خانه » هنر و ادبیات » رم در آینه ادبیات/ لیلا سامانی

رم در آینه ادبیات/ لیلا سامانی

رم با تاریخچه دستاوردهای فرهنگی برجسته و تاثیرگذاری فرهنگی و هنری درازدامنش نه تنها طی قرنها پرورشگاه آثار خلاقه‌ای از دامان خودش بوده که الهام بخش هنرمندان و ادیبان بسیاری هم بوده‌است که مسحور شگفتی‌های این شهر شده‌ و جای ردپاهایشان در رم را بر روی آثارشان حک کرده‌اند. نقوشی ماندنی جوشیده از کوچه‌پس‌کوچه‌های این شهر اساطیری.

«سفرنامه ایتالیا» – گوته
گوته سی و هفت ساله بود، که عزم سفر به ایتالیا کرد و شرح این سفر را می‌توان در «نامه‌هایی از ایتالیا» که او برای دوستانش می‌فرستاد پی گرفت. نامه‌هایی حاوی شادابی زندگی ایتالیایی. خودش گفته با ورود به ایتالیا فریاد برآورده: «من بار دیگر به خداوند اعتقاد دارم.» او آن قدر علاقه مند رسیدن به رم بود که بسرعت از ونتسیا، لومباردی، و توسکان گذشت و مبهوت شکوه و عظمت کولوسئوم، تماشاخانه روم باستان شد: «هوا گرگ و میش بود که به کولوسئوم رسیدیم. به محض اینکه آن را ببینی همه چیز در نظرت خرد و کوچک خواهد شد. بسیار بزرگتر از آن است که بتوان تصویرش را در حافظه حفظ کرد.»

الزا مورانته – تاریخ
رمان درخشان «تاریخ» نخستین بار در سال ۱۹۷۴ منتشر شد یعنی سی سال پس از زمانی که او و همسر نویسنده‌ و ضد فاشیست‌اش یک سال در روستاهای دوردست کوهستانهای جنوب رم در خفا زیستند. او در این کتاب از رهگذار روایت زندگی زنی معلم با نام آیدا راموندو، احوال رفته بر شهر رم را در زمان جنگ جهانی دوم تشریح می‌کند. «تاریخ» نمونه‌ای مثالی‌ست از قدرت ادبیات در گشودن کلاف‌های پیچیده شده تاریخی آن هم با نشان دادن تاثیرات قوانین نژادپرستانه و فاشیستی آن دوران بر زندگی روزمره مردم رم.

«زن رمی» – آلبرتو مواریو
آلبرتو مواریو، قصه‌پرداز تیزبین اهل رم، انگیزه رم‌نویسی‌اش را بلّی غزل‌سرا و طنزپرداز رمی می‌داند و می‌گوید: «او رم و مردمان سده نوزدهمی‌اش را به نظم درآورد و من رم و مردمان سده بیستمی‌اش ــ به‌ویژه بعد از جنگ جهانی دوم ــ را به نثر» او در داستانهای رمی‌اش راوی زندگی مردمی تیره‌روز، ناکام و مجبور به جبر سرنوشت می‌شود که قربانی فروپاشی نظامهای اخلاقی و اجتماعی‌اند. کتاب مشهور او با نام «زن رمی» قصه جست و جوی ناکام زنی فاحشه است در پی عشق در ایتالیای پس از جنگ.

«پسران زندگی» و «زندگی خشن» – پیر پائولو پازولینی
پازولینی متولد بولونیا بود و بیست و پنج ساله بود که مقیم شهر رم شد. زمانی که جنجالهای ایدئولوژیکی را پشت سرگذاشته بود و اخراجش از حزب کمونیست سرخورده‌اش کرده‌بود. در رم بود که باز هم توجهش به محلات فقیر نشین جلب شد و با برگزیدن زبان خشن محلات حومه رم، اشعارو رمان‌هایی درباره زندگی طبقه کارگر این شهر به نگارش درآورد از جمله دو قسمت اول سه‌گانه پازولینی که اولین قسمت آن به نام «پسران زندگی» (۱۹۵۵) با ترکیبی از گویش ایتالیایی و رمی نوشته شد و دومین آن به نام «زندگی خشن» (۱۹۵۹) برایش شهرت و اعتبار به همراه آورد. در این آثار با استفاده از شیوه‌های نئورئالیسم، زندگی محلات فقیر نشین رم و خیزش هشیاری اجتماعی را شرح داده است. تصاویری روشن از مردم بیغوله‌های رم و تلاشها آنها برای گذران زندگی و بقا.

«بهار رُمی خانم استون» نوشته‌ی تنسی ویلیامز شرحی‌ست از تاثیر بهار افسونگر رم برای از سرگیری جوانی و بالندگی. در این رمان «کارن استون» هنرپیشه‌ی میان‌سالی آمریکایی‌، خود را در پرتگاه سرآمدن دوران شهرت و زیبایی می‌یابد و در مواجهه با تن دگرگونه و اعتبار زایل‌شده‌ی اجتماعی‌اش دچار کشمکش روحی می‌شود. او حالا زنی یائسه است که شوهر ثروتمندش هم مرده‌است و نقشهای روی صحنه‌ی نمایش از صورت و تن و اندیشه‌ی او بسیار جوان‌ترند. ستاره‌ی رو به افول در سوگ شهرت و جوانی از کف رفته‌اش، به هیاتی زنی بیوه و تنها به رُم سفر می‌کندو آنجاست که خزان زندگی‌اش با آشنایی با جوانی ایتالیایی به بهار بدل می‌شود.

جوابی بنویسید

ایمیل شما نشر نخواهد شدخانه های ضروری نشانه گذاری شده است. *

*