با سلام و احترام
ممانعت نیروهای امنیتی از برگزاری نخستین سالروز درگذشت مهندس بهرام نمازی
نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی امروز طی تماس با مدیریت هتل سیمرغ تهران که قرار بود فردا جمعه مراسم اولین سالروز درگذشت بهرام نمازی از رهبران حزب ملت ایران در آنجا برگزار شود ضمن تهدید ایشان خواهان لغو این مراسم شده‌اند.
آنان همچنین ضمن تهدید خانواده نمازی خواهان این شده اند که نه تنها مراسم در هتل سیمرغ لغو شود بلکه اگر مراسمی در منزل نمازی نیز برگزار شود در سکوت و بدون سخنران انجام گیرد.
فشار بر خانواده نمازی حکایت از دور جدید فشار بر فعالان ملی دارد که بیست سال پیش داریوش فروهر یکی از برجسته‌ترین رهبرانشان به همراه همسرش پروانه اسکندری در جریان قتل‌های سیاسی پاییز ۷۷ به قتل رسید.
خانواده نمازی اعلام کردند مراسم در زمان مقرر در منزل آن مرحوم واقع در شهرک اکباتان فاز یک بلوک A4 ورودی ۱۴ طبقه دوم پلاک ۵۱۷ برگزار خواهد

بحران نقض حق حیات در ایران را نادیده نگیریم

ایران در زمینه اعدام در رده‌های نخست در جهان است. این در حالی است که بیش از هفت دهم کشورهای جهان (۱۴۱ از ۱۹۵) مجازات اعدام را کنار گذاشته اند. بنیاد عبدالرحمن برومند تعداد حد اقل ۸۲۰۰ مورد اعدام را مستند کرده که به حکم دستگاه قضایی ایران بین سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۱۷ به اجرا گذاشته شده است. چنین وضعیت بحرانی نقض حق حیات را، که بر زندگی ده‌ها هزار خانواده ایرانی سایه افکنده است،‌ نمی توان نادیده گرفت.

چرا جوامع بشری در سراسر جهان مجازات اعدام را حذف کرده اند؟ بسیاری از حقوق دانان، جامعه شناسان، روانشناسان، جرم شناسان، علما و فقهای دین اسلام و غیره، مجازات مرگ را غیر قابل توجیه می‌دانند. صفحه پیش رو، آمار و استدلال‌هایی از ایران و جهان ارائه می‌دهد که شهروندان را با چند و چون و ابعاد مسئله حق حیات آشنا کند تا آنان نیز با دامن زدن به بحث و گفتگو دراین باره،‌ مقامات کشور را وادارند تا سیاست‌هاشان را بازبینند و قوانین کشور را در جهت لغو مجازات اعدام اصلاح کنند.

پنهان‌کاری و سانسور مانع بحث عمومی موثر درباره اعدام
دولت‌های استبدادی حامی مجازات اعدام همچون ایران، احکام اعدام را امری سرّی تلقی می‌کنند و اجازه دسترسی آزادانه را به دادرسی‌های قضایی و آمارهای موثق نمی‌دهند. از این رو، بحث‌ آگاهانه در جامعه درباره مجازات اعدام درنمی‌گیرد و یا راه بحث آزاد عمومی در میان کسانی که نظام قضایی قرار است در خدمت آنان باشد و از آنان محافظت کند مسدود می‌شود. هیچ حکومتی نمی‌تواند با استناد به مفاهیمی چون خواست توده‌ها یا حمایت مردم، نحوه کارکرد و چند و چون اقدامات خود را از دید همگان پنهان کند. مقامات قضایی ایران همواره از ارائه دادن جزئیات پرونده و اسناد و مدارک مهم موجود در روند دادرسی (برای مثال، دادخواست، حکم قاضی و…) به محکومان یا وکلایشان خودداری می‌کنند. به راستی، چه چیزی را پنهان می‌کنند؟

سخنرانی پاپ در کنگره آمریکا

بهنود شجاعی، یک قربانی قانون
مجازات اعدام مانع بروز جرایم خشن نمی‌شود
استدلال: برای حفظ قانون و نظم، در جاهایی که میزان وقوع جرم بالا است باید مجازات‌های شدید به‌ کار برده شود.

این استدلال در آمریکا که ایالت‌ها قوانین متفاوتی دارند، به آزمایش گذاشته شده است. بر اساس اطلاعات موجود، بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۵ آمار قتل در ایالت‌هایی که مجازات اعدام وجود ندارد همواره پایین‌تر از موارد قتل‌ در ایالت‌هایی است که مجازات اعدام را اجرا می‌کنند. طی یک دوره ۱۵ ساله این تفاوت از ۴ تا ۴۴ درصد در نوسان بوده است. در حالی که شمار کل قتل‌ها در آمریکا کاهش یافت، این اختلاف بیشتر نیز شد.

سخنان دکتر ساشی تارور تماینده مجلس هند علیه مجازات اعدام

ریحانه جباری ملایری
بسیاری از کشورهای منطقه از ایران منطقی‌ترند
مقامات ایران مجازات اعدام را به عنوان بخش ضروری میراث فرهنگی مذهبی ایرانیان و مسلمانان معرفی می‌کنند. اما این استدلال با وجود چندین کشور همسایه، با اکثریت مسلمان، که اجرای حکم اعدام را متوقف کرده اند، متزلزل می‌شود. ارمنستان، آذربایجان، گرجستان، ترکیه، ازبکستان، ترکمنستان و قرقیزستان با امضای کنوانسیون‌های بین المللی مجازات اعدام را لغو کرده اند. تاجیکستان و قزاقستان نیز علیرغم قانون مجازات اعدام، سال‌هاست که از اجرای آن خودداری کرده اند.

سخنان سید حسن میری روحانی ایرانی علیه اعدام در ملا عام

گفتگوی شهرام احمدی از داخل زندان
فقرا و حاشیه‌نشینان قربانیان احکام اعدام
در سال ۲۰۱۳، یک گروه پژوهشی در دانشگاه ملی حقوق هند تصمیم گرفت زمینه‌های زندگی ۳۷۰ نفر از محکومان به اعدام در کشور هند را بررسی کند. اطلاعات جمع‌آوری شده نشان داد که احکام اعدام بیشتر در مورد افراد فقیر و حاشیه‌نشین‌ صادر شده است: ۷۴/۱ درصد از محکومان جزء «اقشار آسیب‌پذیر» بودند. این تحقیقات همچنین به «کمبود ارتباط کامل» بین وکلا و موکلانی از خانواده‌های فقیری که توان پرداخت دستمزد وکلا را ندارند، اشاره می‌کند. از میان ۲۵۸ زندانی که از آنها درباره وکالت حقوقی آنها سؤال شد، ۷۷ درصد گفتند که وکیلشان را هرگز بیرون از دادگاه ندیده‌اند. آنها از وکلایی سخن گفتند که موکلان خود را تهدید کرده‌اند که بدون دریافت پول در دادگاه حاضر نخواهند شد. علاوه بر این، به علت نبود تماس و ارتباط لازم [بین محکومان و وکلا]، زندانی‌ در بی‌ اطلاعی کامل نسبت به تصمیماتی به سر می‌برد که اهمیت حیاتی برای او دارد.

مصاحبه با یک مامور اعدام

یعقوب مهرنهاد یک سرگذشت
مجازات اعدام بازدارنده‌ نیست: مقایسه هنگ کنگ و سنگاپور
در یک پژوهش کاربردی که در سال ۲۰۰۹ در دانشکده حقوق دانشگاه کلمبیا ارائه شد، پرفسور فرانکلین زیمرینگ، جفری فیگان، و دیوید تی. جانسون به بررسی آمار قتل در سال‌های ۱۹۷۳ تا ۲۰۰۸ در هنگ کنگ (که مجازات مرگ لغو شده) و سنگاپور (که هنوز لغو نشده)، پرداختند. این دو شهر کم و بیش، در یک منطقه از جهان جنوب واقع شده اند که وجوه تشابه زیادی با هم دارند. آنها به این نتیجه رسیدند که بین این دو، تفاوت چشمگیری وجود ندارد. افزون بر این، هیچ گونه شواهد و مدارکی دال بر تاثیر بازدارنده مجازات اعدام در سنگاپور یافت نمی‌شود، در صورتی که این کشو که یکی از بالاترین موارد مجازات اعدام در جهان را داشت، در اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی نیز فعالانه به افزایش میزان اعدام مبادرت ورزید. پژوهشگران تاکید کردند که بر اساس آمارها امنیت در برابر آدمکشی در هنگ کنگ و سنگاپور یکسان است.

مصاحبه با شریا راستوگی

مصاحبه با فولگانس ماساوه
مجازات اعدام امکان پایان دادن به تلاطم‌های روحی نمی‌دهد
بر خلاف تصور عمومی، روند صدور و اجرای حکم اعدام، نیاز نزدیکان و خانواده‌های قربانیان را به اجرای عدالت و دستیابی به آرامش درونی برآورده نمی‌سازد. پژوهشی که توسط مریلین پیترسون آرمور و مارک اِس. آمبرایت انجام شد و در سال ۲۰۱۲ در نشریه حقوقی دانشگاه مارکت منتشر گردید، تجربه افرادی را که عزیزان خود را در جنایتی از دست داده بودند، در دو ایالت مینه‌‌سوتا (که مجازات اعدام لغو شده) و تگزاس (که لغو نشده) مقایسه کرد. نتیجه‌ای که حاصل شد این بود که کیفر مرگ، «توانایی تسکین‌دهی محدودی برای بازماندگان دارد» و «سلامتی [روحی و روانی] بازماندگان، با نوعی حسِ کنترل پیوند خورده» نه چیز دیگر.

مصاحبه با رشید ویلیامز

مصاحبه با ماگدالنو روز-آویلا
دلایل مذهبی مخالفت با مجازات اعدام
با اینکه مقامات ایرانی برای توجیه سیاست‌های کیفری در خصوص مجازات اعدام به منابع دینی استناد می‌کنند، وضعیت این مجازات در اسلام معاصر به هیچ وجه قطعی و تثبیت یافته نیست. اصرار و تاکید شرع اسلام بر اطمینان کامل و خدشه ناپذیر از مجرمیت فرد، مشروعیت احکام اعدام را در نظام قضایی ایران که در آن آیین دادرسی و الزامات محاکمه عادلانه همواره نقض می‌شود، به شدت زیر سوال می‌برد. فقها همچنین در مشروعیت نظام قضایی ای که احکام اعدام را پیش از ظهور امام زمان در مورد جرایم مستوجب مجازات حد همچون زنا و لواط به اجرا در می‌آورند، تردید دارند و اصرار می ورزند کیفر این گونه جرایم باید از حد به تعزیر که شامل مجازات مرگ نمی‌شود، تقلیل یابد.

آیا اجرای حکم قطع دست، از ضروریات دین اسلام است؟

مجازات قطع ید در ایران: سرگذشت آقای محسن سبزیچی
مجازات اعدام می‌تواند باعث ناراحتی بیشتر بازماندگان شود
پژوهشی توسط روانشناسان کارلسمیت، ویلسون، و گیلبرت که در سال ۲۰۰۸ به چاپ رسید، حقایقی را در زمینه احساسات مؤثردر صدور احکام مرگ، منعکس می‌کند. در یک بازی آزمایشی، افراد انتظار داشتند با تنبیه همبازی‌هایی که تقلب می‌کنند، حالشان بهتر شود و احساس بهتری داشته باشند. اما وقتی متقلبان مجازات می‌شدند، همواره حالشان بدتر می‌شد، بالاخص اگر خودشان مجازات را اِعمال کرده بودند: «مجازات کردن باعث می‌شود انسان‌ها به فرد خاطی بیشتر فکر کنند، و این به نوبه خود باعث می‌شود آثار منفی آن حفظ گردد.» نظام قصاص در ایران، کیفر مرگ را در چارچوب حق قربانیان قتل، تعریف می‌کند و آنها را شخصاً مسئول می‌داند، امری که باعث تعمق و تفکر و نتیجتاً بروز احساسات منفی می‌گردد.

مجازات اعدام از سیاستگذاری موثر جلوگیری می‌کند
با اینکه هیچ گونه دلیل و مدرکی دال بر اینکه مجازات اعدام، نسبت به دیگر مجازات‌های سنگین، عامل بازدارنده موثرتری است، وجود ندارد، مقامات رسمی و برخی صاحب‌نظران، اعدام را تدبیری مؤثر و ضروری معرفی می‌کنند.این مقامات ممکن است از طریق حمایت از چنین سیاست بحث برانگیز، پرمخاطره، و نهایتاً بی تاثیر، آراء مردم را کسب کنند و یا عناوین خبرها را به خود اختصاص دهند، اما هزینه آن برای جوامعشان بسیار بالا خواهد بود. در این گونه موارد، مجازات اعدام از بی فایده بودن هم فراتر می‌رود چرا که بحث عمومی در خصوص مجازات‌های جایگزین و تدابیر اثبات شده مبارزه با جرم، همچون مبارزه با فقر، گسترش آموزش و پرورش، و تعلیم نیروهای پلیس را به حاشیه می‌راند و عملاً مجرمان را قربانی بلندپروازی‌های سیاستمدارانی می‌کند که صرفاً می‌خواهند در رای دهندگان خود حس کاذبِی از امنیت و کنترل بر اوضاع، ایجاد کنند.

نرگس منصوری، فعال مدنی و از امضاکنندگان بیانیه استعفای خامنه‌ای
به دنبال بازداشت شماری از فعالان سیاسی و مدنی در ارتباط با موضوع درخواست استعفای رهبر جمهوری اسلامی، گزارش‌ها حاکی از بازداشت نرگس منصوری، از امضاکنندگان این بیانیه در تهران است.

راحله فرج‌زاده طارانی، خواهر حوریه فرج‌زاده طارانی یکی از افراد بازداشت شده در گفت‌وگو با رادیو فردا گفت که نرگس منصوری، یکی از امضا کنندگان این بیانیه در تهران نیز بازداشت شده است.

وی همچنین گفت که هنوز از نهاد بازداشت کننده و محل نگهداری‌ فعالان سیاسی بازداشت شده در مشهد خبری نیست.

