اولین ضربه نفتی پس از خروج امریکا از برجام
کلودیو دسکالزی مدیر عامل شرکت انی، بزرگترین شرکت نفتی ایتالیا در نشست سالانه این شرکت به سهامدارانش اطلاع داد که این شرکت تمام طلبهای معوق خود از ایران بابت سرمایهگذاریهای سالهای گذشته در این کشور را از تهران دریافت کرده و پس از این هم در نظر ندارد برای اجرای پروژه های جدید در ایران شرکت کند. او این اظهارات را پس از آن بیان کرده که واشنگتن تصمیم گرفته ضمن خروج از برجام، تحریمهای جدیدی علیه ایران بهاجرا بگذارد. دسکالزی افزود، تنها فعالیت باقیمانده انی در ایران خرید ماهانه ۲ میلیون بشکه نفت از این کشور در قالب قراردادی است که در پایان سال جاری میلادی منقضی میشود. مدیر شرکت انی همچنین گفت، برقراری هرگونه تحریم جدید علیه ایران ۶ ماه طول خواهد کشید. بهگفته دسکالزی، نفت مورد نیاز این شرکت ممکن است از این پس بهجای ایران از کشوری دیگر تأمین شود.
سوءاستفاده رقبای نفتی از تحریم برای ربودن سهم ایران از بازار
وزارت انرژی عربستان ساعاتی پس ازسخنرانی ترامپ اعلام کرد برای «کاهشدادن تأثیرات هرگونه کمبود احتمالی عرضه در بازار» آمادگی دارد. یک مقام نفتی این کشور گفت عربستان به پالایشگاههایی که اکنون نفت خام ایران را میخرند، تماس گرفته و قراردادهایی پیشنهاد میکند. این در حالی است که سخنگوی شرکت آرامکوی عربستان که نفت تولیدی این کشور را میفروشد، از اظهارنظر در این رابطه خودداری کرد. امیرحسن زمانیان، معاون وزیر نفت ایران گفته است: «من از بخش بازاریابیمان شنیدم که هر جا میرود، در اروپا و آسیا، توسط رقبای ما دنبال میشود و به (مشتریان ما) تخفیف پیشنهاد کرده و فتنهانگیزی میکنند». علی کاردر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران نیز گفته است کشورش در نظر دارد ۳۰۰ هزار بشکه در روز نفت مختص به صادرات را به پالایشگاههای داخلی اختصاص دهد. همچنین ایران میتواند با افزایش صادرات به چین و روسیه، حجم نفت صادراتی خود را به سوی شرق روانه کند؛ به گفته مقامات ایرانی و روسی، مسکو به علت تحریمهای غرب علیه این کشور، شروع به خرید روزانه صد هزار بشکه نفت ایران در عوض دریافت کالا و تجهیزات کرده است. روسها نفت ایران را پالایش و محصولات پالایششده را صادرات مجدد میکنند.
صادرات کالای ایرانی به اروپا در حد صفر
آمار صادرات ایران به اتحادیه اروپا طی ۱۰ سال گذشته نشان میدهد که مبادلات تجاری ایران و اتحادیه اروپا کاملا یکطرفه و به نفع اروپاییها بوده است، بهطوری که مجموع صادرات غیرنفتی ایران به ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا در بهترین شرایط خود به دو میلیارد دلار هم نرسیده است. بر این اساس مجموع صادرات غیرنفتی ایران در سال ۱۳۸۶ حدود ۲۱.۲ میلیارد دلار بوده که فقط ۱.۸ میلیارد دلار آن به ۲۸ عضو اتحادیه اروپا صادر شده است. در سال ۱۳۹۶ از مجموع حدود ۴۷ میلیارد دلار از صادرات ایران، تنها ۱.۵ میلیارد دلار (۳/۳ درصد از کل صادراتی غیرنفتی ایران) به اتحادیه اروپا صادر شده است که اگر این میزان را با صادرات ۹ میلیاردی ایران به چین، ۶.۷ میلیاردی به امارات، ۶.۴ میلیاردی به عراق، ۴.۳ میلیاردی به کره جنوبی، ۳.۹ میلیاردی به ترکیه، ۲.۷ میلیاردی به هند مقایسه کنیم، رقمی بسیار ناچیز است.
