خبرنامه خلیج فارس تازه ترین مقالات و اخبار سیاسی، فرهنگی، هنری و اقتصادی
اگر این پیام به شکل صحیح دیده نمی‌شود، آن را به صورت آنلاین مشاهده کنید
اَدل نیوسان هورست
نوال سعداوی: رمان‌نویس، پزشک و کنشگر برجسته‌ی مصری
هفته‌ی گذشته، نوال سعداوی در سن ۸۹ سالگی از دنیا رفت. او که نویسنده‌ی بیش از ۵۰ کتاب است، در سال ۲۰۰۷، در یکی از مصاحبه‌ها خودش را اینگونه معرفی کرد: «من یک آفریقایی و از مصر هستم، نه اهل خاورمیانه. من جهان‌سومی نیستم. فقط یک جهان وجود دارد، یک جهان اقتصادی کاپیتالیستی و نژادپرست. من از بچگی فمینیست شدم، همان زمانی که شروع کردم به پرسش و متوجه شدم که زنان مورد ظلم و تبعیض هستند.»
سعداوی به معنای واقعی کلمه یک بت‌شکن بود. رمان‌های او در جهانی که به شدت چندپاره، قبیله‌ای، نژادپرست، ضدعلم و به طرز بی‌شرمانه‌ای جنسیت‌زده شده بود، حقایقی را بیان می‌کرد که او را نزد بسیاری از حکومت‌ها و نظام‌ها نامحبوب می‌ساخت. وقتی از او پرسیده بودند که آیا سیاستمداری هست که برایش قابل‌احترام باشد در جواب گفته بود: «در یک سیستم ظالمانه حتی فرشتگان نیز به فساد کشیده می‌شوند. کسی را به یاد ندارم که به وعده‌هایش عمل کرده باشد.»
سعداوی که از سن کم با این تناقضات مواجه شده بود همیشه به دنبال تغییر وضعیت موجود بود و نوشته‌هایش به طور خاصی سیاسی بودند. آثار او اغلب در زمره‌ی ادبیات سیاسی و زندگی‌نامه دسته‌بندی شده‌اند؛ اما این نگاه، هنر و خلاقیت موجود در آثارش را نادیده می‌گیرد. یک بررسی دقیق‌تر متوجه پیوند سیاست با زندگی‌اش و خلاقیتی که الهام‌بخش او بوده می‌شود.
نوشته‌های او البته جنبه‌ی علمی و غیرعاطفی نیز دارند. سعداوی بدون آن که در ورطه‌ی عشق رمانتیک یا احساساتی‌گرایی افراطی بیفتد به بررسی مسائل می‌پردازد. برای ارزیابی و لذت بردن از آثارش باید این نکته‌ی مهم را در ذهن داشت…[ادامه مطلب]
لیاو اورگاد
نظریه‌ای لیبرال برای دفاع از حقوق اکثریت
در کتاب «دفاع فرهنگی از ملل: یک نظریه‌ی لیبرال درباره‌ی حقوق اکثریت»، لیاو اورگاد به رابطه‌ی میان اکثریت و گروه‌های اقلیت در نظام‌های لیبرال-دموکراتیک معاصر می‌پردازد. نویسنده توضیح می‌دهد که افزایش میزان مهاجرت و تعداد مهاجران در کل دنیا و به‌ویژه در کشورهای غربی و اروپایی، به انبوهی از درگیری‌های پیدا و پنهان میان اکثریت‌ها و اقلیت‌های قومی در این کشورها دامن زده است. هرچند نویسنده از نظر سیاسی لیبرال است اما نحوه‌ی پرداخت او به چندفرهنگی‌گرایی و رابطه‌ی میان اکثریت و گروه‌های اقلیت، منحصر‌به‌فرد و البته چالش‌برانگیز است. نویسنده به جای اینکه مثل نظریه‌پردازان چندفرهنگی‌گرایی از حقوق گروه‌های اقلیت قومی و فرهنگی دفاع کند، واکنش‌های رخ‌داده در میان گروه‌های اکثریت در کشورهای غربی برای دفاع از فرهنگ خود در برابر مهاجرت را در کانون توجه خود قرار داده است.