این فعالان مدنی و سیاسی پس از آن بازداشت شدند که در اعتراض به حکم زندانِ کمال جعفری یزدی، یکی از امضاءکنندگان نامه درخواست استعفای علی خامنه‌ای، در برابر ساختمان دادگستری مشهد جمع شده بودند. شمار بازداشت‌شدگان تا ۱۵ نفر اعلام شده‌است.

۱۴ تن از فعالان مدنی و سیاسی خردادماه گذشته خواستار استعفای علی خامنه‌ای از رهبری شدند. اخیراً نیز ۱۴ فعال زن در داخل ایران تقاضای مشابهی مطرح کردند.

جنون را نشانی از این آشکارتر؟/مهدی اصلانی

• حکمِ زدنِ نیروهای چپ در کدام صندوق‌خانه‌ی امنیتی خاک می‌خورد؟ جنایت‌کارانِ حوزه و چاه در همه ی جنایت‌هایشان با رعایت این اصلِ شرعی به حکم عمل کرده‌اند. از ترورِ مخالفان در خارج از کشور تا سر بریدن و خفه کردنِ شاعر با طناب و کشتارِ روشن فکران، همه جا، حکمِ یک حاکمِ شرع در کار بوده است. بی‌تردید جنایت‌کاران “برای چاپیدنِ ده کَدخُدا را دیده بودند.” آن ها می‌توانستند هر زمان که اراده کنند، از طریقِ احمد خمینی، دستانِ آلوده ی خمینی را پای هر نفرین‌نامه ای مُهر کنند یا حکم را شفاهی بگیرند …

اخبار روز: www.akhbar-rooz.com
سه‌شنبه ۲۲ مرداد ۱٣۹٨ – ۱٣ اوت ۲۰۱۹

«اولِ محرم شد (۲۳ مرداد ۱۳۶۷) من آقای نیری که قاضی شرع اوین و آقای اشراقی که دادستان بود و رئیسی معاون دادستان و آقای پورمحمدی که نماینده اطلاعات بود را خواستم و گفتم: الان محرم است حداقل در محرم از اعدام ها دست نگه‌دارید. آقای نیری گفت: ما تا الان ۷۵۰ نفر را در تهران اعدام کردیم. ۲۰۰ نفر را هم به عنوان سرموضع از بقیه جدا کرده‌ایم. کلک اینها را هم بکنیم بعد هرچه بفرمایید.» (۱)

بر مبنای مشاهدات من و تردد کامیون‌های یخچال‌دار حمل گوشت در زندان گوهردشت، ۳ روز ۱۵ تا ۱۸ مرداد اوج مجاهدکٌشی در گوهردشت بود.
یکی از بچه‌ها با میله‌ای که در اختیار داشت کمی کرکره‌ی آخرین سلول بند ۸ را بالا زده بود. موقعیت سه بند ۸ و ۷ و فرعی ۲۰ به‌گونه‌ای بود که ساکنان این سه بند بیش‌ترین حوادث آن دوران را دیده و شنیده‌اند. این سه بند مشرف به حسینیه و آمفی‌تئاترِ زندان یکی از دو مکان مجاهدکٌشی بود.
نیمه‌شب ۱۵ مرداد سایه‌‌ی افرادی را دیدیم که نزدیکِ حسینیه در رفت‌وآمد بودند؛ مانندِ سایه‌های مرگِ آثار هیچکاک. کامیون یخچال‌دارِ حملِ گوشت رفت و نزدیکی‌‌های صبح برگشت. آن‌قدر پشتِ پنجره بیدار ماندیم تا صبح شد. زردی‌ی خورشید و زردی‌ی صورتک‌هامان یکی شده بود. همه‌گی‌مان به‌مانندِ شخصیت‌های بی‌نامِ رمانِ کوری، نوشته‌ی خوزه ساراماگو، شده بودیم: «فکر نمی‌کنم که کور شدیم. ما کور هستیم. کوری که می‌بیند. کورهایی که می‌توانند ببینند، اما نمی‌بینند» از هفته‌ی آخر مرداد (۲۳ مرداد اول محرم) تا هفته‌ی اول شهریور سکوتی مرگ‌بار گوهردشت را فرا گرفت. دیگر از تردد کامیون‌های یخچال‌دار و آمد‌و‌شدهای شبانه خبری نبود. به‌ظاهر همه‌چیز به پایان رسیده بود و این تنها ظاهر ماجرا بود.

با پایان یافتنِ مرحله‌ی اولِ پروژه‌ی کشتار در گوهردشت، خدا از خوابِ بیست روزه برخاست و در حالی که دهن‌دره می‌کرد، سوتِ پایانِ نیمه‌ی اولِ مسابقه‌ی مرگ را به صدا درآورد. مرگ‌فروشان نفس تازه می‌کردند. راننده گانِ مرگ ارابه‌هایشان را می‌شستند، ترموستاتِ سرد‌خانه‌هایشان را خاموش می کردند، خون‌های دلمه‌بسته بر کفِ کامیون هایشان را پاک می‌کردند. نیمه‌ی دومِ بازی ی‌ مرگ از بامدادِ ۵ شهریورماه آغاز می‌شد. غسالان و کفن‌پیچان، عرق‌ریزان، دست‌هایشان را به هم می‌مالیدند و عرق پیشانی‌شان را با لنگ‌های گردن شان خُشک می‌کردند. مربیانِ بازی ی مرگ تصمیم داشتند آن ها را با راننده گانِ تازه‌نفسِ لودر که در خاوران مستقر شده بودند، تعویض کنند. آخر این بار به‌نوبت‌ایستاده گانِ‌ مرگ به غسل و کفن نیاز نداشتند. گونی به‌قدرِ نیاز سفارش داده شده بود. و خدا؟ کسی به‌درستی نمی‌دانست که خدا در آن شب‌های جهنمی به چه کار مشغول بود؟ زمانی که بهترین بندگانِ درگاه اش، فرزندانِ مجاهدش، را به نام او سَر می‌بریدند، چرا هیچ نگفت؟ خدا تعطیلاتِ تابستانی اش را می‌گذراند و فرمان را به دستِ فرستاده گانِ زمینی‌اش سپرده بود. تعدادی از مجاهدینِ اعدام شده، هم‌چون فرشاد اسفندیاری، محمد‌حسن خالقی، حسن خوانساری و مصطفی مرد‌فر، نماز شب شان هم در زندان ترک نشده بود. برخی شان جای مهر بر پیشانی داشتند. حکم اما قتل محارب بود و هنوز دو دانگی تا ارتداد مانده بود.

حکمِ زدنِ نیروهای چپ در کدام صندوق‌خانه‌ی امنیتی خاک می‌خورد؟ جنایت‌کارانِ حوزه و چاه در همه ی جنایت‌هایشان با رعایت این اصلِ شرعی به حکم عمل کرده‌اند. از ترورِ مخالفان در خارج از کشور تا سر بریدن و خفه کردنِ شاعر با طناب و کشتارِ روشن فکران، همه جا، حکمِ یک حاکمِ شرع در کار بوده است. بی‌تردید جنایت‌کاران “برای چاپیدنِ ده کَدخُدا را دیده بودند.” آن ها می‌توانستند هر زمان که اراده کنند، از طریقِ احمد خمینی، دستانِ آلوده ی خمینی را پای هر نفرین‌نامه ای مُهر کنند یا حکم را شفاهی بگیرند: «اواخر ایشان بیمار بودند، سرطان داشتند، اعصابشان ناراحت بود و تقریباً از مردم منعَزِل شده بودند. یکی از افرادی که با من مربوط است و با آقای فلاحیان – قائم مقام وقت وزیر اطلاعات- هم مربوط بود، نقل می‌کرد که آقای فلاحیان گفت: این یکی دو سال آخر ما هر کاری با امام داشتیم با احمد آقا حل می‌کردیم.» (۲)

چرا بعد از مجاهد‌کشی بلافاصله چپ‌کشی را تداوم ندادند؟ منطق قتل حکم می‌کرد کار را همان‌جا یک‌سره کنند. وقفه‌ی دو هفته‌ای از چه بود؟
چرا هیئت مرگ با شروع چپ‌کشی و اعدام چپ‌ها، تنها تهران‌کشی پیشه کردند و در مورد چپ‌ها شهرستان‌کشی رخ نداد؟
و
تابستان ۶۷ پرونده‌ای است هنوز ناگشوده با پرسش‌هایی همه بی‌پاسخ.

* احمد شاملو
۱-خاطرات آیت‌الله منتظری، ص ۶۵۰-۶۲
۲- پیش‌گفته

«خط سوم» ضمن پذیرفتن وجودِ طرح کودتا علیه دولت مصدّق (ت. پ. آژاکس)، این ماجرا را اززاویۀ دیگری بررسی کرده است.

*مهندس زیرک‌زاده: «درروز۲۸مرداد، مصدّق نقشۀ خودرا داشت ونمی خواست درآن تغییری بدهد».
*مصدّق خطاب به وکیل مورداعتمادش، سرهنگ بزرگمهر: «بهترین حالت همین بودکه پیش آمد!».
***

طرح مسئله

انتشار کتاب کوچکِ «دکترمحمّدمصدّق؛ آسیب شناسی یک شکست» (۲۰۰۸) باعث موج بزرگی از هیاهوها و جنجال‌های سیاسی شد؛ جنجال هائی که بیشتر، بازتابِ «خشم و هیاهوی ذهن‌های توسعه نیافته» بود بی آنکه به پرسش‌های اساسی پاسخی داده باشند. بااینحال، من ازهمۀ ناقدان و منتقدان کتابم سپاسگزارم؛ ونیز خوشحالم که برخی نویسندگان و پژوهشگران- با بحث‌ها و مقالات ارزشمند- ضمن غنابخشیدن به این بحثِ تاریخی، مفهوم «کودتای ۲۸مرداد» را به چالش کشیده ومورد نقد و تردیدهای جدّی قرار داده‌اند.
متأسفانه پس ازگذشت ۶۰سال، هنوز اسنادوزارت امورخارجۀ دولت انگلیس و سازمان‌های تابعِ آن دربارۀ رویدادهای ۲۵تا۲۸مرداد۳۲منتشرنشده. «آتش گرفتن و سوختن بسیاری ازاسنادسازمان سیا در رابطه باسقوط دولت مصدّق»!! (بقول مسئولان سازمان سیا) نیزدرک کامل، همه جانبه و چندلایۀ وقایع مربوط به سقوط آسان وحیرت انگیزِدولت مصدّق را دشوار می‌سازد. ازطرف دیگر، آغشته بودنِ بیشترِ روایت هابه «مصالح ایدئولوژیک» و آمیختگی آنهابه عواطف و مأنوسات سیاسیِ «شکست خوردگان» (خصوصاًحزب توده)، تحلیل منصفانۀ این رویدادمهم را دشوارتر می‌کند.

درحالیکه روشنفکران و رهبران سوسیالیست شیلی ضمن نقدعملکردهای چپ روانۀ خود در وقوع کودتای خونبارِ «پینوشه» علیه دولت «آلنده»، ازملّت شیلی عذرخواهی کرده و راه تفاهم و آشتی ملّی را هموارکرده‌اند، برای روشنفکران و رهبران سیاسی ایران، گوئی که تاریخ معاصرایران در۲۸ مرداد۳۲ متوقّف شده وبااین «توقف»، ازدرک تحولات عظیم جامعۀ ایران پس از ۲۸مرداد بازماندند، «انقلاب شکوهمنداسلامی» -ازجمله-محصول همین «توقّف» یا تعطیلیِ تاریخ بود. بااین باور، سال‌ها پیش نوشته بودیم:
– «آیندگان به تکرار دوبارۀ اشتباهات ما نخواهند پرداخت به این شرط که امروز ما ـ اکنونیان ـ رو در رو با تاریخ، گذشته و حال را از چنگ تفسیرهاى انحصارى یا ایدئولوژیک آزاد کنیم. براى داشتن فردائى روشن و مشترک، امروز باید تاریخى ملى و مشترک داشته باشیم».
براین اساس کوشیدم تابه رویدادهای مبهم و پیچیدۀ ۲۵ تا ۲۸مرداد۳۲-نگاهی تازه داشته باشم. ازطرف دیگر، کتابی که درصَدَدِ «آسیب شناسی شکست ازانقلاب مشروطیّت تا انقلاب اسلامی» بود، به سان «بحردرکوزه» -ضرورتاً-دربارۀ دوران پُرآشوب حکومت دکترمصدّق با ایحاز واختصار فراوان همراه بود؛ ایجاز و اختصاری که-گاه-موجب اخلال و ابهام دربرخی مطالب ومستندات کتاب شد. خوشبختانه استقبال چشمگیرخوانندگان و تجدیدچاپ‌های متعدّد کتاب درداخل وخارج کشور ونیز انتشاراینترنتیِ چاپ پنجم کتاب، باعث تکمیل مطالب و مستندات «آسیب شناسی…» گردید؛ از جمله، افزودنِ بخش‌های زیر:
-دکترمحمدمصدّق؛ فصل ناتمام،
-دکترمحمّدمصدّق ومحمّدعلی فروغی: دو روِش ومنِش ِ سیاست ورزی درایران معاصر،
-دکترمظفربقائی؛ قربانی حمّام فین حزب توده»،
-دکتربقائی و صادق هدایت
-از «اردیبهشتِ دوزخی» تا «مرداد ماهِ خاموش»!
و…
ترجمۀ انگلیسی بخشی ازکتاب نیز برای پژوهشگران خارجی می‌تواندچشم اندازِ تازه‌ای دراین باره بشمارآید.

