خبرنامه خلیج فارس تازه ترین مقالات و اخبار سیاسی، فرهنگی، هنری و اقتصادی
نام کتاب: دگرباشان جنسی
در ادبیات تبعید ایران
نام نویسنده: اسد سیف
ناشر: نشرمهری – لندن
چاپ اول : ۱۳۹۷
صفحه آرائی وطرح جلد: سیسنا ارتواستودیو
نگاره روی جلد: دوعاشق رضا عباسی ۱۶۳۰
کتاب چهارصد واند برگی با این نام ونشان ومحتوا، نخستین اثرمستندی ست ازحضور دیرینه ِی دگرباشان جنسی درکشور، که مورد بررسی اجتماعی و فرهنگی نویسنده پرتلاش قرارگرفته و بدون تردید برای اولین باراست که همو، در پس قرون متمادی، ازموضوع پنهان ماتده ی فرهنگ همجنسگرایان درجامعه ی کهنسال ایران پرده برداشته و منتشر کرده است.
فهرست کتاب شامل: دفتراول در چیستی و کیستی یک پدیده، با گفتارهایی درباره اش
دفتر دوم: دگرباشان جنسی درآثار نویسندگان غیر همجنسگرا، با گفتارهایی درباره اش
دفتر سوم: دگرباشان جنسی در ادبیات داستانی ایران درتبعید (نویسندگان دگرباش) و سپس نمایه نام ها و منابع.
نویسنده، در«چند نکته به جای پیشگفتار» انگیزه های مطالعه، نوشتن وانتشار کتاب را، توضیح داده
با اشاره به «تولیدات دگرباشان جنسی ایران درعرصه های ادبیات داستانی» ازآن به عنوان یک ژانر ادبی یا ادبیات اقلیت نام می برد و ازسرآغاز دوران نوزائی بحث این مقوله می گوید. همو، با توجه به فضای خفقان وسرکوب حاکم داخل کشور، در خارج ازکشور نیز نا امیدانه ازنداشتن امکان بازتاب عمومی گله مند است. بااین حال، همان گونه که با ارادۀ قوی وارد معرکه شده، کار را به پایان می رساند. کاری کم نظیر درتاریخ ادبیات کشور با آن همۀ سخنوران نامداربرای نخستین بار: «ازپیشینه ی همجنسگرایی درایران، فرهنگ جنسی درایران، جامعه شناسی و روانشناسی بدن پرداخته است».
نویسنده سپس آثارنویسندگان غیرهمجنسگرا وبعد داستان هایی که دراین باره نوشته شده راجمع آوری و دریک مجموعۀ مستند منتشر کرده است.
همان گونه که دربالا اشاره شد:«درچیستی و کیستی یک پدیده» نخستین فصل این کتاب است.
عنوان: نخستین پله های تاریخ تا تبعید.
از تازه گی واژه همجنسگرایی درفرهنگ ایران می گوید وازپدید آمدن آن دردهه های اخیر. که جایگزین واژۀ بچه باز، کونی واصطلاحاتی مشابه، که به همجنسگرا، دگرجنسگرا، تغییر یافته. دو جنسگرا، دگرباش و دیگر واژگان نو که نشان ازدرک درست فرهنگ اجتماعی از واقعیت هاست:
«درتاریخ اجتماعی ما از همجنس خواهی، گاه درکاخ شاهان واشعار شاعران وگاه نیز دربازار و قهوه خانه و گرمابه یاد شده است. گاه مخفی وگاه علنی، زمانی برای تفنن و زمانی نشانگر واقعیت زندگی».
بنا به قول نویسنده ازهمجنسگرایان ایرانی آماری نیست.
«همجنسگرایان زن ومرد را درسراسرجهان بالغ برچندصد میلیون یعنی پنج تا ده درصد کل جمعیت روی زمین تخمین می زنند».
از قوانین سخت خفتبارشکنجه حتا ازقانونی بودن مرگ برای این گروه دربرخی کشورها سخن رفته: « بستری کردن دربیمارستان های روانی یا اردوگاه های کیفری . . . عقیم کردن، تحقیر اجتماعی، و تبعیض [امری] روزمره [است] این امر حتی درکشورهای بازار مشترک که درآن هاهمجنسگرایی جرم محسوب نمی شود رایج است».