در این کتاب اورگاد سیاست‌های مهاجرتی و اعطای تابعیت کشورهای غربی را مطالعه کرده و کوشیده است به طور مشخص به این پرسش پاسخ دهد که آیا سیاستمداران کشورهای غربی و گروه‌های اکثریت در این کشورها می‌توانند «دلایل قابل دفاع و موجهی» برای سیاست‌گذاری‌های معطوف به «محافظت» یا «دفاع فرهنگی» از اکثریت در برابر اقلیت ارائه دهند یا نه. به نظر اورگاد، الگوی مهاجرت در کشورهای غربی در مقایسه با آنچه کیملیکا در آثارش در دهه‌ی نود میلادی و بعدتر توضیح می‌دهد تغییر کرده است. او همچون محافظه‌کاران تا حدی معتقد است که چندفرهنگی‌گرایی کارایی دولت رفاه را با مشکل روبه‌رو کرده است. اورگاد می‌گوید اجرای سیاست‌های چندفرهنگی‌گرایی به نوبه‌ی خود مانع ادغام مهاجران شرقی در کشورهای غربی شده و به نوبه‌ی خود به «واکنش منفی به چندفرهنگی‌گرایی» دامن زده است…[ادامه مطلب]
هوگو دروشِن
نجات نیچه از شرّ نازی‌ها
در بخش «کتاب» به سراغ «والتر کافمن: فیلسوف، انسان‌گرا، بدعت‌گزار» به قلم استنلی کورنگولد رفتیم. اگر گفتگو درباره‌ی نیچه در دنیای انگلیسی‌زبانِ امروز جزئی از ادب و فرهیختگی به شمار می‌رود، همه به لطف یک نفر است: والتر کافمن. مهاجر یهودی آلمانی که در سال ۱۹۳۹ وارد ایالات متحده شد، پس از فارغ‌التحصیلی از کالج ویلیامز تحصیل در دوره‌ی دکترای خود را در هاروارد متوقف کرد تا در نیروی هوایی ارتش آمریکا ثبت نام و در طی جنگ به عنوان بازجو برای اطلاعات ارتش خدمت کند. در برلین بر حسب تصادف به نسخه‌ای از مجموعه‌ی آثار نیچه برخورد و ــ مثل بسیاری دیگر چه پیش از خود و چه پس از خود ــ به سرعت شیفته‌ی وی شد.
کافمن به جای آنکه نیچه را فیلسوف رایش سوم بنمایاند، او را به نحوی استوار در سنت «بزرگ» فلسفی غرب جای می‌دهد، سنتی که «سقراط و افلاطون، لوتر و روسو، کانت و هگل» را شامل می‌شود. او در عین حال دِین نیچه به گوته را با سند و مدرک نشان می‌دهد، و در حوزه‌ی شخصی ثابت می‌شود که آنچه تعیین‌کننده بوده خط سیر گوته‌ای است، به‌ویژه در نحوه‌ی ارتباطش با ایدئال آلمانی بیلدونگ در آموزش و پرورش. هر کسی که آثار نیچه را می‌خواند با این واقعیت برخورد می‌کند که گویا نیچه مستقیماً برای او می‌نویسد.
ما تا ابد مدیون کافمن هستیم که نیچه را از دست نازی‌ها نجات داد، و میراث او امروز این است که، حال در سپیده‌دم قرن بیست‌ویکم، می‌توانیم آن بحث‌های قرن بیستمی را پشتِ سر بگذاریم. شگفت اینکه چه بسا بهترین نحوه‌ی گام‌به‌گام با نیچه پیش رفتن این باشد که او را به زمانه‌ی خودش بازگردانیم: اروپای اواخر قرن نوزدهم….[ادامه مطلب]
سپهرعاطفی – گودو
در میان ما
«آسو» در هفته‌ی گذشته مستندی درباره‌ی پناهجویان افغانستانی در آلمان را منتشر کرد. پناهجویانی که نه از افغانستان بلکه از ایران راهی آلمان شدند. آن‌ها آواره‌ی کدام جنگ بودند؟ می‌توانید روایت‌های این پناهجویان و تجربه‌ی آن‌ها از تبعیض در ایران را در سایت ما تماشا کنید…[ادامه مطلب]
مریم صفاجو
نقاشی ظلم
در بخش «چند رسانه‌ای» همچنین می‌توانید مجموعه‌ای از نقاشی‌های مریم صفاجو را ببینید. صفاجو که خود بهائی است، در ایران نمونه‌هایی از این سرکوب را تجربه کرده است. او به یاد دارد وقتی نوجوان بود، یک روز، صبحِ زود هشت پاسدار به خانه‌ی آن‌ها ریختند و همه جا را زیر و رو کردند، خواهر کوچکش گریه می‌کرد، و با گریه راهی مدرسه شد. بعدها خواهرش را به دانشگاه راه ندادند، و چون اعتراض کرد او را به زندان انداختند.