«خطّ سوم» و رویداد ۲۸مرداد۳۲

ماجرای سقوط آسان و حیرت انگیزدولت مصدّق، تاکنون-بیشتر- ازمنظر «کودتا» یا «قیام ملّی» بررسی گردیده وجنبه‌های روانشناسی وشخصیّتی قهرمان اصلی آن (دکترمصدّق) موردِغفلت قرارگرفته است، درحالیکه می‌دانیم بسیاری از شخصیّت‌های مهم سیاسی در لحظات حسّاس باتصمیم یاانفعال وعزم وارادۀ فردی خود، مسیرحوادث را تغییرداده‌اند. آخرین نمونۀ این مدعا، انفعال حیرت انگیزِ شاه برای سرکوب نکردنِ تظاهرات سال۵۷ (باوجودِ آماده باش واصرار فرماندهان ارتش) بود.
ازاین زاویه، «خط سوم» ضمن پذیرفتن وجودِطرح کودتای دولت‌های آمریکاوانگلیس برای سرنگونی دولت مصدّق (ت. پ. آژاکس)، این ماجرا را اززاویۀ دیگری بررسی کرده که می‌تواند موردتوافقِ «مدافعانِ نظریۀ کودتا» نیزباشد.
علاوه براین، «خط سوم» باطرح نکات مهمی، چشم اندازِتازه‌ای برای اندیشیدن وشناخت بهترِرویداد ۲۸مرداد۳۲ ترسیم می‌کند. دربخشِ «ازاردیبهشتِ دوزخی تا مرداد ماهِ خاموش» نشان داده‌ایم که مطبوعات ونشریه‌های آن دوران، بازتاب جامعه‌ای است که دکترکاتوزیان -به درستی- آنرا «جامعۀ کلنگی» نامیده است، جامعه‌ای که درآن، اندیشه واعتدال وادب سیاسی جای خودرا به قهر و خشونت و تخریب داده بود.
درواقع، اتحادملّی وانسجامی که یک سال پیش، باعث «قیام ملّی۳۰تیر» شده بود، درآستانۀ۲۸مرداد ۳۲، کاملاًفروپاشیده وبربادرفته بود زیرا بُن بست در مذاکرات مربوط به نفت، تحریم‌های نفتی و درنتیجه: بحران‌های اقتصادی ومالی دولت مصدّق، قدرت نمائی‌های روزافزون حزب توده و اعتصابات متعدّدکارگری، وسرانجام: رفراندوم مشاجره انگیزِدکترمصدّق، انحلال مجلس و حوادث شب۲۵مرداد (بهنگام ابلاغ فرمان شاه مبنی بر عزل مصدّق) سقف انتظارات، التهابات و احساسات حاکم برجامعه و رهبران سیاسی راچنان بالا برده بودکه بیشترِیاران دکترمصدّق ورهبران برجستۀ جنبش ملّی شدن صنعت نفت (خصوصاًآیت الله کاشانی، حسین مکّی، دکترمظفر بقائی، ابوالحسن حائری زاده و… (به صفِ مخالفان مصدّق پیوستند و این امر، دکترمصدّق را دچار تنهائی و انزوای شدیدی ساخته بود.
این تنهائی -باتوجه به قدرت نمائی‌های روزانۀ حزب توده-می توانست برروحیه و روانِ حسّاسِ مصدّق تأثیرداشته باشد و باعث انفعال حیرت انگیزِ وی در۲۸مرداد۳۲ گردد. ما رَوَندِشکل گیریِ این انفعال آگاهانه و حیرت انگیزِ را چنین ترسیم کرده‌ایم:
۱-خروج ناگهانی شاه ازایران-در۲۵مرداد۳۲-تأثیرات محسوسی در روحیّه وروان مردم عادی تهران داشت. عملکردهای حزب توده در سرنگونی مجسمه‌های شاه و رضاشاه و تغییرنام میدان‌ها وخیابان‌ها، مردم تهران ودیگرشهرهای مهم ایران را دچارترس و تردیدساخت واین هراس را به وجودآوردکه «آیا ایران، کمونیستی خواهدشد؟» {ملکی، نهضت ملّی و عدالت اجتماعی، ص۲۰۵. نمونه هائی ازتظاهرات حزب توده را اینجا ببینید}.
بابک امیرخسروی، عضوبرجستۀ حزب توده و ازمسئولان حزبی درروز۲۸مرداد-ضمن اعتقادبراین که: «برای روز ۲۸مرداد، نه کودتائی برنامه‌ریزی شده بود، و نه -اساساً- دشمنان نهضت ملّی پس از ۲۵ مرداد، قادر به اجرای برنامه‌ای بودند»، دربارۀ بی خبری رهبران حزب از روحیّه و روان مردم عادی، می‌نویسد:
– «واقعیـّت این است که ما غرق در دنیای خودمان بودیم. کتاب‌ها و رُمان‌هائی که می‌خواندیم، شیوۀ زندگی ما، دامنۀ معاشرت ما-حتّی با خانوادۀ خود- و محافلی که آمد و شد داشتیم، عالَم خود را داشت و ما را بتدریج از مردم جدا ساخته بود. در درون و عمق جامعه، واقعیـّت‌هائی جریان داشت که ما نمی‌دیدیم و یا نادیده می‌انگاشتیم و این‌ها ثمرات تلخ خود را در روز ۲۸ مرداد ببار آورد. از جمله: ذهنیـّت تودۀ مردم ِ آن ایـّام در قبال شاه و رژیم سلطنتی بود. این مقوله، یک بارِ فرهنگی داشت که طی سده‌ها و هزاره‌ها، در ناخودآگاهِ تودۀ مردم ریشه دوانده بود…سلطنت و شاه در جهان‌بینی و ناخودآگاهِ مردم، نوعی قُدّوسیـّت داشت، گوئی بخشی از فرهنگ ما بود!» {نگاهی ازدرون به نقش حزب تودۀ ایران، صص۵۸۱-۶۱۵. {
۲-درسراسرروزهای ۲۵تا۲۸مرداد، مصدّق در جستجوی شاه بودبه طوری که ضمن قبول عزل خویش توسط شاه، به پسرش، دکتر غلامحسین مصدّق، می‌گفت:
– «می خواهم ببینم حالا که[شاه] مرا عزل کرده، کجا گذاشته رفته؟ چکار کنم؟ مملکت را دست چه کسی بسپارم و بروم؟» { مصدّق، غلامحسین، تاریخ شفاهی هاروارد، بکوشش حبیب لاجوردی، ژوئیۀ ۱۹۸۴، ص۱۲، نوارشمارۀ۱۲}.
۳- در عصر روز ۲۷ مرداد مصدّق معتقد شده بود:
– «از پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاه درخواست شود تا هرچه زودتر به ایران مراجعت فرمایند» {مصدّق، خاطرات وتألّمات، صص۲۷۲-۲۷۳}.
باچنین اعتقادی، ازشامگاه ۲۷مرداد، دستگیری تظاهرکنندگان حزب توده آغازشدبطوری که بقول نورالدین کیانوری: حدود ۶۰۰ نفر از افراد، مسئولین و کادرهای حزب توده دستگیر شدند و این امر، ضربۀ بسیار مهلکی بر ارتباطات حزب توده وارد ساخت{کیانوری، ص۲۶۸؛ کیانوری، «حزب توده و مصدّق»، نامۀ مردم، شمارۀ ۱ و۲، ۱۳۵۹، صص۵-۶}.
۴- باتوجه به خلع سلاح کامل نیرو هاى زُبدۀ «گارد شاهنشاهى» ودیگر واحدهای ارتش توسط دولت مصدّق ودستگیرى افسران عالیرتبۀ منسوب به کودتا (در۲۵مرداد۳۲) مخالفان نظامى مصدّق، فاقدنیرو و توان لازم برای انجام کودتا در۲۸مرداد بودند.
۵ -بقول عموم شاهدان و صاحب‌نظران: در۲۸ مرداد۳۲، هر پنج واحدِ ارتش، مستقر در پادگان‌های تهران، به دکتر مصدّق وفادار بودند و نیروهای هوادار کودتا، حتّی برای اجرای یک عملیّات محدود شهری نیز نیروی لازم نداشتند آنچنانکه بقول سرهنگ غلامرضا نجاتی (سرهنگ هوائی وهوادار پُرشور دکتر مصدّق):
– «در نیروی هوائی، بیش از ۸۰ در صد افسران و درجه‌داران از دولت مصدّق پشتیبانی می‌کردند… افسران جناح وابسته به دربار درنیروی هوائی- که اغلب شاغلِ پست‌های ستادی وفرماندهی بودند-با همۀ کوششی که به عمل آوردند، نتوانستند حتّی یک نفر خلبان را برای پرواز و سرکوب مردم، آماده کنند…درمرداد۱۳۳۲ در تهران، ۵ تیپ رزمی وجود داشت و صدها تن افسر و درجه‌دار در پادگان‌های تهران حضور داشتند، ولی کودتاچیان با همۀ کوششی که به عمل آوردند نتوانستند حتّی یکی از واحدها را با خود همراه کنند…» {نجاتی، جنبش ملّی شدن صنعت نفت ایران، چاپ هفتم، ص۳۸۶}.
۶-بابک امیرخسروى-کادربرجستۀ حزب توده که خودشاهدحوادث۲۸مرداد۳۲ درخیابان‌های تهران بود-تأکید مى کند:
– «هیچ واحدمنظم ارتشى درماجراى روز۲۸مرداد۳۲، شرکت نداشت» {نگاهی ازدرون به نقش حزب تودۀ ایران، ص۶۲۸. {
۷-پس از دستگیری «ارنست پرون» (از عوامل دست اول طرح کودتا و جاسوس انگلیس در دربار) در صبح ۲۵ مرداد ۳۲ و کشف وسایل جاسوسی در اقامتگاه وی توسّط سرهنگ اشرفی (فرماندار نظامی دولت مصدّق در ‌تهران)، مصدّق ـ قبل از ۲۸ مرداد ـ «پرون» را آزاد و در عوض، فرماندار نظامی‌ خویش (سرهنگ اشرفی) را بازداشت کرد!. سرهنگ سررشته (هوادارِ پُرشوردکترمصدّق) تأکید می‌کند که: سرهنگ اشرفی با کودتاچیان همکاری نداشت و توقیف او، کمک بزرگی به کودتا بود}سررشته، صص۱۱۰-۱۱۱و۱۲۰-۱۲۱ مقایسه کنید با: نجاتی، صص۴۱۳ و۶۰۳}.
۸-با وجود مخالفت شدید سرتیپ ریاحی (رئیس ستاد ارتش دولت مصدّق) و دیگران، به دستور و اصرار مصدّق، سرتیپ محمّد دفتری-که معروف به همدستی با «کودتاچیان» بود-ضمن حفظ ریاست نیروهای مسلّح گمرک، به ریاست فرمانداری نظامی تهران ونیزهمزمان، به ریاست شهربانی کلّ کشورمنصوب شدولذا، این سه بازوی مسلّح دولت مصدّق، منفعل یا دراختیار مخالفان مصدّق قرارگرفت.
۹-باوجودخواهش یاران نزدیک مصدّق برای فراخواندن مردم به خیابان‌ها ویا استمدادکمکِ مردمی ازطریق رادیو، دکترمصدّق ازانجام این اقدام حیاتی خودداری نمود، ازاین رو، درسراسرروز۲۸ مرداد رادیوتهران به پخش برنامه‌های عادی واعلام نرخ اجناس وکالاها مشغول بود!
۱۰-باوجود اصرارِبرخی ازیاران دکترمصدّق، خصوصاًً دکترفاطمی، مبنی برتوزیع اسلحه دربین نیروهای حزب توده، دکترمصدّق ضمن امتناع حیرت انگیز درمقابله با «کودتاچیان»، از هوادارانش خواست تا درخانه‌های‌شان بمانند واز هرگونه تظاهرات ضدسلطنتی در روز۲۸مرداد خودداری کنند. مهندس زیرک‌زاده (که از ساعات اولیـّه روز ۲۸ مرداد در خانۀ مصدّق بود) می‌گوید:
– «… در آن روز، واضح بود که دکتر مصدّق مردم را در صحنه نمیخواهد… تمام آنهائی که در آن روز در خانۀ نخستوزیر (بودند) بارها و بارها، تکتک و یا دستهجمعی از او خواهش کردند اجازه دهد مردم را به کمک بطلبیم، موافقت نکرد و حتّی حاضر نشد اجازه دهد با رادیو مردم را باخبر سازیم… مصدّق با تقاضای او [دکتر فاطمی] برای خبر کردن مردم[ازطریق رادیو]مخالفت کرده بود. مصدّق نقشۀ خودراداشت ونمی خواست درآن، تغییری بدهد» {زیرک زاده، پرسشهای بی پاسخ درسالهای استثنائی، صص۱۴۰و ۳۰۴، ۳۱۱و۳۲۲-۳۲۵}.
این تغییرموضع، هم بخاطرشرایط حسّاس سیاسی، وهم، ناشی ازطبع مسالمت جو وخشونت پرهیزِ مصدّق بود. بقول دکترکاتوزیان:
– «این هم نمونه‌ای دیگر از وجود دو نیروی دیالکتیکی در سرشت مصدّق بود: جنگیدن بدون هراس و با توان بی حدّ و مرز در زمانی که هنوز امیدی می‌بیند، و بعد، تغییر جهتی به همین قدرت و عقب‌نشینی کامل در زمانی که همه چیز را از دست رفته می‌داند…».
Homa Katouzian, Musaddiq and the struggle for power in Iran ,pp. 14 and 6 .
متن فارسی، ترجمۀ فرزانۀ طاهری، ص۲۰
۱۱ـ ما-درمقالۀ مستندی-به امکانات حیرت انگیز وقدرت نظامی-تشکیلاتی حزب توده درآستانۀ ۲۸مرداد اشاره کرده‌ایم، با توجـّه به قدرت نظامی-تشکیلاتی به نظرمی رسدکه مصدّق ادامۀ نبرد را دیگر به سود خود و به صلاح ملّت ایران نمی‌دانست و بهمین جهت در بامداد ۲۸ مرداد، پیشنهاد دکتر فاطمی مبنی بر: «به ستاد ارتش دستور داده شود تا اسلحه در اختیار توده‌ای‌ها بگذارند» را رد کرد{حسین مکّی، صص۴۱۱-۴۱۲}.
مصدّق همچنین، درخواست رهبران حزب توده برای «توزیع ده هزار قبضه تفنگ و سلاح‌های سبک به منظور دفاع از دولت مصدّق» را رد نمود:
Foreign Relations of the United States, volume X, 1951-1954, Editor in Chief John P. Glennon, Washington, 1989,doc n° ۳۶۲, p.784
مقایسه کنیدباجوانشیر، ص۳۱۲؛ شایگان، سیـّد علی، خاطرات، صص۹-۱۰؛ کیانوری، ص۲۷۶، ورقا، ص۱۸۶-۱۸۷
دکترسپهرذبیح، متخصصّ تاریخ معاصرایران، استاد ممتازکالج «سنت مری» و سردبیرسابق روزنامۀ باخترامروز (حسین فاطمی) دراین باره می‌نویسد:
– «هیأتی (که) از جانب حزب توده با مصدّق تماس گرفت نتوانست موافقت او را برای پخش اسلحه میان توده‎ای‎ها و جبهۀ ملّی‎‏های تندرو جلب کند. گزارش شده است که مصدّق به نمایندگان حزب توده و تنی چند از یاران وفادار خود گفته بود که ترجیح می‌دهد طرفداران شاه او را زجر کُش کنند، اما خطرِیک جنگ داخلی را نپذیرد»:
The Mossadegh era: roots of the Iranian revolution. Lake View Press (Original from: University of Michigan)، p121
ترجمۀ فارسی، محمدرفیعی مهرآبادی، ص۱۷۹، مقایسه کنیدبا: جوانشیر، ص۳۰۷
۱۲- دکترانورخامه‌ای نیز-ضمن اشاره به قدرت نظامی وآماده باشِ سازمان افسران حزب توده و توان بسیج سازمان جوانان آن حزب- می‌گوید:
– «اگرمصدّق می‌خواست، حزب توده می‌توانست جلوی کودتارابگیرد» {روزنامۀ شهروند، بمناسبت ۲۸ مرداد، شهریورماه ۱۳۸۶}.
۱۳-مهندس زیرک زاده ضمن تأکیدبراینکه: «از اواخر سال ۱۳۲۴ تا مرداد ۱۳۳۲ حزب توده هر وقت می‌خواست می‌توانست با یک کودتا تهران را تصـّرف کند» یادآورمی شود:
– «درروزهای بین ۲۵تا۲۸مرداد۳۲ حزب توده به دکترمصدق اطلاع می‌دهدکه کودتائی درپیش است وحزب توده حاضراست برای رفع آن به دولت کمک کند.. معهذا [مصدّق]کمک حزب توده را ردکرد… بخوبی می‌بینیم که مصدّق با ردکمک حزب توده چه خدمت بزرگی به ملّت ایران کرده است» {زیرک‌زاده، صص۳۲۲-۳۲۵}.
۱۵-باتوجه به ردِ کمک حزب توده توسط مصدّق و ناکامی این حزب برای ایجاد «ایرانستانِ وابسته به شوروی»، شایعۀ خودکشی «آناتولی لاورنتیف»، سفیرفوق العادۀ دولت شوروی درشامگاه ۲۸مرداد۳۲ معنای سیاسی خاصی می‌یابد!. «لاورنتیف» سازماندۀ کودتای کمونیستی علیه «ادوارد بنِش» (Edvard Beneš) رئیس جمهورچکسلواکی بودکه به تازگی واردتهران شده بود! {نگاه کنیدبه خاطرات سیاسی عبدالحسین مفتاح (معاون وزارت خارجۀ دولت مصدّق)، انتشارات پرنگ، پاریس، ۱۳۶۳، صص۵۸-۶۹و۷۱}.
بنابراین:
-با وجودطرح کودتای آمریکاوانگلیس، معروف به «ت. پ. آژاکس» (مخفّف «پاکسازی ایران ازحزب توده»)،
-باوجودانحلال مجلس وصدورِفرمان عزل مصدّق توسط شاه،
-وباوجودآنکه عموم نیروهای نظامی وانتظامی و همۀ رادیوها دراختیارمصدّق بودند،
می‌توان گفت که نگرانی مصدّق ازاحتمالِ افتادنِ ایران به دستِ نیروهای رزمندۀ حزب توده، باعث چرخش عظیم و انفعال حیرت انگیزمصدّق در روز ۲۸ مرداد ۳۲ شد. شایبه این خاطر بود که مصدّق -بعدها- به وکیل مورداعتمادش، سرهنگ بزرگمهر، گفته بود:
– «بهترین حالت همین بودکه پیش آمد!»
{کارنامۀ حزب توده و راز شکست مصدّق، عبدالله برهان، ج۲، ص۱۹۰}.