نویسنده ، دراین عنوان فصلی تازه ازتاریخ مخفی مانده ی همجنسگرایان را گشوده. باتحلیل درست ازرابطه ها درگذشته های دورودراز سخن می گوید:
«گذشته نشان داد که تحول جامعه و فرارویی به جامعه ای مدرن بدون ذهن مدرن امکان پذیرنیست. گفتمان جنسیت درهمین رابطه ارزشمند وعمده می شود».
ازعشق وتفاوتهای بین دوفرهنگ ایران وغرب ورابطه ی زن ومرد ویا دوفرد همجنسگرا می گوید :
«برای نمونه آن چیزی که درغرب عشق می نامیم درایران شاید فحشا قلمداد گردد وآن چه را که در ایران در رابطه ی جنسی زوج ها می بینیم درغرب شاید فساد نامیده شود».
ازتفاوت نگاه والدین وجایگاه دختروپسردرتربیت فرزندان درخانواده هموطنان، به نکته جالبی اشاره کرده :
«آیا نگاه خانواده وحتا جامعه به جنس ها یکسان است؟ خانواده همان آزادی را که برای پسر خود می پذیرد، برای دختر نیز قبول می کند؟ . . .»
یاد رُمانی افتادم به نام «باران» ازیک دخترخانم نویسنده ایرانی به نام رُز آتشگاهی که درلندن منتشر کرده، داستان هولناک و حیرت آوری ست ازهمین تبعیض وتحقیرهای والدین! وبرادرها. سه چهار برادر به خواهرشان تجاوز جنسی می کنند! سرانجام، خواهر همه خانواده و پدر ومادرش را با مرگ موش مسموم کرده می کشد و فرار می کند!
مرد کیست و زن کدام است
نویسنده، گفتمان دوبدن را پیش می کشد. ازبدن جهان پیشامدرن وبدنی که درپی جنبش رنسانس، تولدی دیگر را تجربه کرده. با چنین پیشدرآمدی دگرگونی های دوران رنسانس را یادآور می شود:
«ذهن وبدن درتقابل ویا تکامل هم به طور جدی مطرح می شوند . . . انسان ازسرکوب بدن و دشمن انگاری آن فاصله گرفت . . . درعلوم اجتماعی مفهوم جامعه شناسی بدن شکل گرفت. دشمن انگاری بدن که میراث مسیحیت بود، آشتی با آن انجامید . . . که هیچ انسانی جدا از بدنش نیست وتنها مرگ است که بر وجود بدن نقطه ی پایان می گذارد».
جمله معروف دکارت را آورده: «می اندیشم پس هستم» تا «دوسوگرایی درواقع درتقابل با دوسو بینی ی سنت مذهب» را که درآن روح دربرابر جسم قرار گرفته را توضیح دهد.
نویسنده، درعنوان : «مرد و زن، نر وماده » در ریشه یابی این عناوین با مراجعه به اسناد کهن، به زبان فارسی و پهلوی، و کتیبه های گوناگون براین باوراست که از«همسایه فلات ایران که تمدنی پیشرفته تر و دیرین داشتند ، . . . ایرانیان با وام گیری ازآن ها غنا بخشیده اند. نریوسنگ مترادف “کبرائیل” یا “گابریل” در متون کهن عبری است درعربی و فارسی بر گردان جبرائیل یا جبرئیل یه خود گرفته است. گابر و گبر در زبان عبری همان نر و نرینه است».
درهماهنگی متون فقهی آیین زرتشتی با کتاب مقدس (عهد عتیق): «درهردوآیین زن برای مرد آفریده شده است. (سفر پیدایش ۲۰۱۸». واین همان زنی است که در فرهنگ زرتشتی دیو انگاشته شده فاقد شعور است . . . زود فریب می خورد وفریب می دهد. میل خیانت به مرد دراوقوی است . . . همین صفات برای زن دراسلام نیز یافت می شوند».
تحقیر زن درهرآیین دین ومذهبی که بوده، از دید انسانی درهردوره، بی کمترین شک وتردید، در “انسان بودن” منادیان دینی را دراذهان تقویت می کند.
