حوزه های علمیه قم در رفت و آمد به چین با خود به ارمغان آودند. ولی نکته قابل توجه اینکه گسترش غیر مترقبه آن نه مخفی کاری و وقت کشی علمای دین در جلوگیری از بروز این خطر در قم و نه اختلافات عقیدتی – سیاسی آنها با مسئولین دولت در تهران بود، بلکه به تصمیم ضد انسانی و ضد ملی خامنه ای مربوط میشد که عاملی گردید تا کرونا با سرعت گسترش یابد. بدستور خامنه ای شیوع این بلای ناگهانی پنهان نگهداشته شد تا تظاهرات ۲۲ بهمن و بازی انتخاباتی چهارم اسفند مجلس شورای اسلامی داغ نگهداشته شود. دستوری که سبب گردید تا این بیماری در قم بشدت گسترده شده و به استانهای دیگرهم سرایت کند.

خسارات ناشی از هجوم این دشمن ناخوانده به جوامع بشری دوگانه و به گونه ای حالت گاز انبری دارد، یعنی ازیکطرف با نفوذ خود سلامتی و جان انسانها را هدف قرار میدهد. از طرف دیگر حکومتها را وادار میکند تا برای جلوگیری از شیوع آن شیوه قرنطینه خانگی و خانه نشین کردن موقتی مردم را به اجرا گذارد که سبب میگردد تا فعالیتهای اقتصادی در جامعه موقتا متوقف گردد. دراین رابطه اولین ضربات مالی وارده متوجه بازار خوراک ( رستورانها ، کافه شاپ ها قهوه خانه ها ) ، حمل و نقل ، گردشگری …. میشود. سپس خرده فروشان، فروشندگان دوره گرد و شبه فروشندگان که بعضا فاقد امکانات مالی و محل ثابت برای کسب و کار میباشند را در بر میگیرد. پس از آن نوبت به مغازه داران و بنکدارها ، فروشگاهها میرسد. کرونا این مجموعه را که در واقع بخش خصوصی را تشکیل میدهد به تعطیلی کشانده است. این در حالی است که کارمندان بخش حکومتی که از حمایت دولتی برخوردار هستند کمتر در گیرمشگلات مالی شده و تا حدی مصون مانده اند. تنها بخشی از جامعه که ضربات مالی کرونا را به آسانی دفع میکند بخش اولیگارشی جامعه است.

با این تفاسیر، اگرنقش ویروس کرونا در جامعه ایران تحت اشغال معممین مورد بررسی قرار گیرد، می بینیم، باوجود آنکه حکومت اسلامی بلحاظ نحوه سرایت بیماری ، نوع خسارات وارده ، شیوه های برخورد با مشگلات پیش آمده و روشهای مبارزه با آن مانند تعطیل عمومی جند هفته ای و قرنطینه خانگی بکار گرفته شده در جامعه جهانی مشابه با سایر کشورها عمل کرده ، ولی در تداوم مبارزه تدابیری بکار گرفته که در بسیاری جهات مغایربا اقدامات جامعه جهانی است . اولین تفاوت را میتوان درنحوه خبررسانی حکومت به جامعه مشاهده کرد. در جامعه جهانی به استثنای چند کشور استبداد زده خبررسانی و نوع خبرها، مانند اعلام تعداد مبتلایان و فوت شدگان، اقدامات صورت گرفته و برنامه های درحال اجرا با کمترین سانسور، صادقانه با مردم در میان گذارده میشود.

در حالیکه رژیم اسلامی بکلی متفاوت عمل میکند، یعنی با راه اندازی ماشین سانسور رسانه ای، خبررسانی قطره چکانی ، امنیتی کردن فضای بهداشتی و بطور کلی آلوده کردن جامعه به انواع دروغها، ضد و نقیض گفتنها خط مشی آخوندی خاصی را دنبال میکند. در برنامه ضد کرونای حکومت اسلامی باز کردن درب حرمهای زیارتی و اجرای نمایش نماز جمعه بیشتر از حفظ جان مردم ارزش و اهمیت دارد.