احمد زید آبادى روزنامه نگار و کارشناس مسایل سیاسى که بعد از حوادث سال ۸۸ چندین سال در زندان به سرمیبرد در مصاحبه ای ضمن بررسى علل مشکلات کشور در عرصه هاى سیاست داخلى و خارجى و اشاره به تلاش سیاسیون براى یافتن راه خروج از اوضاع فعلى به ریشه یابى مشکلات اصلاح طلبان ، نارضایتى مردم از این جریان سیاسى و مسایل پیرامونى مى پردازد او معتقد است به دلیل فاصله گرفتن مردم از اصلاح طلبان و به گونه اى قهر با انتخابات خاتمى هم نمى تواند مردم را به مشارکت فرا بخواهند .زید آبادى بر این باور است که در ایران احزاب قدرت چندانى ندارند و به همین منظور اصلاحات هم نخواهد توانست چشم انداز مبرهنى در جهت حضور شور انگیز مردم در میدان رقابت سیاسى ایجاد کند و از سوى دیگر مردم هم براى جریانى که آنها را مسئول اوضاع کنونی نمى دانند نمى توانند خود را فدا کنند
زید آبادى با اشاره به انتخابات پیش رو و نارضایتى مردم به شرایط اقتصادى و اعتراض به برخى عملکرد ها معتقد است اگر چنانچه سخن از مشارکت مردم پاى صندوق هاى رأى به میان مى آید پس حتماً باید در ماه هاى باقیمانده تحولى حادث شود و معنایش این است که مردم یک چشم انداز روشن از آینده و امید به ترمیم زخم هاى موجود و بهبود فورى برخى مشکلات در مقابل چشمان مردم در راستاى نگاه دقیق مردم بوضوح دیده شود تا در اینصورت مردم احساس کنند که پارادایم نوظهور جدیدى در حال به وقوع پیوستن است. زید آبادى در همین زمینه و در موازات این مهم لازمه ى حادث شدن چنین وضعیتى را تنها در آن صورت عملى مى داند که در بعضى از سیاست هاهم راستا با رضایت ملت تحولاتى خلق شود تا مردم آن را لمس کنند که البته این موضوع سختى هاى ویژه ى خود را به همراه دارد او خاطر نشان کرد :ما مى دانیم که اگر در حوزه ى سیاست خارجى قرار بر این باشد که یک رویارویى رخ دهد محال است چنین مسأله اى را بشىود به مشارکت انتخاباتى مرتبط کرد که در نتیجه در پیش گیرى از آن مردم ایفاگر رول اصلى باشند زیرا ابتدا باید نفع دیگرى را براى مردم توضیح داد تا که قانع شوند و براى شرکت در انتخابات با شورى بى مثال حضور یابند ولى مردم فکر مى کنند خواسته هاى آنها در انتخابات گذشته احقاق نیافته و در چنین اوضاعى چگونه مى شود از مردم انتظار داشت
مشارکت کنند و در نتیجه به اشخاصى رأى بدهند که آنها را عامل اصلى بحران بوجود آمده ى حال حاضر مى دانند و بدین سبب بود که سخن رییس دولت اصلاحات با واکنش همراه شد و مردم بر وى تاختند
زید آبادى به دلیل اصلى نارضایتى مردم از اصلاح طلبان اشاره مى کند و ابتدا در بازخوانى بحران بوجود آمده و شرایط دشوار امروز جامعه و مردم معتقد است که مشکل اصلى عملکرد بد دولت بوده که باعث شده حامیان اصلى ناراضى شوند ولى در اوضاع کنونى تیم دولت یقیناً برنامه ى روشنى در جهت خروج از این شرایط ندارد و اساسًا منظور بنده از برنامه شعار صرف نیست این خود اصلاح طلبان هستند که تناقض گویى دارند و قو ل هایى مى دهند که نمى توانند از پسش بر آیند و از طرفى اصولگرایان که در حقیقت هیچ برنامه اى ندارند و چیز هایى را به عنوان برنامه مطرح مى کنند که صد در صد قابلیت اجرایى ندارد و اینجاست که باید گفت دولت هم این میان گیر افتاده و حتى از همان روزهاى آغازین هم معلوم بود که گیر مى کنند جریان اصلاحات طبق یک ارزیابى غلط از اوضاع جامعه وارد ائتلاف شدو همین موضوع دلیل اصلى ریزش سرمایه ى اجتماعى و نارضایتى مردم از این جریان شد
زید آبادى سپس درباره ى اشتباه اصلاح طلبان به این نکته پرداخت که ارزیابى اشتباه این جریان مربوط به سال ۹۶ مى شد که دوره ى ریاست روحانى براى بار نخست به اتمام رسیده بود دوره اى که تقریباً ثبات داشت و مردم با رضایت از آن یاد مى کردند چرا که تشنج گرایى جریان داشت و ارزش پول ملى حفظ شد و مشکل اساسى از سال ۹۶ شروع شد که اصلاح طلبان در حمایت از روحانى وارد دور دوم دولت روحانى شدند و در نتیجه اصلاح طلبان پیش بینى نکرده بودند که کشور در سیاست خارجى به مشکل بر مى خورد و تحریم هاى سنگین از راه مى رسد و مدیریت چند گانه اى که اکنون دیگر پاسخگوى نیاز مردم نیست زید آبادى از أینکه اصلاح طلبان در سال ۹۶ مشکلات امروز را ندیدند به این علت عنوان کرد که بیش از حد چشمشان به سمت قدرت بود.زید آبادى ریشه ى اصلى تحت فشار قرار دادن ایران توسط امریکا را به این دلیل عنوان کرد که امریکا مى خواست قدرت و نفوذ ایران در منطقه کاسته شود و به همین روى تصمیم گرفتند با تحت فشار قرار دادن اقتصاد ایران رفتار منطقه اى تهران کنترل شود
زید آبادى تفاوت اروپا و امریکا را در رفتار با ایران در نیاز حفظ برجام دانست ولى برجامى که دسترسى مالى ایران را مشروط کند .در نتیجه امریکا و اروپا هدفشان جنگ با ایران نیست و تنها به دنبال کنترل برنامه هاى هسته اى ایران هست اروپا اینستکس را به عنوان راهبردى ضعیف راه اندازى کرد تا دارو و غذا از همین مسیر به ایران وارد شود
زیدآبادى در انتها تاکید کرد دولت اگر مى خواهد با جدیت بر مواضع خود باشد هیچکس کارى نمى تواند انجام دهد نخست دولت با ارائه طرحى در سطح بین الملل باید کارى کند تا عوام قبولش کند و در نهایت مشکلات امروز با ابتکار سیاسى قابل حل خواهد بود

ما هیچ انتخاباتی را تحریم نخواهیم کرد!؛ف. م. سخن

سید محمد خاتمی، رییس جمهور اسبق ج.ا.، که در سال ۱۳۷۶، ۲۰ میلیون رای آورد و ۲۰ میلیون ایرانی به او اعتماد کردند، اخیرا گفته است:

«انتخابات نباید تحریم شود؛ مردم ناراضی فداکاری کنند…».

ما به عنوان کسانی که هرگز به ج.ا. و انتخابات اش اعتماد نداشته ایم و برای آن ارزشی قائل نبوده ایم، و اگر هم حضوری داشته ایم، برای انتخاب میان بد و بدتر، و نامشروع و نامشروع تر بوده و از آخر عاقبت انتخابات ها کاملا آگاه بوده ایم، این بار خدمتِ جنابِ ایشان و اصلاح طلبان نامحترم حکومتی عرض می کنیم که ما از این پس هیچ انتخاباتی را تحریم نخواهیم کرد چرا که تحریم، در یک نظام حداقل نیمچه آزاد معنا پیدا می کند و تحریم انتخاباتی که همه چیز ش از قبل مشخص و در خط رهبر است کلا معنا ندارد.

به فرض تحریم انتخابات، ما هیچ نشانه و اثری از «رای ندادگان» نخواهیم دید و سیمای ج.ا. با پخش مستقیم از چند حوزه ی انتخاباتی خاص و نشان دادن رای دهندگان اتوبوسی و مینی بوسی، مشت محکمی به دهان ما خواهد زد و بیست سی میلیون رای دهنده برای ما خواهد آفرید. 

به فرض تحریم انتخابات، اصلاح طلبان حکومتی، زبان شان برای روضه خوانی بر جنازه ی خودشان دراز خواهد شد و مرثیه خوانان اصلاح طلب، هر اتفاقی بعد از انتخابات بیفتد، به گردن تحریم کنندگان خواهند انداخت. 

اصولا تحریم انتخابات، یعنی پذیرش چیزی به نام انتخابات در ج.ا.!

انتخابات در ج.ا.، حتی یک نمایش آبرومند فریبکارانه نیست که شأن شهروند ایرانی، لااقل در این فریب حفظ شود، و او را احمق و ساده لوح جلوه ندهد. تحریم انتخابات، تاییدی خواهد بود بر وجود چیزی به نام انتخابات، که از روز اول تاسیس ج.ا. وجود نداشته و منویات خمینی و خامنه ای به عنوان انتخاب مردم به خوردِ مردم داده شده است.

سید محمد خاتمی بهتر است نگران تحریم انتخابات و مردم ناراضی نباشد چرا که این نگرانی برای کمر درد او خوب نیست. کسی که حتی اجازه ی خروج از منزل برای رفتن به تئاتر ندارد چقدر مردم را احمق فرض می کند که شعارهایی از قبیل «انتخابات نباید تحریم شود» می دهد؟

از سید محمد چه چیز در سیاست ایران باقی مانده است که خود را در حد اظهار نظر در این باب می داند و تازه اظهار نظر او در جهت فریب مردم است نه تشویق آن ها به مقاومت و ایستادگی در مقابل حکومت جور.

