واپسین ماه تابستان امسال مصادف شد با درگذشت جین وایلدر، کمدین سرشناس آمریکایی و جانبخش نقشهایی چون دکتر فرانکشتاین ، اسکیپ دوناهو و همچنین ویلی وانکا. او که دو بار نامزد دریافت جایزهی اسکار شدهبود، در حالی در منزل مسکونیاش در کنتیکات درگذشت که سالهای پایانی عمرش را در جدال با بیماری آلزایمر به سر میبرد.
او زادهی ایالت میلواکی و بالیده در خانوادهای از مهاجران روس بود، او از همان کودکی شیفتهی هنرهای نمایشی شد و پس از تحصیل تئاتر در بریتانیا به سالنهای نمایش برادوی راه یافت. او پس از آن بخت بازی و نمایش را در سینما جست و با بازی در فیلم «بانی و کلاید» (۱۹۶۷) وارد عالم سینما شد. اما نخستین نقش اصلی او به فیلمی با عنوان «تهیهکنندگان» در سال ۱۹۶۸ رقم خورد که نامزدی اسکار نقش مکمل در سال ۱۹۶۹ را هم برایش به همراه داشت. او پس از پیوستن به هالیوود در بسیاری از فیلمهای مهم دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ حضور داشت که «زینهای شعلهور» در سال ۱۹۷۴ و «فرانکشتاین جوان» در سال ۱۹۷۴ از آن جمله است. وایلدر که فیلمنامه این فیلم را با همکاری بروکس نوشته بود و در فیلم، نقش دکتر فردریک فرانکنشتاین را بازی کرد، برای این فیلم نامزد جایزه اسکار بهترین فیلمنامه اقتباسی ۱۹۷۵ شد.
وایلدر، شهرتش را مرهون تعداد زیاد نقشآفرینیهایش در فیلم های کمدی کلاسیک است که بیشترشان را مل بروکس نوشته و کارگردانی کردهبود. پس از مرگ وایلدر، بروکس دربارهاش نوشت: « وایلدر یکی از استعدادهای دوران ما بود که با حضور جادوییاش، فیلم را تماشایی میکرد.»
ویلی وانکا در فیلم «ویلی وانکا و کارخانه شکلاتسازی»، یکی از نامتعارفترین نقشهایی بود که جین وایلدر در زندگی هنری پربار خود بازی کرده است. او با بازی در نقش شخصیتی فریبنده و نیمه بیرحم که بعضی اوقات مهربان میشد؛ توانمندی خود را به چند نسل از سینما دوستان نشان داد. نکتهای که در مورد فیلم وجود دارد این است که بازی در این فیلم به وایلدر این اجازه را داد که به روشی که علاقهمندان به سینما نیز دوست داشتند چند بچهی بداخلاق و لوس را تنبیه کند. این موضوع برای نوجوانان آن دوران که الآن خود پدر و مادر شدهاند بسیار الهام بخش بود.
او در سال ۱۹۷۲ در یکی از اپیزودهای همه آنچه میخواستید درباره سکس بدانید، ولی میترسیدید بپرسید ساخته وودی آلن بازی کرد که در آن نقش پزشکی را بازی میکند که عاشق یک گوسفند شده است.
جین وایلدر سالها بود که دیگر در عرصه سینما فعالیت چندانی نداشت و آخرین فیلمی که بازی کرد به سال ۱۹۹۱ باز میگردد.
به مناسبت درگذشت این هنرمند برجسته نگاهی داریم به درخشانترین صحنههای موزیکال در فیلمهای او:
۱- جین وایلدر در فیلم «ویلی وانکا و کارخانه شکلاتسازی»، نقش کارخانهداری به نام ویلی وانکا را بازی میکند. پنج کودک اجازه دارند که با یک بلیط طلایی از کارخانه شکلاتسازی او بازدید کنند. در حین بازدید این کودکان با صحنههای جادویی و شگفتانگیزی مواجه میشوند. او با ترانهی خیالانگیز «تخیل ناب»، کودکان را به سمت کارخانهاش میبرد:
۲- سال ۱۹۷۴ برای وایلدر، سال مهمی بود. نخست در فیلم «زینهای شعلهور» بروکس بازی کرد و ده ماه بعد در نقش دکتر فرانکشتاین در فیلم «فرانکشتاین جوان» ظاهر شد. در این صحنه از فیلم فردریک فرانکشتاین همراه با هیولایش (پیتر بویل) یک پاردوی کمدی و خندهآور از ترانهی Puttin’ on the Ritz” را اجرا میکنند.
۳- «بهار زندگی هیتلر»، نام این قطعه موزیکال از فیلم «تهیهکنندگان» ساختهی مل بروکس است. فیلمی که نقطهی عطف زندگی وایلدر را رقم زد:
۴- وایلدر، در فیلم «آلیس در سرزمین عجایب» در نقش لاکپشت ظاهر شدهاست: