خبرنامه خلیج فارس تازه ترین مقالات و اخبار سیاسی، فرهنگی، هنری و اقتصادی
بازارچه‌ی کتاب این هفته‌ی ما سرکی‌ست به پیشخوان کتاب‌فروشی‌های گوشه‌گوشه‌ی جهان کتاب. عناوین برگزیده‌ی ما در این گذر و نظر اینهاست:
دریا، دریا
نویسنده: آیریس مرداک
مترجم: زهره مهرنیا
ناشر: نیماژ
تعداد صفحات: ۶۳۹ صفحه
قیمت: ۷۰ هزار تومان
آیریس مرداک سال ۱۹۱۹ در دوبلین به‌دنیا آمد و در دانشگاه آکسفورد به مطالعه علوم کلاسیک و تاریخ باستان رو آورد و در فلسفه شاگرد ویتگنشتاین بود. سال‌ها در همان دانشگاه به تدریس فلسفه پرداخت و آثار اولش رساله‌هایی نظری بودند که در آنها بیشتر از هرچیز تحت‌تاثیر نظریه‌های سارتر و اگزیستانسیالیسم بود. او رمان‌نویسی را از دهه ۱۹۵۰ آغاز کرد و تا پایان عمرش ۲۶ رمان نوشت که مضامین اصلی‌شان مسئله‌ی خیر و شر، عشق و روابط میان زنان و مردان، ضمیرناخوداگاه و مسئولیت هنرمند در جامعه بود.
رمان «دریا؛ دریا» مهم‌ترین اثر ادبی مرداک به شمار می‌رود که سال ۱۹۷۸ جایزه‌ی «بوکر پرایز» (Booker Prize) را از آن خود کرد. این کتاب اوج هنرنمایی مرداک در به هم آمیختن ادبیات و فلسفه است. وی چنان این دو مقوله را با تکیه بر نظریه‌های خود، درهم تنیده که دشوار می‌توان آنها را از هم تمیز داد. در عین حال که شاهد بیان ادبی فلسفه‌های مرداک هستیم، هنر و فنون ادبی استفاده‌شده در متن چشمگیر است. کتاب حاضر با فرم توصیفی آغاز و رفته‌رفته عناصر داستانی بر آن افزوده می‌شود تا اینکه در نیمه دوم رمان به اوج یا Climax می‌رسد.
در بخشی از این رمان آمده است:
«چیزی که می‌گویی به‌نظر خیلی هوشمندانه می‌آید؛ اما تهی است. عشق در آن دید روانشناختی جایگاهی ندارد. انگار نمی‌توانی تصور کنی عشق می‌تواند ادامه داشته باشد. ادامه داشتنش به طبیعت معجزه‌آسای آن بر می‌گردد. احتمالاً تا به‌حال این‌قدر عاشق کسی نبوده‌ای.»
سفر به دور اتاقم
نویسنده: اگزویه دومستر
مترجم: احمد پرهیزی
ناشر: نشر ماهی
تعداد صفحات: ۱۲۸ صفحه
قیمت: ۱۲۰۰۰ تومان
در توضیح این اثر آمده است:« در سالهای پایانی قرن هجده، یک اشراف زاده ی جوان، در نتیجه یک دوئل، به مدت چهل و سه روز در خانه اش در تورین محبوس می شود. در این مدت هم برای اینکه حوصله اش سر رفته است و هم از سر شوخی با اتفاقی که افتاده است، تصمیم می گیرد سفرنامه ای بنویسد درباره اتاقش. پاسگال روزی گفته بود که تمامی مشکلات بشر به این خاطر است که نمی تواند به تنهایی در اتاقشان بنشیند و شاد باشند؛ سفر به دور اتاقم نتیجه یک حبس اجباری در اتاق است.که نویسنده ی آن سعی کرده شاد باشد و نتیجه یک حبس اجباری دراتاق است که نویسنده آن سعی کرده شاد باشد و نتیجه کار آن درخشان از آب درآمده است.»
این کتاب ادیسه کمیک است و به سبک سیاق آثار لارنس استرن که خبر ازآغاز جنبش رمانتیسم می دهد.
اگزویه دومستر در سن ۳۱ سالگی (۱۷۹۴ میلادی) مهم‌ترین کتابش را نوشت. ایده‌ی «سفر به دور اتاقم» پس از حادثه‌ای در زندگی شخصی نویسنده به ذهن او خطور کرد. نویسنده فرانسویدر دوئلِش با افسر ایتالیایی بهپیروزی می‌رسد و پس از آن به حبسِ ۴۲ روزه در اتاقش محکوم می‌شود. راوی رمان موقعیتی مشابه دومستر را تجربه می‌کند و این وضعیتِ ناخواسته سبب می‌شود تا سفری به دور اتاقش را شروع کند.
کتاب در ۴۲ فصل کوتاه نوشته شده است. تشابه عددی تعداد روزهای حبس و فصل‌های کتاب به منزله یادداشت‌های روزانه نیست. راوی همه را به همراهی در این سفر لذت‌بخش و در دسترس فرا می‌خواند. سفری که مسافران شادمانه تسلیم قوه تخیل می‌شوند و هیچ مانعی بر سر راهشان قرار ندارد. راوی سفرِ پیشنهادی‌اش را برای اقشار مختلف مناسب می‌داند و دیگر لازم نیست تنگدست از فقر، بیمار از آب و هوای نامساعد، بزدل از خطرات جاده‌ای و تنبل از مشقت سفر بترسد.
دومستر چند سال پس از نگارش این کتاب، کتاب دیگری با موضوعی مشابه به نام «گشت و گذار شبانه در اتاقم» نوشت. «سفر به دور اتاقم» مورد توجه صاحب نظران شناخته‌شده‌ای قرار گرفت. از جمله سنت بوو که حتی موفق به دیدار دومستر هم شد. تقریباً سه دهه پس از مرگ دومستر، ماشادو دآسیس برزیلی رمان معروفش به نام «خاطرات پس از مرگ براس کوباس» را نوشت. در این رمان برزیلی هم با راوی نامتعارفی روبرو هستیم. براس کوباس خود را اینگونه معرفی می‌کند. «من نویسنده‌ای فقید هستم، اما نه به معنای آدمی که چیزی نوشته و حالا مرده، بلکه به معنای آدمی که مرده و حالا دارد می‌نویسد.» دآسیس در یادداشتی از تأثیرپذیری‌اش از دو رمان بر این کتاب پرده برمی‌دارد. یکی همین کتاب دومیستر است و دیگری تریسترام شندی، رمانِ تاریخ سازِ لارنس استرن است. آلن دوباتن در بخش پایانی کتابِ «هنر سیر و سفر» به تجربه‌ی سفر در «سفر به دور اتاقم» می‌پردازد. سفری که سوزان سانتاگ آن را کوتاه‌ترین سفر در تاریخ ادبیات می‌داند.
سیمین بهبهانی شاعر و تکاپوگر مدنی
نویسنده: کامیار عابدی
ناشر: جهان کتاب
قیمت: ۲۹۰۰۰ تومان
تعداد صفحات: ۲۲۸ صفحه
«در یکی از شب‌های آدینه‌ی اواخر تابستان ۱۳۱۹ یک شاعر جوان، هنگام عبور از جلوی بازار تجریش، تابلوی انجمنی ادبی به نام «دانشوران” را دید. این شاعر جوان [پرویز خطیبی] که بعدها در ترانه‌سرایی و روزنامه‌نگاری و فیلم‌سازی نیز به کار پرداخت، تصمیم گرفت تا در نشست این انجمن شرکت کند؛ بنابراین، «با کمال احتیاط» وارد خانه‌ای شد که انجمن در آن تشکیل می‌شد. قلم را به دست او می‌سپاریم: »[…] وقتی جلسه رسمی شد و شاعران یکی پس از دیگری اشعارشان را خواندند، نوبت به دختری نوجوان رسید. او با کاغذی که در دست داشت، پشت میز خطابه آمد و ایستاد. به نظرم آمد که این دختربچّه با استفاده از موقعیت پدر و مادرش می‌خواهد خودش را جزو شاعران جا بزند. امّا وقتی‌که شروع به خواندن کرد، من و دیگران با بُهت و حیرتِ فراوان