مردم نیازی به تحریم انتخابات ندارند. حکومتی که برای مردم ذره ای مشروعیت و وجود مثبت ندارد، حکومتی که در چشم مردم آگاه منفور و منحوس است، دیگر انتخابات اش چیست که بخواهد برای مردم اهمیت داشته باشد.

امروز صحبت از کلیت نظام اسلامی ست. مردم آگاه کلیت نظام را نفی می کنند و به هیچ ساز آن نمی رقصند. مردم آگاه به هیچ کار حکومت مشروعیت نمی بخشند. 

اصطلاح طلبان حکومتی و شخص خاتمی، از سال ۷۶ تا این لحظه یعنی قریب به ۲۲ سال هر شامورتی بازی یی که بلد بوده اند انجام داده اند و هرگونه شعبده بازی که در چنته داشته اند بر دایره ی سیاست ایران ریخته اند. 

ما، تا اینجا، پا به پای جوانانی که امید به خاتمی و خاتمی چی ها بسته بودند جلو آمدیم تا آن ها را در بازگشت محتوم شان از راه اینان همراهی کنیم. به آن ها بگوییم با شما بوده ایم حتی در طی راه غلط و منتهی به بن بست، و با شما هستیم تا پایان جمهوری نکبت اسلامی.   

 با درود به روان مبارز نستوه عباس امیر انتظام، بمناسبت سالروز فوت آن بزرگمرد. روانش شاد 

 هم میهنان عزیز

 ما، پشتیبانان جبهه ملی ایران، سامان ششم. خارج کشور حمایت خود را از بیانیه جبهه ملی ایران ، واشنگتن در حمایت از ۱۴ هم میهن آزاده در داخل کشور اعلام میداریم. جبهه ملی واشنگتن در سطر اول بیانیه چنین مینویسند:

ما حمایت کامل و بی قید و شرط خود را از بیانیه ۱۴ تن از استبداد ستیزان شجاع داخل کشور اعلام میداریم بیانیه جبهه ملی واشنگتن را در پایین صفحه مشاهده کنید .در عین حال ورود جمعیت جزیره گیتی سبز در ایران را به جرگه جبهه ملی ششم تبریک گفته وامیدواریم این پیوستن و همچنین ائتلاف با گروه آبان و توسعه شاخه های جبهه ملی ششم در استان فارس طلیعه پیوندها، ائتلاف ها و توسعه های آینده نزدیک در سرزمینمان باشد. به این امید که جبهه ملی ششم و سایر ایراندوستان، همانند احزاب کرد  ایرانی، موفق به تشکیل یک پلاتفرم مشترک در ایران برای دستیابی به آرمانهای تغییر قانون اساسی و تغییر ساختار سیاسی جامعه ایران و نهایتا برگزاری انتخابات آزاد در کشورمان گردند. متن پیوند جمعیت جزیره گیتی سبز به جبهه ملی ششم را در همین صفحه مشاهده کنید با کمال تاسف با خبر شدیم دو هفته بعد از پیوستن این گروه حقوق بشری به جبهه ملی ششم پدر دبیر کل این سازمان در یک سانحه ساختگی از سوی جمهوری اسلامی بشدت مجروح و به بیمارستان منتقل میگردد. ما این سوء قصد و تهدیدها و حادثه های بعدی را توطئه جمهوری اسلامی برای جلوگیری از نزدیکی و پیوند گروههای داخل کشور میدانیم و جمهوری اسلامی را مسئول حوادث احتمالی بعدی میشناسیم. شرح حادثه را در همین صفحه مشاهده کنید

دکتر اردشیر لطفعلیان (جبهه ملی ایران، واشنگتن)

دکتر مرتضی انواری (جبهه ملی ایران، واشنگتن)

هرمز چمن آرا (جبهه ملی ایران، واشنگتن)

دکتر حسن بوشهری (جبهه ملی ایران، واشنگتن)

مراد معلم (کالیفرنیا)

شهباز خان ضرغامپور (کالیفرنیا)

داریوش مجلسی (هلند)

امید صفری (هلند)

مژگان فداکار (هلند)

محمد طاهری (هلند) به افتخار اتحاد جمهوری خواهان نسبت پیر و جوان همواره محل بحث بوده، جوانان سرشار از انرژی اند و مملو از اندیشه های نو اما پیش کسوتان نیز با انبوهی از راههای رفته، تجربه های اندوخته، خرد آزموده شده شایسته توجه می باشند. تلفیق تجربه گذشته، خرد آزموده شده و شور جوانی همواره راهگشا است.

داستان پیر و جوان همیشه منظور آدمها نیست بلکه سازمانها را نیز در بر میگیرد. جمعیت جزیره گیتی سبز دوازده سال پیش شکل گرفت و نه سال است قبای رسمیت به تن کرده است، عاشق ایران اند و شخصیت های نمادینش کوروش بزرگ، بابک خرمدین، محمد مصدق؛ و آرمانهایش پیشرفت کشور، استقلال، مردمسالاری، حقوق بشر و سربلندی و یکپارچگی ایران همواره سرلوحه کارهایمان بوده است.در شرایط کنونی کشور، سازمان مردم نهاد جزیره گیتی سبز با بیش از پنج هزار عضو (همسفر)اینک به جنبش جمهوری خواهان سکولار پیوسته که خواهان” تلاش در راستای دموکراسی و کسب افتخار برای یکایک ایرانیان در بستر عقلانیت می باشد. این مهم محقق نمی شود مگر با اتحاد با سازمانهای سیاسی که آزمایش خود را در طول دهها سال تاریخ ایران داده اند. لذا دست اتحاد بسوی جبهه ملی ایران (سامان ششم) دراز کرده و افتخار عضویت در این سازمان ملی و خوشنام را یافته ایم.لذا، بدینوسله اعلام می نماییم که سازمان مردم نهاد جزیره گیتی سبز در همبستگی با جبهه ملی ایران (سامان ششم) و ائتلاف سیاسی میباشد.عبدالمهدی جباری، دبیرکل جمعیت جزیره گیتی سبزآدینه دهم خرداد ۱۳۹۸ 

 پدر من حاج کرامت جباری جانباز جنگ تحمیلی پریشب ساعت ۱۰شب جلوی درمانگاه تامین اجتماعی و در یک خیابان تاریک وکم رفت وآمد توسط یک ماشین زیر گرفته می شود.راهنمایی رانندگی علی رغم اظهارات خود ایشان -که توسط یک پژو ۴۰۵مورد سوء قصد قرار گرفته- و وجود خط ترمز ودیگر شواهد عینی صورت جلسه کرده که ایشان خودش زمین خورده.علیهذا ایشان در بخش جراحی بیمارستان امام حسن مجتبی داراب بستری شده و پزشکان فرمایش کرده اند اگر چند لکه خون روی مغزش کنترل نشود باید جراحی شود.نکته مهم اینکه در بازداشتگاه اطلاعات تهدید شدم -در صورت عدم سکوت -توسط اتومبیل زیر گرفته خواهم شد.از آنجا که نه من ونه خانواده ام با کسی مشکل ومساله ای شخصی نداشته وازمردم جز محبت چیزی ندیده ایم لذا ظن قوی آن است که سوءقصد به پدرم کار عوامل حکومت بوده و اعلام می دارم اگر اتفاق یاحادثه ای برای من رخ دهد کار همانهاست. عبدامهدی جباری، دبیرکل جمعیت جزیره گیتی سبز. ۲۵ خرداد۱۳۹۸ 

  > جبهۀ ملّی ایران – واشنگتن حمایت کامل و بی قید وشرط خود را از بیانیۀ چهارده تن از استبداد ستیزان شجاع داخل کشور اعلام می دارد>>

چهارده هم میهن آزاده، دلیر و از خود گذشته که بارها از جانب استبداد دینی ضد ایرانی، فاسد و سرکوبگر حاکم بر کشور به خاطر مبارزات حق جویانۀ شان درمعرض حبس و شکنجه آزار قرار گرفته اند، با شجاعت و ایثار گری ستایش انگیزی امضای خود را پای بیانیه ای گذاشته اند که در آن ضمن نشان دادن ساختار ناکار آمد سیاسی کشور که در آن همۀ اختیارات در دست شخص واحدی تمرکز یافته است، با وضوح و صراحت هرچه تمام تر استععفای آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی را که در کانون این وضع نابسامان قرار دارد خواستار شده اند. این واقعیتی انکار ناپذیر است که آقای خامنه ای در سه دهۀ گذشته با اختیارات بی حد و مرز و خود کامگی فرعون وار و لجام گسیخته اش همۀ آزادی های اساسی را از مردم ایران سلب کرده و  کشور را با منزوی ساختن آن از جامعۀ بین المللی، دشمن آفرینی بی منطق، ماجراجویی در کشورهای منطقه و آزاد گذاشتن دست دزدان و چپاولگران و آدم کشان تحت فرمانش در منجلاب فقر و فساد و بی عدالتی غوطه ور ساخته است.>>

در بخشی از بیانیۀ آمده است: ” تاریخ دهشتناک چهل سال گذشته نشان می دهد که نه تنها عزمی برای پاسخگوئی به مردم ایران وجود ندارد، بلکه نظام حاکم، هم بر اصلاح ناپذیری و کجروی هایش اصرار می ورزد و هم بر استبداد فردی اش!> تغییر و بسط اصل ۱۱۰، و گسترش حدود اختیارات رهبری درمواد ۱۱۲ ؛ ۱۱۳ ؛و حتی ممانعت از درخواست بازنگری آن قوانین طبق اصول۱۷۶ و ۱۷۷ قانون اساسی گواه این مدعاست… وقت آن رسیده که مردم، فعالان و اندیشمندان  دلسوز با کنار گذاردن تمایلات مصلحت جویانه که اسباب نابودی فرهنگ و تمدن وثروت کشور را فراهم آورده با صراحت تمام پای به میدان گذارده و با در خواست تغییر بنیادین قانون اساسی و استعفای رهبری که هر روز بر اختیارات به ناحق خود می افزاید پیشقراول این حرکت ملّی باشند.”>>

امضاء کنندگان بیانیه ابراز امیدواری کرده اند که با آغاز نهادن این حرکت دوران ساز و پیگیری مصرانۀ آن بتوان شالوده ای استوار برای “کشوری بی نیاز به رأی و نظر مستبدانۀ اشخاص و مجلسی فرمایشی، بی نیاز به دولت بی اختیار؛ بی نیاز به قوۀ قضائیه بی استقلال ” فراهم ساخت. > بیانیۀ چهارده فعّال سیاسی داخل کشور چنین پایان یافته است:” ما این کنش و خواست ملی را به پیشگاه مردمان ایران تقدیم می داریم ‌و امیدواریم تا همه با همه، با خیزش و مطالبه گری آگاهانه از مسلخ این استبداد سیستماتیک و غیر مسئول گذر نماییم. به امید رهایی و سرفرازی مردم ایران.”>>

جبهۀ ملّی ایران واشنگتن با تقدیم گرمترین درودهای خود به این چهارده زن و مرد دلیر و میهن دوست، خواستهای برحقی را که در بیانیۀ تاریخی آنان مطرح شده به طور کامل و بدون هیچ قید و شرطی تأیید می کند و همگان را به اجابت این دعوت دلیرانه برای نجات کشومان از چنگال خونین دستاربندان دنیا پرست که دین را دستاویز تبهکاری های بی حد و مرز خود و دست اندازی بر قدرت انحصاری و غیر پاسخگوی خود قرار داده اند فرا می خواند.>

استقلال                آزادی               حاکمیّت ملّی

شناخت نظام جمهوری اسلامی بر بنیان دانش سیاسی؛ ف. م. سخن

سیاست، و امر قدرت و مردم، در کنار ارتباط مستقیم و تنگاتنگ اش با جامعه، یک علم است و مانند هر علمی، از درجات ساده تا پیچیده، قابل آموختن و تکامل و تغییر است. 

رابطه ی نزدیک این علم، با جامعه و نهادهای قدرت، باعث شده، تا «عمل» و فرآیندهای عملی، بر «علم» و فرآیندهای علمی وجه چیره پیدا کند و بیش از آن که به عمق پدیده های موجود سیاسی و روابط علّی با نگاه دقیق علمی توجه شود، به آثار و عوارض این روابط و نتایج سطحی به طور عوامانه پرداخته شود.

مصیبت بزرگی که گریبان اهل سیاست ایران را چه در موضع طرفداری از قدرت و چه در موضع مخالفت با قدرت گرفته و موجب چیرگی نگاه های سطحی و بی بنیاد در این عرصه گشته، عدم توجه به علم بودن سیاست، و پیچیدگی و در هم تنیدگی عوامل تشکیل دهنده ی این علم است.

نتیجهْ آن که ورود عوامانه به این عرصه، بر پایه ی داشتن حق شهروندانه و سهم داشتن و سهم خواهی ملی در مشارکت سیاسی باعث شده تا کار اهل سیاست خاصه در موضع مخالف قدرت، تنها «انعکاس» نظرات عوام و رویدادهای برخاسته از مقابله ی مردم با قدرت و قدرت با مردم شود و علت یابی های مبتنی بر دانش سیاسی به بوته ی فراموشی سپرده شود.

جالب اینجاست که حتی در همین باره، یعنی ماندن در سطح و عدم رسوخ در عمق پدیده های سیاسی نیز بررسی های علمی چه از زاویه ی دانش سیاسی و چه از زاویه ی دانش جامعه شناسی صورت گرفته، و علل و عوامل آن شناسایی شده است.

البته باید توجه داشت که پرداختن به این مساله نمی خواهد انجام وظیفه ی عملی ما را در مقابله با قدرت تمامیت خواه و حذف کننده ی جامعه از متن سیاست بی ارزش یا نالازم جلوه دهد بلکه می خواهد انجام این وظیفه ی عملی را با دانش و علم کاربردی همراه سازد تا بر توانایی و قدرت آن بیفزاید. 

لازمه ی این کار نیز، اولا باور به اثرات مثبت علم سیاسی در عمل سیاسی، و تلاش در مجهز شدن به علم سیاسی در حین انجام عمل سیاسی ست و این در وهله ی اول، وظیفه ی انتشار دهندگان نظرها و نظریه های سیاسی در سطح جامعه و فعالان سیاسی و مدنی و نیز مدیران رسانه های سیاسی ست.

