نوبل و نویسندگان فارسی زبان/ مینا استرآبادی

 بعد از گذشت بیش از ۵۰ سال از برگزاری نوبل ادبی ۱۹۶۵ آکادمی نوبل به عادت هر سال اسناد برگزاری اش را منتشر کرده است و در این بین نام محمدعلی جمالزاده، پدر داستان نویسی معاصر کشورمان هم میان اسامی نامزدهای آن دیده می شود.
یکی از قوانین اساسنامه این آکادمی، لزوم گذشت ۵۰ سال برای انتشار نام نامزدهای هر دوره اش به شمار می آید و تا پیش از اتمام این زمان امکان انتشار هیچ سند و فهرستی از نامزدهای سالانه نوبل وجود ندارد.

با انتشار اسناد مذکور مشخص شده که افزون بر جمالزاده اسامی دو نویسنده ایرانی دیگر هم در این فهرست قرار دارد. جمالزاده، نویسنده و مترجم معاصر ایرانی است که منتقدان ادبی او را پدر داستان کوتاه زبان فارسی و آغازگر سبک نوگرایی در ادبیات فارسی می دانند. او نخستین مجموعه داستان های کوتاه ایرانی را با عنوان «یکی بود و یکی نبود» در سال ۱۳۰۰ خورشیدی در برلین منتشر کرد. داستان های جمالزاده اغلب انتقادی از وضع زمانه اش هستند و اغلب بیانی ساده، طنزآمیز و آکنده از ضرب المثل ها و اصطلاحات عامیانه دارند.
دو نویسنده فارسی زبان دیگری که نام های آنان دراین فهرست دیده می شود زین العابدین رهنما و بسیج خلخالی هستند. رهنما نویسنده، مترجم، پژوهشگر و از روزنامه نگاران مطرح دوران خود بوده. او در سال ۱۲۷۳ در کربلا متولد شده و سال ۱۳۶۸ در تهران چشم بر دنیا می بندند. رهنما چندین دوره نماینده مجلس شورای ملی، وزیرمختار ایران در فرانسه و سفیر ایران در کشورهای عربی بوده و به زبان های عربی و فرانسوی نیز تسلط داشت.
محمد قلی نوروزی مشهور به بسیج خلخالی هم سال ۱۲۹۷ در خلخال متولد شده و ۱۳۷۴ هم در تهران از دنیا می رود. او هم برای چند دوره به عنوان نماینده مجلس فعالیت کرده و با وجود تحمل سال ها سختی های متعدد در عرصه فعالیت های سیاسی و اجتماعی هیچگاه از ادامه فعالیت های ادبی غافل نمی شود.«حماسه هیزم شکن» عنوان باارزش ترین اثری است که از خلخالی منتشر شده. سال ۱۳۴۵ این کتاب به عنوان نامزد جایزه ادبی نوبل معرفی شده ولی گفته شده به دلیل اینکه کتاب به زبان فارسی نوشته شده بود در کمیته نوبل مورد بررسی قرار نگرفت.
در حالی که سال ۱۹۶۷ میگل آنخل آستوریاس اسپانیایی زبان از گواتمالا به «به پاس دستاوردهای ارزنده ادبی، که ریشه در صفات ملی و سنت های مردم بومی امریکای لاتین دارد» به عنوان برنده انتخاب شد، در فهرست اولیه که متشکل از نام ۷۰ نفر است، اسامی چهره های مطرح ادبیات جهان همچون لوییس آراگون، ساموئل بکت، خورخه لوییس بورخس، هانس مارگوس انسزبرگر، ژان ژنه، گراهام گرین، اوژن یونسکو، آلبرتو مارویا، پابلو نوردا، ازرا پاوند، ژرژ سیمنون و جی آرآر تالکین هم دیده می شود.