خانه » اقتصاد هفته » بلاتکلیفی حکومت اسلامی در دریای مازندران / دکتر منوچهر فرح بخش

بلاتکلیفی حکومت اسلامی در دریای مازندران / دکتر منوچهر فرح بخش

sdfsd4s1ssf

درزمانهای گذشته وقتی به کنار دریای خزر میرفتیم در خود نوعی احساس آرامش و مالکیت داشتیم که این دریای ماست . ولی اکنون ساحل آن که حق مسلم سربازان گمنام امام زمان شده که نه تنها حق شنا کردن را ازتو گرفته اند، بلکه پاسدارهای گردن کلفت چهارچشمی مواظبند تا از نظر آنها خطایی بکنی تا حسابت را برسند. ولی قسمت بسیار تراژدی قضیه در آنجاست که تو بعنوان ایرانی که زمانی نیمی از این کوچکترین دریا و یا بزرگترین دریاچه جهان را در مالکیت خود داشتی و جولان میدادی الان حق خروج از محدوده باریکی که برایت تعیین کرده اند را نداری.

این دریای زیبا با طول حدود ۱۲۰۰ کیلومتر و عرض متوسط ۳۰۰ کیلومتر و در مجموع مساحتی حدود ۳۸۰ هزار کیلومترمربع. خط ساحلی دریای خزر حدود ۶/۷۹۷کیلومتر که بین ایران و شوروی سابق مشاع بود اکنون با پنج پاره کردن آن بین ارباب بزرگ روسیه و سپس فقمارش ترکمنستان، قرقیزستان و آذربایجان و تخصیص باریکه ای هم از روی صدقه سری برای ایران تقسیم غنائم کرده اند . اینکه تصور شود موضوع فقط یک تقسیم بندی جغرافیایی بخاطر ایجاد شرائط جدید بعد از فروپاشی شوروی بوده ، نگاهی ساده انگارانه به قضیه است. دریای مازندران یکی از غنی ترین دریاهای جهان در اشل خودش بشمار میرود. بنا براین نگاه روسیه و سه کشور دیگر نگاهی صرفا اقتصادی است، درحالیکه حکومت اسلامی به بعد اقتصادی دریا اصولا توجهی ندارد و در واقع غریبه است .

اگربخواهیم مزایای اقتصادی خزر را برشمریم باید از ماهی اوزون برون که خاویارساز است شروع کنیم که نه تنها مرغوبترین خاویار جهان بلکه بیش از ۹۰% ذخیره آنرا هم داراست . تا قبل از فروپاشی شوروی صید ماهی از دریای خزروصدور خاویار و حدود ۲۵ نوع ماهی دیگرشغل سنتی قرنها مردم ساکن کناره دریای مازندران بود . این امتیاز دیگر در اختیار صیاد ایرانی نیست . پیش از فروپاشی ایران سالانه بیش از ۳۰۰ تن خاویار صادر میکرد که در زمان خود رکردی بود. اکنون رقم صادراتی خاویار ایران از یک تن تجاوز نمیکند و جالبتر اینکه برای سازماندهی آن حدود ۱۳ هزار نفر شاغلند.

مهم ترین ویژگی اقتصادی خزر، ذخایر اثبات شده نفت آن است که حدود ۳۲ میلیارد بشکه تخمین زده میشود و این یعنی حدود ۴ درصد از کل ذخایر نفت خاورمیانه. ذخایر احتمالی نفت این حوزه نیز در حدود ۱۶۳ میلیارد بشکه دیگر برآورد شده‌است . برای اولین بار در سال ۱۳۰۲ (۱۹۲۳) نفت باکو کشف شد. تولید روزانه نفت از این حوزه نفتی اکنون به روزانه ۸۹۰ هزار بشکه نفت رسیده است . پیش‌بینی می‌شود با ادامه فعالیت‌های اکتشافی، به ظرفیت بهره‌برداری نفت این منطقه یک‌میلیاردو۳۰۰هزاربشکه و به ظرفیت برداشت گاز از آن هم ۲۹۳هزارمیلیارد فوت‌مکعب افزوده شود . بخشی از نفت دریاچه که از میدان نفتی باکو پایتخت جمهوری آذربایجان برداشت می‌شود از طریق خط لوله باکو-تفلیس-جیهان به سواحل مدیترانه منتقل می‌شود.