فرآیند سیاسی، مانند هر فرآیند اجتماعی دیگری، دارای مراحل و چرخه هایی ست که ابتدا به صورت حلقه های مجزا، و سپس به صورت حلقه های مرتبط با یکدیگر باید مورد شناسایی و استفاده قرار گیرد.

اگر چه افراد دخالت کننده در سیاست، چه از موضع موافق قدرت و چه از موضع مخالف قدرت، خواسته و ناخواسته در بخشی از این فرآیند حضور پیدا می کنند و به فراخور نگاه خود، نقشی در این فرآیند بر عهده می گیرند، اما نه حضور شان، نه جایگاه شان، و نه عملی که انجام می دهند، آگاهانه نیست و آن چه می کنند مطلقا بر اساس شناخت علمی صورت نمی گیرد.

مثلا در چرخه اتخاذ روش برای مبارزه با قدرت حاکم، ظاهرا نزد اهل سیاست ما، دلیلی برای شناخت و شناسایی مسائل و خرد و کلان کردن آن ها و یافتن راه حل برای این مسائل به طور نظام مند و بر مبنای اهم فی الاهم وجود ندارد و فرضا گفتن این که جمهوری اسلامی باید برود و قدرت از این نظام و سران اش سلب شود در این عرصه کافی می باشد. 

شناخت مسائل در ابتدا، و توضیح و تفسیر علمی آن ها، و فرموله کردن نتایج حاصل از این توضیح و تفسیرها، و انتقال خروجی حاصل از این داده ها به ساختار قدرت و جامعه، و سپس ارزش گذاری و ارزش یابی نتایج این فر آیند و تکرار این چرخه با نقد نتایج و جایگزین کردن عوامل قوی با ضعیف و درست با غلط و نتیجه بخش با بی نتیجه یا بد نتیجه، اولین گامی ست که باید در بر خورد علمی با سیاست و سیاست جاری در کشور برداشت.

تجزیه ی تاریخی و جامعه شناسانه ی پدیده های روز، و یافتن سرمنشاء مصائب و تعیین درجات مسائل از دشوار تا ساده و از غامض تا بسیط و تعیین راه های برخورد با آن ها و حل آن ها در فرآیند تغییر و تحول اجتماعی، موضوعی نیست که بدون استفاده از دانش پیشینیان که در علوم امروزی به صورت فشرده و منظم دسته بندی و ارائه می شود امکان پذیر باشد.
در این خصوص، شاید تعداد اندکی از خوانندگان علاقه مند به دنبال کردن بحث باشند ولی همین تعداد اندک، احتمالا اثر گذار بر بخش بزرگی از جامعه خواهند بود. لذا سعی می کنیم تا حد امکان، به این مبحث ادامه دهیم….         

امروز حکومت جمهوری اسلامی با همان محدودیتی روبه‌رو است که خود همواره بر ملت ایران اعمال کرده است: انتخاب بین بد و بدتر؛ انتخاب بین مذاکره و نوعی سازش و یا گام برداشتن به سوی جنگ خانمان‌سوز برای ایران.

سنجش تاثیر تحریم‌های ایالات متحده آمریکا با سه‌ ضلعی محاسبات کنونی قدرت قابل ارزیابی است. سه‌ ضلعی که مبنای آن را کمپین «فشار حداکثری» کاخ سفید برای تغییر رفتار دائمی حکومت پایه‌ریزی می‌کند.

این سه‌ ضلعی،

۱. اهداف سیاسی را برای تعمیق اختلافات درونی نظام دنبال می‌کند، تا با آن شاید تصمیم‌سازان دیگری را در تهران به صحنه بیاورد؛

۲. اهداف دیپلماتیکی را برای همراه کردن کشور‌های منتقد دونالد ترامپ از شرق آسیا تا روسیه و از غرب آسیا تا اروپا دنبال می‌کند، تا با آن حساسیت جهانی علیه یک نظام مخل امنیت جهانی بیشتر شود؛

۳. می‌کوشد فشار اقتصادی شاهراه تغذیه حکومت جمهوری اسلامی را چنان تنگ کند که شاید محاسبات عقلانی تصمیم‌سازان بر معادلات ایدئولوژیک نظام چیره شود.

حکومت جمهوری اسلامی حتی با توافق ۱۰۴ صفحه‌ای هسته‌ای هم نتوانست از یک نگرانی امنیتی به یک نظام دیکتاتوری معمولی تبدیل شود. دلیل آن، نوع ماموریتی است که جمهوری اسلامی دنبال می‌کند و آن تبدیل شدن به ام‌القرای جهان اسلام است.

نظام در بند واکنش‌گرایی

سیاست کنونی آمریکا رویکرد رژیم ایران را از کنش‌گرایی انقلابی به واکنش‌‌گرایی محتاطانه سوق داده است. تلاش نظام برای دگرگون کردن این صحنه با تغییر راهبرد «صبر استراتژیک» به «اقدام استراتژیک» عملی شد.

جمهوری اسلامی پس از ناامیدی از احتمال استیضاح رئیس جمهوری آمریکا و مشاهده کارآمدی شگفت‌انگیز تحریم‌های دولت ترامپ در جلوگیری از فروش ۹۰ درصدی نفت ایران در یک سال اخیر، نهایتا راهبرد خود را عوض کرد. نظام با واردکردن اختلال در صدور نفت غیرایرانی در خاورمیانه، تلاش می‌کند همراهی کشورهای عرب همسو با آمریکا را هزینه‌دار کند. بخش نظامی حکومت با هشدار به پهپاد‌های آمریکایی در خلیج فارس قدرت برنامه موشکی ایران را به رخ می‌کشد و با فاصله گرفتن از اجرای توافق هسته‌ای برجام سعی می‌کند جامعه جهانی را به تهدید تولید بمب هسته‌ای روبه‌رو کند.

با به‌کارگیری راهبرد «اقدام استراتژیک»، نظام تلاش می‌کند با کنش‌گرایی انقلابی، قدرت خود را بازتولید کند. قدرتی که اگر تولید و بازتولید شود تنها و تنها با گسترش و تعمیق نگرانی‌های امنیتی اکثر بازیگران بین‌المللی نسبت به جمهوری اسلامی امکان پذیر است. با چه دستاوردی؟ سرباز زدن از هر نوع مذاکره آشکار و جدی با این بازیگران. اما تا کی؟

با عدم اقدام نظامی پنتاگون پس از اسقاط پهپاد یک صد میلیون‌دلاری آمریکا توسط نیروی هوایی نظام و تهدید اروپایی‌ها به ساخت بمب هسته‌ای، راهبرد اقدام استراتژیک برای مدتی و تا حدودی کنش‌گرایی را به نظام برگرداند.

با تحریم‌های جدید کاخ سفید که نهاد رهبری نظام را هدف گرفته، اما، نظام بار دیگر در موضع واکنشی قرار گرفته است. تاثیر یک سیاست واکنشی، آن هم برای یک حکومت انقلابی از نوع جمهوری اسلامی، به معنی قدم برداشتن در زمین کنش‌های راهبردی آمریکا است.

بهترین نمونه برای نشان دادن تحرکات رژیم در زمین راهبرد آمریکا، کاهش تعهدات هسته‌ای است که نتیجه آن نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، به شکل فنری (Snapback) در کمتر از ۶۵ روز خواهد بود. آن‌وقت آیا آمریکا در اعمال فشار حداکثری باز هم تنها خواهد ماند؟

واشنگتن چه می‌خواهد؟

واشنگتن معتقد است تا بقای تهران به خطر نیفتد، تغییر رفتار دائمی حکومت اسلامی در ایران محقق نخواهد شد. هدف همچنان نه تغییر نظام است، نه تغییر رفتار مقطعی نظام؛ با مثلا توافقی سیاسی مانند برجام که پایبندی آمریکا به آن با یک امضای رئیس جمهوری پیشین (اوباما در ۲۰۱۵) اجرایی شد و با یک امضای رئیس جمهوری بعدی (ترامپ در ۲۰۱۸) ملغی شد.

دامون گلریز، تحلیل‌گر سیاسی

این بار، کاخ سفید برای تغییر رفتار دائمی حکومت، پنج حوزه‌ نگرانی‌های هسته‌ای، برد موشک‌های بالستیک، نفوذ تروریسم شیعی در منطقه، آزادسازی گروگان‌های غربی و امنیت اسرائیل را در دستور کار خود دارد. دستور کاری که کمتر از دو ماه قبل از حصول توافق برجام با ۹۸ رای موافق و تنها یک رای مخالف در کنگره آمریکا به نام «قانون بازنگری توافق هسته ای ایران» تصویب شد.

پایه‌ قانونی پنج حوزه‌ نگرانی‌های کاخ سفید از توییت‌های دونالد ترامپ استخراج نشده، بلکه بخشی از قوانینی است که رئیس‌جمهوری آمریکا را به اجرای آن موظف می‌کند. مهم‌تر از مسئولیت اجرایی قانون برای کاخ‌سفید، اجماع گفتمانی است که در واشنگتن بر سر این «پنج حوزه نگرانی»‌ نسبت به حکومت ایران وجود دارد. اجماعی که در انتخابات ریاست جمهوری آینده هم حائز اهمیت خواهد بود.

پس، جدیت آمریکا در اعمال فشار برای تغییر رفتار دائمی نظام را نباید با ارزیابی توییت‌های پرهیاهو و گاه متناقض دونالد ترامپ سنجید. سه کشور مهم اروپایی، انگلیس، فرانسه و آلمان، اگر هم منتقد شکل رویکرد آمریکا در مواجهه با ایران باشند، اما با بخش اعظمی از پنج حوزه‌ نگرانی‌های آمریکا همسو هستند. این روند را در موضع‌گیری‌های مشترک سه کشور مهم اروپایی و حتی اتحادیه اروپا در خصوص نگرانی‌ها نسبت به حکومت ایران می‌توان سنجید.

بنابراین، هدف‌گذاری کاخ‌سفید و همدلی استراتژیک اروپاییان با واشنگتن پیچیده‌تر و گسترده‌تر از موضوع هسته‌ای است. در این معادله، چین و روسیه طبق منافع استراتژیک خود با نوعی نظاره‌گری منفعلانه در تحلیل نهایی با آمریکا و اروپا در یک مسیر گام برخواهند داشت. نمونه هشدارهای مسکو به تهران در خصوص کاهش تعهدات برجامی ایران و کاهش چشمگیر خرید نفت ایران توسط پکن در یک سال اخیر موید این ادعا است.

روش تحقق اهداف کنونی آمریکا همواره مذاکره و حصول یک قرارداد جامع بوده و هست. توافقی که نه فقط حامل اراده سیاسی لازم در بین بازیگران باشد، بلکه در نهایت از اجماع سیاسی کافی برای تبدیل شدن به یک سند حقوقی برخوردار شود. سندی که ضمانت آن نه فقط سیاسی که به‌طور حقوقی در نهادهای ملی و بین‌المللی از جمله کنگره آمریکا قابل تایید است.

تهران چه می‌گوید؟

در طرف مقابل، در تهران، کلیدی‌ترین پرسش ترسیم راهبرد ترکیبی است که سرمایه مظلوم‌نمایی حق‌طلبانه جمهوری اسلامی در قبال آمریکا را با قدرت‌نمایی پیوند بزند؛ امری که نتیجه آن تولید نگرانی‌های امنیتی برای دنیا است.

آیا در امر حکمرانی می‌شود دو عنصر متضاد «مظلوم‌نمایی حق‌طلبانه» و «اقتدارگرایی نگران‌کننده» را ترکیب کرد؟ با ادامه و گسترش فشارها و در صورت عدم موفقیت چنین راهبردی، شکنندگی نظام بیشتر خواهد شد.

مقامات و طرفداران جمهوری اسلامی، عمداً یا سهواً، پیچیدگی سیاست‌گذاری آمریکا در قبال ایران و عزم کاخ سفید برای تغییر رفتار دائمی نظام را به توطئه‌ «ایران‌هراسی» دشمنان ایران تعمیم می‌دهند. گفتمانی که در توانمندی آن برای بسیج مردمی در ایران به نفع نظام تردید جدی وجود دارد.

همین‌طور با شواهد موجود می‌توان استدلال کرد که نظام با گفتمان «ایران‌هراسی» در بسیج بین‌المللی علیه آمریکا ناتوان بوده است. اشاره به تلاش‌های بین‌المللی از عراق و عمان گرفته تا ژاپن و کشورهای اروپایی نه برای خرید نفت ایران که برای ترغیب جمهوری اسلامی به مذاکره با آمریکا ناتوانی حکومت ایران را در بسیج بین‌المللی علیه آمریکا نمایان می‌کند.

اکنون، آیا این جمهوری اسلامی است که با تمام قدرت بازدارندگی خود در خلیج‌فارس، هر روز احساس انزوای بیشتری می‌کند یا ایالات متحده آمریکا؟ برای آخری، کافی است نگاهی کنیم به همراهی استراتژیک بروکسل و واشنگتن در اعمال فشار بر جمهوری اسلامی: در یک ‌سال اخیر تجارت اروپا با ایران با افت ۹۰ درصدی روبه‌رو شده، مکانیزم مالی اینس‌تکس در تامین نیازهای ایران ناکارآمد بوده است و سه کشور اروپایی عضو برجام صراحتا از برگشت تحریم‌هایی سخن می‌گویند که با کاهش تعهدات هسته‌ای جمهوری اسلامی اعمال خواهد شد.

استراتژیست‌های نظام معتقدند که در واقع آمریکا فاقد گزینه راهبردی در مقابل جمهوری اسلامی است و فشار حداکثری واشنگتن یک فرصت حداکثری برای تقویت «حس مقاومت» در ایران است. آنها استدلال می‌کنند که واشنگتن نهایتا گزینه‌ای جز تحریم ندارد و با تحریم آیت‌الله خامنه‌ای آن گزینه هم دیگر به سقف رسیده و کار نمی‌کند.