بر اساس شواهد موجود دولت با توجه به اهمیت معضل کرونا فعلا انجام دو هدف کلیدی را مد نظر قرار داده و عملا خط مشی مبارزه با کرونا را شکل داده است. یکی تلاش برای باز کردن. درب اماکن مذهبی و اجرای برنامه های نماز جمعه و سایر نمایشهای مذهبی دسته جمعی است. دولت نیاز به آن دارد تا نظرمنفی مراجع و جریانات مذهبی نسبت به دولت که متهم به جبهه گیری و مماشات در مقابل جریانات مذهبی شده را برطرف کند. این مراجع انگل صفت گویی فراموش کرده اند که این حوضه علمیه قم بود که با آزاد گذاردن رفت و آمد طلبه های چینی مقیم قم به چین این بلا را بجان مردم انداختند. اکنون باز این مراجع هستند که با اصرار و تعجیل خود در باز کردن درب حرمها ، امامزاده ها و مساجد خطر نشو و نمای مجدد این دشمن خطرناک را در جامعه فراهم میسازند.
دیگری باز گرداندن پلکانی مردم به محل کسب و کار خود و کاهش تدریجی قرنطینه های خانگی با ایجاد نوعی تعادل بین کار و مبارزه با کرونا را واقعیت بخشد. از اینرو دولت با یک چرخش ۱۸۰ درجه ای نظر خود را تغییر داده، برنامه ای در راستای ” مبارزه با کرونا همگام با تداوم فعالیتهای اقتصادی” را به اجرا گذارده است. طبیعتا جا اندازی یک چنین برنامه نانوشته وحساس آن هم در یک جامعه پرآشوب ، از هم پاشیده ، فقر زده و به شدت ضد حکومتی که تنها با استفاده از قدرت تبلیغاتی ، فشارهای امنیتی و رسانه ای سر پا ایستاده تقریبا غیرممکن خواهد بود. توقع جامعه از گردانندگان رژیم بیش از اینها است و انتظار دارد که مسئولین نظام برای اداره کشور دردوره پسا کرونا برنامه ای جامع و مدون ارائه دهند که چنین تحرکی در دستگاه حکومتی مشاهده نمیشود.

در حال حاضراقتصاد کشور تحت تاثیرسه جریان قدرتمند در مسیری جریان دارد که انحرافی به نظر میرسد. لذا بازگرداندن آن به مسیر طبیعی یک ضرورت است، ولی نه توسط افرادی که خود مسبب خرابیها بوده اند. این عملا به معنای دهن کجی به جامعه که مردود میباشد. این سه جریان عبارتند از:

معایب پایه ای و زیربنایی فساد مالی تحریم اقتصادی امریکا

در رابطه با جریان پایه ای مانع اصلی به چند وجهی بودن نظام اقتصادی مربوط میشود که عبارتند از:
— ترویج اقتصاد فقاهتی: بخش قابل توجهی از منابع اقتصادی کشور شامل صدها واحد اقتصادی ثروتمند و پولساز با ثروتی که بیش از۳۰۰ میلیارد دلار تخمین زده میشود و بخش اعظم آنها هم از دادن مالیات معاف شده اند در کنترل بیت رهبری است که خود به مرور زمان تبدیل به دولت پنهان شده بودجه و تشکیلات مستقل خود را دارد.

— منابع اقتصادی تحت کنترل قوه اجرایی: شامل صدها وبه روایتی هزاران شرکت و موسسات اقتصادی میشود که اگثرا زیانده بوده و از بودجه دولت ارتزاق میکنند. این مجتمع عظیم اقتصادی که بیش از دو سوم بودجه کشور را مبلعد سالها است که به پایگاه اصلی دزدان و غارتگران بیت المال تبدیل شده است
— بخش خصولتی ( اولیگارشی مذهبی – تجاری) : این جریان درمونوپل سرداران سپاه، اولیگارش های قدرتمند و بزرگ مالکین و در یک کلام مافیای مذهبی خلاصه میشود.
— بخش خصوصی مستقل : این جریان هرچند که به لحاظ کمی بسیار گسترده است، ولی از نظر قدرت سرمایه گذاری و وسعت فعالیت محدود و در ابعادی کوچک عمل میکند.