در رتیه‌های بعدی ترکمنستان با ۴۶ هزار بشکه، روسیه با ۶ هزار بشکه و قزاقستان با ۳ هزاربشکه نفت، به خود اختصاص داده اند. این در حالی است که کشور ایران، در این منطقه هیچگونه برنامه‌ عملی در خصوص برداشت نفت و گاز تدوین نکرده است و تنها به مطالعه و نقشه‌برداری اکتفا کرده است. درواقع درحال حاضر سهم ایران از منابع نفت . گاز دریای خزر صفر مطلق است. این درحالی است که ایران از سال ۱۳۴۶ در رژیم شاهنشاهی فعالیت خود را برای اکتشاف نفت در دریای خزر آغاز کرده بود. بعد از انقلاب سه‌چاه اکتشافی در سال‌های ۱۳۶۸تا ۱۳۷۶در این دریا حفر شد اما به‌دلیل آنچه اقتصادی‌نبودن پروژه نامیده شد، این عملیات رها گردید. ولی پس از مدتی فعالیتهای نفتی دوباره شروع شد . عملیات ساخت دستگاه های حفاری ۹ سال طول کشید و پس از آن شرکت حفاری شمال توانست در میدان سردارجنگل چاه‌هایی با عمق ۷۲۰متر حفر کند و در نهایت در سال۹۱ بعد از ۱۰۴سال از قدمت حفاری در ایران نخستین چاه در دریای خزر به نفت رسید و شعله آن در سطح دریا روشن شد ولی اینکه قابل استخراج شود هنوز کارهای زیادی در پیش است که نیاز به زمان دارد.

هرچند که کشف انرژی فسیلی در دریای مازندران خبر خوشی است ولی همراه با خ.د آلودگی محیط زیست را آورده که بشدت آزار دهنده شده است. بنا بر گزارش منتشره سالانه ۱۲۲هزارو۳۵۰تن آلودگی نفتی، ۳۰۴تن کادمیوم و ۳۴تن سرب در دریای خزر انباشته می‌شود. آمارهای انستیتو دریای خزر نشان می‌دهد ایران با سهم آلودگی پنج‌میلیون‌تن در سال کمترین آلودگی را برای این دریا دارد، ‌اما کشور آذربایجان سالانه ۲۸۵میلیون‌تن آلودگی، روسیه ۶۷۸میلیون‌تن و قزاقستان ۳۵میلیون‌تن آلودگی در سال وارد این دریای بسته می‌کنند. نکته‌ای که نباید فراموش کرد این است که بیشترین آلودگی نفتی از سوی همسایگان شمالی به دلیل شیب خزر به سمت ایران سرازیر می‌‌شود. این یگ زنگ خطر جدی است برای حکومت ایران که تا دیر نشده فکری کند ، چونکه دیری نخواهد گذشت که سطح آلودگی نسل ماهیهای خاویار را منقرض کند، توجه به گردشگری کم شود بخش ساحلی ایران تبدیل به لجنزار گردد.

ازقرار طی قراردادی زباله های شهر محمود آباد طی قراردادی در زبالهدانی شهر آمل دفن میشد اخیرا گویا بین شهردارهای دو شهر اختلاف بروز کرده و شهرداری آمل زباله های محمود آیاد را نمیپذیرد. درنتیجه شهر محمود آباد انباشت زباله گردیده. دراین میان شهرداری محمود آباد هم راه آسانی پیدا کرده و آنهم چه محلی بهتر از ساحل دریا. درنتیجه بخشی از ساحل تبدیل به زباله دانی و مرکز انواع بیماریها و آلودگی محیط زیست شدت است.

جوابی بنویسید

ایمیل شما نشر نخواهد شدخانه های ضروری نشانه گذاری شده است. *

*