نویسنده، با پژوهش گسترده، ریشه های مردسالاری را دراین فصل توضیح داده است.همچنین :
جنس و جنسیت. سکسوالیته و لذت جنسی.جامعه شناسی بدن تن زن، تن مرد.هویت جنسی. جنسیت نامشخص وحق انسان بربدن خویش».
باگام های تاریخ درلا به لای مطالعات جنسی
سحن آغازین را از: « توان گفتاری انسان ها را شصت هزار سال تخمین می زنند». شروع می کند و بعد مراحل اولیه ی زندگی به طورغریزی را توضیح می دهد. که با اهلی کردن حیوانات وآغاز کشاورزی هزاران سال طول می کشد تا دوران مناسبات اجتماعی و فرهنگ سازی شکل می گیرد:
«عقاید استوره ای و سپس مذهب دراین راستا، در نظم بیولوژیک او تغییراتی را موجب شد».
از«نهاد های قدرت» می گوید ودگرگونی ها:
«انسان به مقامی متفاوت تر از اجداد خویش دست یافت. . . . در خروج از حیوانیت و رسیدن به انسانیت، فرهنگ و تمدن عامل تعیین کننده بوده است».
ازخوردن وآداب ورسوم آن، روابط جنسی تولید مثل، عشق ورزی واینکه:
«انسان ازجمله جانورانی است که سراسر سال از نظرجنسی فعال است. این خود موجب گشته تخیل و تنوع او دراین عرصه گسترش یابد. از باروری فراتر رود و به یکی از ارکان هستی بدل شود».
ار اهمیت آلت جنسی انسان که، مهمترین ” اُرگان جنسی”، وتفاوت عملکردعشق وسکس، همجنین از تاریخ مطالعه ی دراز رفتارهای جنسی در روم ویونان باستان وهند و یهود و مسیح به تفصیل سخن رفته است. جالب این که درآیین هندی “کاماسوترا” ست که به طبیعت جنسی انسان اهمیت قائل شده: «آن را نه تنها در دگرجنسگرایی، ودوجنسگرائی درهمجنسگرایی نیز می بیند. نخستین سندی است که درآن به رابطۀ “سادومازوخیسم” نیز پرداخته است».
ازمجازات های سنگین همجنسگرایان درادیان ابراهیمی دربرخی کشورها ازجمله ایران می گوید:
«همجنسگرایی درایران نه تنها دشنام بل که ازگناهان است . . . مأموران حکومتی رآی برعدم وجود فیزیکی همجنسگرایان صادرکرده است . . . دگرباشان جنسی ازخانواده ها رانده می شوند . . .».
اشاره ای دارد شنیدنی:
«با کشف مقوله همجنسگرایی میان گونه های مختلف جانوران در ۱۹۵۱ طبیعی بودن همجنسگرایی بین انسان ها مورد توجه پژوهشگران قرارگرفت . . .».
دراثرادامه مبارزه همجنسگرایان دربرخی کشورها وهمدلی سازمان ها ، سازمان بهداشت جهانی در سال ۱۹۹۱ آن را ازسیاهه بیماری های روحی و روانی حذف کرده است.
درعنوان «فرهنگ همجنسگرایی» آمده که تا قرن بیستم فرهنگ همجنسگرایی ممنوع بود. و درکنار روسپی گری قرار داشت. بااشاره به تاریخ شکل گیری آن، که درحاشیه مانده بود می نویسد:
«در فاصله سال های ۱۹۶۸/۱۸۶۸فرهنگ همجنسگرایی شکل می گیرد».
دررهگذربررسی های این پدیده طبیعی، یادی از سعدی وجلال الدین مولانا می کند. سعدی درگلستان بی هیچ پرده پوشی از رابطۀ خود باپسرکان می گوید ومولانا «بی هیچ پروایی آمیزش جنسی را حتا با چهارپایان توصیف می کند».
نویسنده با زبانی به شدت انتقادی درمقایسۀ فرهنگ خودی باغرب «دروغگویی وحقیقت گویی» را رو بروی هم قرارداده:
«غربی ها به دانش از”چیستی امور”رغبت نشان می دهند وما به چگونگی کاربُرد آن. ما درشرق با بدنی سرو کارداریم که دیده نمی شود ودرحجاب است . . . درفرهنگ امتناع رازگشایی ازبدن امکان پذیر نیست دراسلام اراده به ندانستن به مراتب قوی تراست تااراده به دانستن».