طبیعتا نهادینه کردن یک ساختاراقتصادی این چنین متنوع و متفاوت با رعایت قانونمندیهای علم اقتصاد ولی بدون حمایت مردمی درصورتی قابلیت اجرایی پیدا میکند که حکومت پشتوانه قوی مالی و مستقل مانند درآمد نفت داشته و از پشتیبانی و حمایت بیدریغ یک نیروی نظامی – امنیتی سرکوبگر برخوردار باشد که حکومت اسلامی چنین شانسی را داشته است. منتهی از آنجایی که نطفه حکومتهای خودکامه همواره با فساد بسته میشود، لذا حکومت اسلامی هم از این قاعده مستثنی نبوده، فساد در درون آن چنان گسترده و نهادینه شده که رسیدن به بن بست موجود را اجتناب ناپذیر کرده است.

اکنون که به علت فساد و غارتگریهای چهل ساله رژیم، همگام با سوء سیاستها و سوء مدیریت های مسئولین اقتصاد کشور عملا به لبه پرتگاه فروپاشی کشانده شده، دولتی که با بیش از ۶۰۰ هزار میلیارد تومان بدهی سنواتی وحداقل ۲۰۰ هزار میلیارد تومان کسر بودجه امسال ، بدون برنامه و هدف اجرایی به روزمرگی افتاده ، با بانکهایی ورشکسته ، بخش تولید از نفس افتاده و بخش تجاری درکنترل قاچاقچیان و گروه های مافیایی، علاوه بر همه اینها، فشارهای ناشی از تحریم اقتصادی امریکا نیز مزید برعلت شده اوضاع را پیچیده تر کرده که اصلاحات اقتصادی، حتا در حداقل آن، بویژه توسط مسئولین حکومتی موجود را غیر ممکن کرده است.

حال با حضور ناخوانده این دشمن نامرعی در جامعه ایران که به علت اشتباهات فاحش حکومت و کمبودهای پزشگی زمینه فعالیت گسترده ای پیدا کرده، و تا بحال بیش از ده هزار قربانی گرفته جامعه را وارد فاز جدیدی از حیات خود کرده که برون رفت از آن به آسانی ممکن نخواهد بود. هم اکنون با اجرای برنامه قرنطینه خانگی و تعطیل چند هفتگی کشور بیش از یک میلیون نفر شغل خود را بکلی از دست داده به خیل میلیونها بیکار بیکار دیگر پیوستند. یک جمعیتی درهمین حدود هم دچار اشتغال انگلی خواهند شد . بطوریکه هم اکنون با یک حرکت دولت یک جمعیت چهار میلیون نفره بر تعداد ۲۰ میلیونی حاشیه نشین اضافه خواهد شد. این دراین میان تنها کمک دولت به مردم یک وام یک میلیون تومانی به هر خانواده بوده، آنهم در حالیکه نرخ تورم واقعی قوس صعودی از مرز ۵۰ درصد هم فراتر رفته است.

هم اکنون درجوامع پیشرفته با وجود داشتن زیربنای اقتصادی محکم و مطمئن و رعایت قانونمندیهای نظام اقتصاد آزاد ، معهذا دولتها به سختی در تلاشند تا با تهیه و اجرای برنامه های مدون و حساب شده دوره سخت پسا کرونا را با موفقیت طی کنند. از اینرو تمام سازمانها مالی بین المللی را فرا خوانده و وارد میدان کرده اند، تا با پرداخت وامهای قابل ملاحظه به کشورها از سقوط اقتصاد کشورها و یحران جهانی جلوگیری کنند. همچنین با تجهیز بانکهای داخلی به یاری بخش تولید و تجارت رفته با تقویت آنها مانع افزایش بیکاری شوند.

در بررسی فعالیتهای حکومت اسلامی در مبارزه با معضل کرونا هیچگونه تحرک و فعالیت ویژه در دوره پسا کرونا مشا هده نمیشود. تردید نباید داشت که تعداد بیکاران در کشور از ۲۰ درصد تجاوز خواهد کرد و جمعیت حاشیه نشین هم از رقم ۲۰ میلیون فراتر خواهد رفت. درصد بالایی از بخش متوسط به بخش تهی دست جامعه منتقل خواهد شد. گرانی فزونی یافته و سونامی فرفر مغزها واقعیت پیدا خواهد کرد. بر این مشگلات، چنانچه معضلات امروز کشور هم که اضافه شود، در آنصورت چهره واقعی از ایران تحت اشغال معممین مشخص خواهد شد، چهره ای به شدت انقلابی که سرنگونی حکومت اسلامی را اجتناب ناپذیر میسازد.

جوابی بنویسید

ایمیل شما نشر نخواهد شدخانه های ضروری نشانه گذاری شده است. *

*