کاهش ۸۰۰ هزار بشکهای تولید نفت ایران
اخیرا مسئولان ارشد وزارت نفت تصمیم گرفتهاند ۲۷ مخزن نفتی تحت مدیریت شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب به دلیل عدم تزریق منابع مالی از مدار تولید خارج شود. در همین رابطه جلسات متعددی بین مسئولان صنعت نفت در تهران و مسئولان شرکت مناطق نفتخیز جنوب برگزار شد تا مانع از اینکار شوند. منابع مالی ناچیزی نیز برای سرپا نگه داشتن این مخزن ها که هم اکنون در تولید هستند در اختیار شرکت نفت مناطق نفتخیز جنوب قرارگرفته است. ظاهرا بر اساس تصمیم اتخاذ شده در وزارت نفت قرار بود به دلیل نبود سرمایهگذار خارجی سرمایه توسعه این میادین از صندوق توسعه ملی و به صورت پروژهای و جداگانه در اختیار برخی از شرکتهای داخلی قرار گیرد و عملا این شرکت ها کار توسعه وتولید ۲۷ مخزن مناطق نفتخیز جنوب را انجام دهند. تصمیم مسئولان مناطق نفتخیز جنوب بسته توسعه و سرمایه گذاری ۲۷ مخزن براساس مدل قراردادی شرکت نفت مناطق نفتخیز جنوب آماده شده بود تا بتوان برای توسعه این مخازن که هم اکنون در حال تولید هستند سرمایه گذار جذب کرد و کارهای مقدماتی نیز برای آنها تعریف شد به طوری که یک پیمانکار بزرگ کار توسعه را انجام داده و مابقی فعالیت ها را به پیمانکاران جزء واگذار شود.
افزایش چشمگیر قیمت کالاهای اساسی
بر اساس گزارش بانک مرکزی در خصوص مقایسه قیمت خرده فروشی کالاهای اساسی در اردیبهشت ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، قیمت تخم مرغ ۶۹.۶ درصد، گوشت قرمز ۲۰.۵ درصد، گوشت مرغ ۲۴.۴ درصد، چای ۲۰ درصد و روغن نباتی ۱.۹ درصد افزایش داشته است. این در حالی است که دولت هنوز ادعا دارد که نرخ تورم همان حدود ده درصد است. با توجه به دستمزد ماهانه اگثریت مردم که بطور متوسط از حدود یک و نیم میلیون تومان در ماه تجاوز نمیکند، نشان از آن دارد که مصرف مواد غذایی خانوارها بطور مستمر و به لحاظ کمی و کیفی قوس نزولی طی میکند.
چین در بازار ایران همچنان مشغول تاخت و تاز است
سالها است که چین یکه تاز بازار ایران است. انتظار میرفت که با امضای برجام در سال ۲۰۱۵ و لغو تحریم ها گزینه های همکاری ایران گسترش یابد و شرکت های اروپایی با فن آوری های پیشرفته تر در اقتصاد کشور مشارکت پیدا کنند. یک مورد آن موضوع خرید ۶۰۰ واگن مترو بود که دو شرکت اروپایی با تکنولوژی پیشرفته پیشتاز بودند که ناگهان شرکت سی آر آر سی چین از راه رسید و قرارداد بیش از ۹۰۰ میلیون دلاری را نصیب خود کرد. این بخشی از وضعیت کلی ای است که بر اقتصاد ایران حاکم است. توافق هسته ای ایران منجر به حضور گسترده سرمایه گذاران غربی در اقتصاد ایران نشد و اکنون بعد از تصمیم ترامپ به خروج از برجام، همین معدود سرمایه گذاری های انجام شده نیز در حال خروج از ایران است. ایران برای توسعه اقتصاد ۴۳۰ میلیارد دلاری خود ناگزیر شده به متحدان سیاسی خود در شرق جهان اتکا کند. حجم مبادلات تجار ایران با چین از سال ۲۰۰۶ به این طرف بیش از دو برابر شده و به ۲۸ میلیارد دلار رسیده است. بخش عده صادرات نفت ایران به چین می رود که ارزش آن با قیمت فعلی نفت حدود ۱۱ میلیارد دلار در سال است.
.