به او خیره شدیم. دخترک […] در یک قطعه شعر، ماجرای خداحافظی یک عاشق را با معشوقه‌اش چنان ماهرانه تصویر کرده بود که با هر کلامش دل شنونده بی‌تاب می‌شد و دنیای خیالی شاعر در برابرش جان می‌گرفت و خودش را به جای آن عاشق بی‌قرار و یا آن معشوقه‌ی شوربخت می‌دید. یکی که در کنار من نشسته بود، با دوستش زمزمه کرد: «مادرش برایش ساخته» و احمد گلچین معانی در مقام دفاع از دخترک، اخم‌ها را درهم کرد و گفت: «لطفاً مزخرف نگویید آقا». افسوس که از آن قطعه‌ی شیوا فقط بیت آخر آن را به یاد دارم که عاشق می‌گوید: ماه من، آه، خداحافظِ تو/ آه، ای ماه، خداحافظِ تو…. نام آن دختر نوجوان سیمین‌بَرِ خلیلی بود…»
اثر جدید کامیار عابدی، پژوهشگر شعر معاصر، با این سطرها آغاز می‌شود. عابدی در این تک‌نگاری، به‌اختصار اما به طور جامع، نکته‌ای را درباره‌ی زندگی و آثار سیمین بهبهانی ناگفته نگذاشته است. سیمین شاعر شاخصی است که بیش از هفت دهه در عرصه‌ی ادب فارسی خوش درخشید و نه‌تنها در ایران که در جوامع همزبان و هم‌جوار، دوستداران و رهروان بسیار یافت. به گفته‌ی عابدی «بهبهانی گوینده‌ای است که دو دوره‌ی عمده‌ی سنّت/ نوسنّت‌گرایی و نوگرایی ادبی را با تمرکز در قالب غزل […] از سر گذراند. وی را می‌توان شاعری بسیار چیره‌دست با تصویرها و زبانی همواره نوشوَنده و پُرطراوت قلمداد کرد. شاید بتوان گفت که در حدود یک دهه و نیم پایانی زندگی، پرچم در دست او قرار داشت».
بااین‌همه، بهبهانی تنها شاعر نبود. او ترانه‌سرا، منتقد ادبی و تحلیلگر شعر و آثار منثور هم بود و از او نمی‌شود یاد کرد و از تکاپوهای مدنی‌اش سخن نگفت؛ مانند حماسه‌سرایی در دفاع از میهن و در مدح مقاومت رزمندگان در برابر تهاجم دشمن اشغالگر و حمایت پیگیر از کوشش‌هایی که برای احقاق حقوق زنان و کودکان صورت می‌گرفت. از این‌رو سیمین وجدان بیدار جامعه‌ی خود بود. در کتاب حاضر، علاوه بر تخصیص پنج فصل به سروده‌های او، در فصل‌هایی به این ابعاد شخصیّتی، ادبی و هنری شاعر نیز پرداخته شده است. هم‌چنین در فصل پایانی کتاب نمونه‌هایی از آرای اهل شعر و ادب درباره‌ی سیمین بهبهانی آمده است.
با دیگری
نویسنده: علی اصغر مصلح
ناشر: انتشارات علمی
پرسش کانونی این کتاب، چیستی و چگونگی راه‌های زیستن با دیگران است. برای زیستن با «دیگری» چه بینش، اندیشه و رفتاری باید داشت؟ این پرسش در زمان معاصر به پرسشی اساسی تبدیل شده است. امروز گوناگونی و برخورد منافع و اعتقادات، ملموس‌ترین مسألۀ پیش‌ِروی همۀ مردم جهان است. با این مسأله و تبعات آن چه باید کرد؟
در این اثر موضوعِ زیستنِ «با دیگری»، در مراتب مختلف مورد پژوهش قرار گرفته و مؤلف به ایستادنِ در «میانه» و اندیشیدنِ از این افق دعوت کرده است. نگارنده ضمن بازخوانیِ تاریخ تفکر و فرهنگ از منظرِ میان‌فرهنگی، به بازاندیشی بخشهایی از فرهنگ اسلامی و ایرانی پرداخته و مناسبات حاکم بر جهانِ معاصر را مورد بحث و نقد قرار داده است