نقاشی‌های او روایتگر این وقایع است و حاصل تحقیق‌های دقیق و گفتگوهای او با کسانی که از نزدیک شاهد آن‌ها بوده‌اند.
او می‌گوید سعی دارد در نقاشی‌هایش جزئیات واقعی را ثبت کند، مثلاً کفش و لباس و اشیاء و فضایی که در تصویرها می‌بینیم درست شبیه همان‌هایی‌ست که در واقعیت بوده است. مریم صفاجو کارشناسی ارشد خود را در رشته‌ی هنر در مدرسه‌ی موزه‌ی هنرهای زیبا در بوستون گذراند و کارهایش تا به حال در چندین نمایشگاه از جمله دوسالانه‌ی هنری لندن (London Art Biennale) به نمایش در آمده است…[ادامه مطلب]
پگاه بهروزی نوبر
چه نیروهایی یک شهر را شکل می‌دهند؟
در بخش «چند رسانه‌ای» می‌توانید ویدئویی درباره‌ی عواملی که فضای شهرها را می‌سازند و شکل می‌دهند ببینید. شهرها در گذشته چگونه با بیماری‌های همه‌گیر مواجه شده‌اند و چه تغییراتی کرده‌اند؟ شیوع بیماری کرونا چه اثری در فضاهای شهری و خانه‌های مردم داشته و چگونه ممکن است شهرها را تغییر دهد؟ پگاه بهروزی، پژوهشگر معماری و حوزه‌ی شهری، در این ویدئو به بررسی این موضوعات پرداخته است…[ادامه مطلب]
عرفان ثابتی – سپهر عاطفی
یک کتاب: «آب و منازعه در خاورمیانه»
هژمونی آبی چیست؟ نابرابری‌های فزاینده‌ی آبی، هم بین کشورها و هم در داخل کشورهای خاورمیانه، چه نقشی در تغییر ساختار قدرت در این منطقه دارد؟ از استفاده از آب به عنوان نوعی سلاح چه می‌دانیم؟ در بخش «پادکست» در هفته‌ی گذشته به سراغ کتاب «آب و منازعه در خاورمیانه» رفتیم. گفت‌وگوی سپهر عاطفی با عرفان ثابتی دراین‌باره را بشنوید…[ادامه مطلب]
شمیم هوشمند
سودهای سرشار و ضررهای بی‌سابقه‌ی بورس تهران
سال ۱۳۹۹ برای اهالی بازار سرمایه‌ی ایران سالی استثنائی در بیش از نیم قرن گذشته بود. بازاری که در زمانی نه چندان دور اگر حجم معاملاتش از ده میلیون دلار بیشتر می‌شد پررونق به شمار می‌رفت، در بسیاری از روزهای سال ۱۳۹۹ارزش دادوستد روزانه‌اش از یک میلیارد دلار فراتر رفت و حتی در روزهای رکود هم در محدوده‌ی ۵۰۰ میلیون دلار قرار گرفت، اعدادی که برای هر بازار در‌حال‌توسعه‌ای «رؤیایی» تلقی می‌شود. این تصور در بین طیف وسیعی از سرمایه‌گذاران قوت گرفت که به راستی معجزه‌ای رخ داده و بورس تهران همان مرغ تخم‌طلایی است که هر روز دو سه درصد سود بی‌دردسر نصیب سرمایه‌گذاران می‌کند، سودی
که از رشد دلار هم به مراتب بیشتر است. اما چه شد که این حباب شکل گرفت؟
سیاست پولی، تشویق مقامات رسمی به حضور مردم در بورس، انتظارات تورمی، تعلل در عرضه و شیوع ویروس کرونا پنج عاملی‌اند که به شکل‌گیری این حباب دامن زدند. پنج عامل فوق دست به دست هم داد تا نه تنها بزرگ‌ترین حباب تاریخ بورس تهران شکل بگیرد بلکه سریع‌ترین سقوط تاریخ این بازار در کوتاه‌مدت (معادل بیش از ۵۰ درصد کاهش متوسط ارزش دلاری سهام) نیز رقم بخورد. به عبارت دیگر، در بورس ۱۳۹۹ ترکیبی از عوامل اقتصادی، اشتباهات سیاست‌گذاران و رفتار سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای سبب شد که چشمگیرترین فراز و فرود تاریخ بازار سهام ایران شکل بگیرد. دراین‌باره در سایت ما بیشتر بخوانید…[ادامه مطلب]
کاری از مانا نیستانی
غرق شکنجه‌گر