شاید در حد شعار این نگاه جذاب باشد. اما، آیا تقویت حس مقاومت داخلی مقابل دشمنان خارجی با رژه‌ کاروان‌ شبه نظامیان شیعه عراقی، پاکستانی، افغانستانی و لبنانی در خیابان‌های ایران امکان‌پذیر است؟ با روند ریزش مشروعیت داخلی، گسترش فساد دولتی و ورشکستی حکومت در اغلب حوزه‌های حکمرانی، سخن گفتن در مورد تقویت حس مقاومت در بین مردم ایران شعاری بیش نیست.

آیا تحریم آیت‌الله خامنه‌ای گزینه آخر فشار حداکثری آمریکاست؟

تحریم شخص خامنه‌ای و نهاد ولی‌فقیه گزینه‌های جدیدی را برای واشنگتن ترسیم خواهد کرد. فرمان اجرایی رئیس جمهوری آمریکا برای تحریم رهبر جمهوری اسلامی و نهاد رهبری او، متفاوت از تحریم‌های سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی پیشین حالا تصمیم‌سازترین ارگان نظام را هدف قرارداده است.

تحریم نهاد ولی‌فقیه یعنی فشار بر روی ثروتمندترین نهادی که قدرتمندترین و متشکل‌ترین نهاد جمهوری اسلامی هم هست. در عین حال، نهاد ولی فقیه که حاکمیت ملی را در ایران در دست دارد، با انتصاب‌های خود کلیدی‌ترین ارکان و مقامات نظام را مدیریت می‌کند. اتفاقا این نوع انتصابات یکی از اصلی‌ترین موضوعات تحریم‌های کنونی است. از انتصاب مقامات سپاه تا تایید رئیس جمهوری و کلیدی‌ترین وزیران او، از انتصاب شورای نگهبان تا مجلس خبرگان، از انتصاب مجمع تشخیص مصلحت نظام تا مدیریت صدا و سیما و شبکه‌های فرهنگی-مذهبی تا تعیین نمایندگان بین‌المللی ولی‌فقیه در دنیا همگی با تحریم‌های اخیر آمریکا قدم به قدم نشانه گرفته خواهند شد.

آیا تضعیف ولی‌فقیه همان خواسته نیروهای اصلاح‌طلب رژیم و بخشی از سپاهیان نبود که حتی در انتخابات‌ فرمایشی نظام بر خلاف رای نهاد رهبری رای دادند؟پاسخ به این پرسش چشم‌انداز آینده شکاف‌های درون نظام است.

تاثیر این تحریم‌ها به شبکه عظیم ولی‌فقیه در داخل ایران محدود نخواهد شد. از این پس کشورهای اروپایی باید بین تعامل، داد و ستد و تقویت فرستادگان آیت‌الله خامنه‌ای به اروپا و ارتباطات گسترده اروپا با آمریکا یکی را انتخاب کنند. به طور مثال، هر نوع همکاری تشکیلاتی، تجاری و یا بانکی با رییس «مرکز اسلامی هامبورگ» در آلمان، که اتفاقا عضو مجلس خبرگان هم هست، و طبق گزارش دولت آلمان به‌عنوان یکی از سازمان‌های مهم تبلیغاتی رژیم ایران در آلمان و اروپا به شمار می‌رود، و از بودجه چندصد هزار یورویی اتحادیه اروپا استفاده می‌کند، از این پس با محدودیت روبه‌رو خواهد شد.

اروپایی که از بنیادگرایی اسلامی هراسان است و صدور انقلاب اسلامی را در جوامع خود با دقت رصد می‌کند، اروپایی که اخیرا با طرح‌های توطئه و ترور مخالفان نظام جمهوری اسلامی در خاک خود مواجه شده است، شاید از این پس انگیزه‌ بیشتری داشته باشد تا با هم‌پیمان قدرتمندی همچون آمریکا به مواجه با اسلام سیاسی جمهوری اسلامی بپردازد.

در این یک سال گذشته، تاثیر تحریم‌های ایالات متحده با گسترش شکاف‌های سیاسی و گسل‌های اجتماعی در ایران، با شدت گرفتن نگرانی‌های امنیت جهانی نسبت به نظام و بالا رفتن فشار اقتصادی قابل ارزیابی بود. از این پس، کاخ‌سفید با تحریم شخص آیت‌الله خامنه‌ای و نهاد ولی‌فقیه پا در مسیری نهاده که در ادامه آن، کلان‌ترین، ثروتمندترین و قدرتمندترین نهاد حکومتی نظام در ایران گام به گام با محدودیت‌های متعدد و فراوانی مواجه خواهد شد. زود است که  در مورد تاثیر سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی این تحریم‌ها سخن بگوییم، ولی بعید است که جمهوری اسلامی در مقابل تحریم بلندپایه‌ترین مقام حکومتی و نهادی که آیت الله خامنه‌ای ۳۰ سال برای ساختن آن تلاش کرده، ساکت بنشیند.

امروز حکومت جمهوری اسلامی با همان محدودیتی روبه‌رو است که همواره بر ملت ایران اعمال کرده است: انتخاب بین بد و بدتر؛ انتخاب بین مذاکره و نوعی سازش و یا گام برداشتن به سوی جنگ خانمان‌سوز برای ایران.

نامه ى سرگشاده 
به رهبر جمهوری إسلامی ایران سید علی خامنه ای :

بدین دلیل که شما مسؤول شماره ى یک ملت ایران هستید و به علت اینکه صاحب قوی ترین نفوذ بر شیعیان عالم توسط گروهکهای مسلح نظامی، ظاهر و باطن را در اختیار دارید .. و بدین دلیل که شما مسؤول شماره یک عراق هستید، نامه ام را به شما موجه میکنم، به عنوان یک عراقی شیعه که فرمانهایتان بر او تأثیر گذار است.

میدانید که دلیل دشمنی أمریکا با شما به دلیل اینکه نظام دیکتاتوری هسیتد نیست. چین بزرگترین نظام دیکتاتوری در جهان است و روابط متینی با امریکا دارد.

دشمنی امریکا با شما نیز به خاطر نظام إسلامی و دینی و ایدوئولوژیک شما نسیت، عربستان سعودی تا نه دیرى چند نظام ایدولوژی و دینی بود و از دیرینه عربستان موتلف با امریکا بود و هست.

دشمنی امریکا با شما نیز به خاطر برنامه ى هسته اى نسیت. پاکستان نیز برنامه ى هسته ای و سلاح دارد و روابطش با امریکا بسیار محکم و استوار است.

دشمنی امریکا با شما به علت تأسیس گروهکهای غیر نظامی در منطقه و جهان نیست .. قطر نیز گروهکهای غیر نظامی و نظامی در منطقه را تاسیس و کمک کرده و میکند و روابطش با امریکا بسیار عالی است.

علّت حقیقی و واقعی دشمنی امریکا با شما، موقف علنی شما ضد وجود سرائیل است.

جا دارد که بپُرسم :
آیا ملت فلسطین از شما کمک خواسته ؟
آیا ملت فلسطین فریاد زِد که یا مولانا یا خامنه اى الغوث الغوث خلصنا من اسرائیل ؟

و به فرض اینکه غیرت دینی و انسانی شما را وادار به کمک ملت فلسطین کرد، آیا ملت فلسطین شکر گذار این کمک بودند ؟

آیا نمیدانید که حماس علناً میگوید که ما مجبور به این هستیم که با ایران روابط داشته باشیم زیرا که به پولهای آنان احتاج داریم !

آیا نمیدانید که بسیاری از دختران ایران بدنشان را به خاطر احتیاجات روزمره میفروشند ؟
چه کسى به پول و ثروت ایران مستحق تَر است ؟
فقیران ایران .. یا حماس ؟!

شاهدخت نور پهلوی

شلاق زدن در ملاء عام، محدودیتهای اجتماعی، و فرصتهای اقتصادی نابرابر؛ با این مقولات است که زنان کشور من هر روز به یاد می‌آورند که دولت‌شان آنان را شهروند درجه دوم محسوب می‌کند.

این واقعیت -شهروند درجه دو بودن- هر روز با بدترین آزارها و محدودیت‌ها و توهین‌ها تحکیم می‌شود. بدتر از همه، واقعیت تلخ آنست که ازدواج کودکان هنوز غیرقانونی نشده و گهگاه دختران خردسال و کودک را مجبور به ازدواج با مردانی سال‌ها بزرگ‌تر از خود می‌کنند. این اعمال مشمئزکننده را که می‌شنوم به یاد خواهر کوچکم فرح می‌افتم.

فرح پانزده ساله است. دختری است باهوش، ورزشکار، زیبا و البته آزاد؛ گرچه اگر از خودش بپرسید شاید در مورد آخری مناقشه کند. چون مثل تمام دختران نوجوان، همیشه درگیر دعوا با مادرمان برای مقابله با تمام محدودیت‌ها است.

تمام وجود فرح شور و نیرو است؛ مثل مادربزرگ‌مان که اسمش را به خاطر او گذاشته‌اند. می‌دانم که فرصت آن را دارد که این نیرو را به کارهای بزرگ بدل کند و دردناک است تصور کنیم که تمام چنین توان بالقوه‌ای به دست حکومتی ربوده شود که برای او ارزشی قائل نیست. دشوار است او را در حالی تصور کنم که درگیر ازدواجی زودهنگام می‌شود در حالی که خیلی مانده تا بلوغ عاطفی و جسمی پیدا کند.

فرح محبوب دوستان و مورد تشویق معلمانش است. در ورزش می‌درخشد و فرصت‌های متعددی برای موفقیت به او داده می‌شود. اما اگر جامعه مشوق او نبود و در عوض به زور، حجاب اجباری سرش کرده بودند و بنیادی‌ترین حقوقش را مورد تجاوز قرار داده بودند، امروز کجا می‌بود؟

فرح در زمانی پا به نوجوانی می‌گذارد که زنان در غرب آخرین موانع راه خود به سوی برابری کامل را به چالش می‌کشند. کوشش برای ترقی و رسیدن به تمامی حقوق هنوز در جریان است. اینک که زنان در غرب به بسیاری از حقوق خود دست یافته اند، باید بیشتر و بیشتر از زنان قهرمان ایران بگوییم که علیه مخاطرات موجود برای حقوق‌شان و برای نفس موجودیت‌شان می‌جنگند را باید بازگو کنیم.

زنان قوی و پرافتخار ایران زیر ضرب تبعیض قانونی، بی‌عدالتی اقتصادی و محرومیت‌های اجتماعی هستند. مجمع اقتصادی جهانی در گزارش سال ۲۰۱۸ خود درباره «شکاف جنسیت جهانی» که کشورها را بر اساس پیشرفت‌شان در زمینه «برابری جنسیتی» رده‌بندی می‌کند به ایران رتبه ۱۴۲ از ۱۴۹ کشور بررسی‌شده را داده است.

زنان ایران حق طلاق و ارث برابر ندارند. از سفر بدون اجازه شوهر خود محرومند و در بازار کار مورد تبعیض همه‌جانبه قرار دارند. این محدودیت‌های سرکوبگرانه در حالی حاکمند که زنان ایران ۶۰ درصد دانشجویان را تشکیل می‌دهند و با این حال اجازه تحصیل در همه رشته‌ها را ندارند.

رابطه فرح‌ با مادرمان با رابطه من و خواهرم، ایمان، با او فرق دارد. ما که بزرگ می‌شدیم، بیشتر مونس یکدیگر بودیم اما مادرم فرح‌ را همزاد کوچک خودش می‌خواند. اگر فرح‌ در ایران بزرگ شده بود شاید همین امسال مادرمان را از دست می‌داد چون توجه کافی به درمان زنان نمی‌شود. مساله بهداشت زنان در ایران زمانی برای ما روشن شد که اخیرا مادرم به بیماری سرطان سینه مبتلا و پس از آن کارزاری برای ایجاد آگاهی در مورد این بیماری به راه انداخت.

هر فردی داستانی دارد و قصه‌های زنان ایران دنیایی هستند

این زنان در رسانه‌های اجتماعی با من تماس می‌گیرند و از محدودیت‌های روزمره‌شان می‌گویند و آزاری که بر آن‌ها می‌رود قلب انسان را می شکند.

بانکها در وام دادن به زنان تبعیض قائل می شوند، گشت ارشاد دنبال‌شان است و نمی‌توانند مشاغلی را داشته باشند که همسرانشان تایید نکرده و یا به آن رضایت نمی دهند.

اما ایران همیشه اینچنین نبوده است. این محدودیت‌ها بازمانده‌ای از گذشته نیستند؛ قوانین کهنه‌ای نیستند که دست مصلحین هنوز به آنها نرسیده باشد.

قبل از انقلاب اسلامی، پدربزرگ من و پدر او اصلاحات وسیعی اجرا کردند که حقوق گسترده‌ای به زنان اعطا می‌کرد. پیشرفت یک نسل از زنان، نویدبخش پیشرفت‌های بیشتری در نسلهای آینده بود و چشم‌انداز روشنی پیش روی هم زنان و هم مردان ایران دیده می شد. بسیاری از زنان آن نسل در تصویب «قانون حمایت از خانواده» در سال‌های ۱۹۶۷ و ۱۹۷۵ نقش داشتند و این‌گونه بود که قدم‌های بلندی به سوی برابری برداشته شد.

این قوانین، چندهمسری را ممنوع کردند، به زنان حق طلاق دادند، حق ارث دادند و حداقل سن مجاز ازدواج برای زنان را به ۱۸ سال رساندند اما این قوانین بعد از انقلاب ۵۷ همه ملغی شدند. همین چند ماه پیش لایحه‌ای که قصد داشت ازدواج دختران زیر ۱۳ سال را ممنوع کند رای نیاورد.

این نقض نظام‌مند حقوق بنیادین زنان ایران به معنی وضع محدودیت‌هایی حساب‌شده و متعصبانه بر استقلال آن‌ها است. تلاشی است برای خفه کردن قدرت و شجاعت طبیعی آن‌ها و باید جلوی این بی‌عدالتی ایستاد.

زنان ایرانی مثل فرح ۱۵ ساله به استقلال و قدرت اراده معروفند؛ این است که همچنان هر روز به نبرد با سرکوبگران خود می‌روند. اما آنان نیازمند پشتیبانی هستند. موج کنونی خواست حقوق برابر نمی‌تواند فقط برای زنان غربی باشد. باید برای تمام زنان باشد، بویژه زنان هموطنم.

زنان ایران شایسته آن هستند که از همان فرصت، تایید و آزادی‌ برخوردار باشند که فرح دارد. خوب که گوش کنیم، صدای میلیون‌ها زن ایرانی را می‌شنویم. زنان ایران از کسی انتظار ندارند نجات‌شان دهد. می خواهند صدایشان را بشنوید گوش می‌کنید یا نه؟

منبع: ایندیپندنت فارسی

هر روز که می‌گذرد ایران متحمل خسارت‌های سنگینی می‌شود. اکنون به دلیل اجرایی شدن تحریم‌ها علیه تهران، نیمی از آنچه که در یک سال پیش به دست می‌آورد را از دست می‌دهد. اگر این زیان همچنان ادامه یابد، نظام در معرض سقوط قرار می‌گیرد. به همین دلیل ما واقعا اکنون در میانه جنگ هستیم بی آنکه ببینیم تیری شلیک شود. در همین حال وضعیت کنونی مانند هر جنگ دردناکی، ایران را به پلنگی زخمی بدل ساخته که بر خلاف همیشه آماده دست زدن به هرجنگی است، چون وضعیت خطرناکی دارد.

همین مسئله موجب شده همه اطراف درگیر با ایران را وادارد تا منتظر اقدامی باشند که ممکن است خود یا ملیشیای‌اش در منطقه دست به آن بزنند، همان طور که هفته گذشته دو حمله به امارات و سعودی انجام دادند.

رویارویی برخلاف دفعات قبل که جزئی از بازی معامله، فشار و رسیدن به توافق مناسب بود، این بارجنگی تبلیغاتی نیست بلکه جنگ بقای حقیقی است. واکنش‌های تهران شاید به دلیل خسارت‌های هر روزه‌اش تندخویی باشد. همان طور که ما فراموش نمی‌کنیم حاکمیت در ایران وظایفی دارد که نمی‌تواند بین آنها اولویت بندی کند و هر کدام برای ادامه بقایش مهم‌اند. باید هزینه‌های فعالیت‌های داخلی‌اش را بپردازد، حقوق کارمندان را بدهد و از یاد نبریم برای کالاهای اساسی مبالغ هنگفتی هزینه می‌کند، علاوه براینکه سالانه میلیاردها دولار هزینه ملیشیای خود می‌کند که در سوریه و لبنان و یمن و دیگر نقاط می‌جنگند. به دلیل محاصره خفه کننده دیگر نمی‌تواند فاکتورهای اساسی‌اش را بپردازد. در همین حال تظاهرات در سراسر کشور ادامه دارد و از سال گذشته و با آغاز تحریم‌ها اعتراضاتی بر وضعیت دشوار معیشتی صورت می‌گیرد.

ایران گمان می‌کند با تهدید آبراه‌های کشتیرانی و نفتکش‌ها و بمباران تأسیسات پمپاژ نفت می‌تواند موجب بالا رفتن قیمت نفت و در نتیجه بحران اقتصادی علیه امریکا و جهان ایجاد کند و منابع مالی کشورهای خلیج و دیگر کشورها را تهدید کند. امیدوار است واشنگتن و متحدانش را به عقب نشینی از محاصره وادارد یا در شرایطی بهتر وارد مذاکره شود. به نظر من هیچ کدام از این دو محقق نمی‌شوند و رهبران تهران ناچار می‌شوند با رئیس جمهوری امریکا تماس بگیرند و امتیازهای مهمی تقدیم کنند. آنها امروز خوب می‌دانند که احتمال ورود دونالد ترامپ در کارزار انتخاباتی ریاست جمهوری امریکا و پیروزی در آن بسیار بالاست و شرط بندی بر شکست او ماجراجویی رنج آوری خواهد بود.

در نتیجه آن فشار و هراس از انفجار اوضاع، کشتی‌های جنگی غول پیکر دریاها را به سوی منطقه پرتنش مقابل ایران و ملیشیایش می‌شکافند، چرا که سخت می‌توان پیش بینی کرد ایران در شرایط غیر عادی دست به چه کاری می‌زند. یکی از گزینه‌هایش این‌ است که جنگی گسترده راه بیاندازد و اگر چنین کند به فروپاشی نظام منجر می‌شود یا انگشت پشیمانی می‌گزد یا خسارت‌هایی را متحمل می‌شود به این امید که در آینده توافقی صورت گیرد.

چرا جنگ شروع نمی‌شود و در نتیجه در وقت صرفه جویی کنیم و نظام شرور در ایران سرنگون شود؟ نتایج جنگ‌ها همیشه خطرناک‌اند و هیچ کسی نمی‌خواهد شاهد فروپاشی و آشوب بیشتری در منطقه باشد. اگر امکان داشت که نظام را ناچار به تعدیل رفتارش کرد، این پیروزی با کمترین زیان محقق می‌شد و اگر زیربار نرفت، همچنان باید خسارت بپردازد و در نتیجه مسیرش فروپاشی خواهد بود.

این موجب می‌شود کشورهای منطقه همچون سعودی و همچنین ایالات متحده این گفته را تکرار کنند که ما خواهان جنگ نیستیم. زیرا آنها واقعا می‌توانند بدون رویاروی نظامی به اهداف نهایی دست یابند.

منبع: الشرق‌الاوسط

«به مناسبت سالگرد تولد دکتر محمد مصدق»

پس از انجام کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ و پایان کار دولت ملی دکتر مصدق، در زمانهای مختلف مبارزه آزادیخوهانه، از مبارزات (نهضت مقاومت) به رهبری مرحوم آیت الله رضا زنجانی، تا مبارزات (جبهه ملی دوم) به رهبری شادروان الهیار صالح و سپس (جبهه ملی چهارم) تاکنون پیروان راه مصدق و هواداران جبهه ملی، همواره از مکتب و اندیشه های مصدق الهام گرفته و از آن یاد کرده و می کنند. بیان دوباره اصول اندیشه های این بزرگ مرد تاریخ معاصر شاید فرصت تازه ای باشد برای اندیشیدن پیرامون گوشه ای از تاریخ مبارزات سیاسی اخیر کشور که برای همه ما لازم و ضروریست. درست است که نمی توان و نباید در گذشته زندگی کرد ولی آگاهی از گذشته برای جلوگیری از تکرار اشتباه در جهت ساختن حال و آینده لازم است. آگاهی از گذشته اگر باعث شود در گذشته زندگی کنیم می تواند ما را از درک واقعیت های امروز جهان و ایران و در نتیجه یافتن راه کارهای درست برون رفت از شرائط ناگوار کنونی و ساختن آینده ای آزاد باز دارد مصدق فرزند نهضت مشروطه بود و همواره به اصول قانون اساسی آن وفادار ماند. سخنان و هشدار او در مجلس شورای ملی هنگام طرح خلع سلسله قاجار و انتقال پادشاهی به خاندان پهلوی و همچنین نسبت به نقض قانون اساسی و پیشگویی استقرار مجدد استبداد پادشاهی، ضمن آنکه از روشن بینی و آینده نگری او حکایت دارد نمونه بارزیست از وفاداری او نسبت به قانون اساسی مشروطیت و وفاداری او به اصول آرمانی. بدلیل همین وفاداری بود که مبارزات ملی و آزادیخواهانه مصدق همواره در چهارچوب قانون اساسی انجام گرفت. روشن است که تفاوت بنیادینی میان قانون اساسی مشروطه و قانون اساسی جمهوری اسلامی وجود دارد و این ادعا که مبارزات آزادیخواهانه کنونی می بایست در چهارچوب قانون اساسی اسلامی صورت پذیرد، ادعائی دور از واقع بینی است. قانون اساسی مشروطیت خون بهای مبارزان راه آزادی و ترقی ملت ماست در حالی که برای پایان بخشیدن به عمر قانون اساسی جمهوری اسلامی هزاران تن از بهترین فرزندان ملت جان خود را فدا کرده، راهی زندانها شده و یـا ناگزیـر بـه جلای وطن گردیده انـد. بدیهی است که در شرایط کنونی راههای سیاسی و بدور از خشونت، بهترین راه تحقق آرمانهای ملی و تاریخی است و این سردمداران نظام کنونی هستند که می توانند با پافشاری در مخالفت با خواست های عادلانه مردم و اتخاذ شیوه های نادرست و سرکوبگرانه مسیر مبارزاتی را به سوی حرکت های قهرآمیز سوق دهند اصولی بودن مصدق نشان دهنده وفاداری او به اصول اعتقادی و آرمانی او بود، چیزی که آزادیخواهان و بویزه برخی از پیروان اندیشه های او در انقلاب اسلامی باندازه کافی به آن توجه نداشتند. مصدق با اعتقاد به اینکه مبارزات نهضت مشروطیت تنها برای کوتاه کردن استبداد پادشاهان خودکامه نبود، بلکه در جهت کوتاه کردن دخالت دکان داران دین در امور اجتماعی، قضائی و سیاسی کشور هم بود، در دوران زمامداری خود هیچگاه امکان نداد آیت الله کاشانی – نماد آنروز روحانیت – در امور مملکت دخالتهای ناروا بنماید. مصدق از جمله به این دلیل چهره برجسته نهضت آزادیخواهی ایران بشمار می رود که همواره به اصل جدایی دین از حکومت وفادار ماند مصدق معتقد به آزادی و حاکمیت قانون بود و برای تحقق آن حضور نیروی مردم را در صحنه سیاسی کشور ضروری می دانست و آگاه بود بدون پاگیری احزاب، سازمانهای سیاسی و اتحادیه های کارگری و صنفی امر آزادی در کشور اگر هم تحقق پذیرد پایدار و ماندگار نخواهد بود، از این رو شرط عضویت در شورای مرکزی جبهه ملی را موکول به نمایندگی سازمان ها کرد در پاسخ این پرسش که چرا مصدق خود اقدام به تأسیس یک سازمان سیاسی – به مفهوم حزبی آن – نکرد؟ باور من این است که مصدق از جایگاه ملی خود در میان توده های مردم آگاه بود و اعتقاد داشت که وابستگی به یک جزب می تواند این پایگاه را آسیب پذیر سازد و کارآئی او را بعنوان یک رهبر ملی کاهش دهد که بی شک به سود مبارزات ملی نبود مصدق اعتقاد داشت روزنامه ها و اصولاً رسانه های گروهی باید آزاد و مستقل از دولت باشند از این رو مراتب را طی نامه ای که به شهربانی کل کشور نوشت اعلام داشت که چنانچه نشریه ای او را مورد حمله قرار داد مورد تعقیب قرار ندهند، ضمن آنکه این حق را برای همه شخصیت های مملکتی قائل بود که چنانچه به ناروا مورد توهین و تهمت قرارگیـرند نسبت بـه احقـاق حق خود اقـدام کنند ملی شدن صنعت نفت از دید مصدق و یاران او باعث می شد نه تنها درآمد حاصل از این ثروت طبیعی در خدمت پیشرفت و ترقی مملکت قرار گیرد بلکه مهم تر از آن باعث قطع نفوذ بیگانه و تأمین استقلال کشور می شد.

مصـدق معتقد بود کـه ایـران بـدون استقلال کـامل سیاسی و اقتصادی و اقتدار حکومت قانون نمی تواند به فقر و عقب ماندگی نقطه پایان گذارد و در مسیر پیشرفت و ترقی قرار گیرد و با کاروان تمدن جهان همراه و همگام شود. مصدق معتقد به اقتصاد بدون نفت بود و اعتقاد داشت که چرخهای اقتصاد کشور، باید بدون وابستگی به درآمد نفت بچرخد تا بیگانگان نتوانند با تحریم فروش نفت اقتصاد ایران را فلج کرده و خواستهای نامشروع خود را تحمیل نمایند و بدین ترتیب باستقلال کشور لطمه وارد آورند، او اتکاء اقتصادی کشور را تنها به درآمد حاصل از فروش نفت فاجعه آمیز می دانست، چیزی که امروز به عنوان کشورهای تک محصولی معروف گردیده و نشان داده است که کشورهای متکی به تولید و فروش تنها یک یا دو فرآورده همواره نیازمند به خارجی بوده و در برابر پایین آمدن قیمت ها آسیب پذیرند. او معتقد بود از درآمد نفت و سایر معادن کشور باید برای افزایش توان تولیدی کشور، ایجاد واحدهای صنعتی، رفع بیکاری و بالا بردن ثروت ملی استفاده نمود امروز که در اثر ۴۰ سال تسلط حکومت جور و فساد، نابودی و کشتار، شیرازه امور کشور از هم گسسته شده و دولت به مفهوم واقعی آن در ایران وجود ندارد، اندیشه های مصدق می تواند راهنمای باارزشی برای نسل جوان و به ویژه پیروان راه او باشد. برای رهایی از شرایط دردناک کنونی، حضور مردم در صحنه پیکار آزادیخواهانه لازم و ضروری است که تنها در سایه ائتلاف حول محور خواستهای مشترک امکان پذیر است. در نجات ایران، از شرایط مرگبار کنونی، همه مردم باید سهیم باشند، همانگونه که در سازندگی ایران فردا نیز همه باید شرکت داشته باشند. تنها راه پدید آمدن این همبستگی ملی، تشکل حول آرمانهای تاریخی است. امروز شعارهای آزادی، مردم سالاری و جدایی دین از حکومت می تواند عامل بزرگ پیدایش این همبستگی ملی گردد تاریخ نشان داده است که هیچ خودکامه و ستمگری نمی تواند مدت زیادی در برابر فشار خواست و اراده مداوم مردم تاب آورد و دیر یا زود از میان برداشته می شود. با اعتقاد به آگاهی و اراده ملی و با وفاداری به ارزش و آزادی مردم در تعیین سرنوشت سیاسی خود است که می توان به راه و اندیشه های مصدق وفادار ماند. 

چنین باد

هوشنگ کردستانی