همجنسگرایی دربنیاد آفرینش. همجنسگرایی درجنبش مشروطه. انقلاب جنسی. فانتزی های جنسی.
و . . . همجنسگرایی درجامعه ای فالوسگرا، دفتر اول به پایان می رسد که باید به دقت خواند و ازنوآوری های آن سود برد.
دفتر دوم «دگرباشان جنسی درآثار نویسندگان غیرهمجنسگرا»
شامل آثار نویسندگان وبررسی کتابهای آن هاست:
پسران عشق ازقاضی ربیحاوی. خانه تاریک است از فرشته مولوی. آبی تر ازگناه از محمد حسینی. مردی درحاشیه ازشهرام رحیمیان. زن ومرد جوان ازشهلا شفیق . عشق یعنی زندگی از مهرنوش مزارعی . تابستان تلخ از رضا علامه زاده . تو هم آرام می گیری ازمسعود کدخدایی . پیش از تردید ازفهیمه فرسایی.
هریک ازاین داستان ها گذشته ازفضای جالب خود، نوآوری هایی دارد که حتی تا دوسه دهه پیش گفتن ازآن ها نفرت انگیز و خلاف عرف بود و اگر اصرارمی کردی برای کشف و پژوهش، متهم به بچه بازی واهل لواط محسوب می شدی وباقی قضایا! جای سپاس دارد ازیک یک نویسندگانی که دراین مسئلۀ مخفی مانده وغایبِ جاری در اجتماع، گام برداشته وپرده های چشم پوشی را دریده اند.
دفترسوم: دگرباشان جنسی درادبیات داستانی ایران درتبعید (نویسندگان دگرباش)
پس ازشرح ادبیات دگرباشان جنسی درایران ونام مستعاروسرگردان میان دوجنس که هریک پژوهشی مستقل است و خواندنی با اطلاعات مفید آثار نویسندگان دگرباش ایرانی شروع می شود:
قهوه خانه از خشایار خسته . بنفشه سفید از یاسمن نسا . خیال های تکه تکه شده از پیام فیلی .
فانتزی های یک ذهن مغشوش از پیام فیلی . برهوت ارغوان از پیام فیلی . پیرهن رنگرزان از جانان میرزاده . کتاب خور از الهام ملک پور . یوسف و فرهاد ازامیر سلطانی . فلاش های
زندگی یک لزبین از آذر . بنگ خام از ابوالفضل خدام . چاهک از مژگان عیاری . درد را بریز تن من ازحمید پرنیان . دردِ گاو بودن ازساقی فهرمان . فقط یک روز از رضا پسر . من اینجا هستم ازچیترا .
در داستان های کوتاه در دنیای مجازی چند داستان ازص۲۹۱ تا۳۰۶ آمده که ازاینترنت و سایت و خاطرات زندان زنان نقل شده است. وسپس: داستان راه دراز مبارزه ازتنهایی تا سامان یابی از شهرام کیانی . هومان از نشربه هومان سوئد بن بست از ب آ .. بن بست.هومان شماره ۵ . جهان تک بعدی یک همجنسگرا از قباد هومان۱۵. آن روزها از قباد هومان۱۳ . چراغ ازنامیا علی پور . در «نگاهی به داستان های چراغ» روزهای خاکستری از آرشام پارسی، کمی صبرکن از رسول هم آوا، کاهن و آب کمر کاهن از محمد کاهن چراغ ۷۶ . سیاهی چسبناک شب از محمود حسینی نژاد توفان درمرداب از مرسا و . . . ماها حرف های سردبیرازشماره اول . همجنس من . نگاهی به چند داستان در همجنس من. دلکده . اقلیت که در داستان راز به پایان می رسد.
این کتاب همانطور که ذکرش رفت نخستین کتاب مستند درتاریخ ادبیات کشور است که اسد سیف با علاقه و کوشش خود توانسته درتبعید وغربت اجباری جمع آوری و منتشر کند . با آرزوی موفقیت ایشان و دیگرکوشندگان فرهنگ.
