ترانه‌‌هایی با تندیس طلایی محمد سفریان

در سال ۱۹۳۴، آکادمی فیلم آمریکا که بخشی از اعضای آن را آهنگسازان و ترانه‌سرایان تشکیل می‌دهند، برای نخستین بار تصمیم گرفتند که برای بهترین ترانه‌‌ی فیلم هم جایزه اسکار ویژه‌‌ای در نظر بگیرند. حالا و بعد از گذشت بیش از ۸ دهه از آن روز، هر سال یک تندیس زرین از این جایزه معتبر به بهترین ترانه‌‌ای که برای یک فیلم ساخته شده، اهدا می‌‌شود. افتخار این جایزه اما نصیب آهنگساز آن ترانه می‌‌شود و نه خواننده‌‌اش. این جایزه همچنین تنها به ترانه‌‌های اورجینال تعلق می‌‌گیرد، با این حساب ترانه‌‌هایی که پیشتر ساخته شده و یا در فیلمهای دیگری از آنها استفاده شده‌‌اند، شرایط دریافت این جایزه را ندارند.
حالا و به بهانه نزدیکی برگزاری نودمین مراسم اهدای جوایز سینمایی اسکار، نگاهی گذرا کرده‌‌ایم به تعدادی از خاطره‌‌انگیزترین‌‌های این لیست عریض و طویل:

«آن گونه که امشب به چشم می آیی» -«زمانِ تاب خوردن» (۱۹۳۶)

این ترانه رمانتیک و عاشقانه‌ را جان لاکی گارنت با لب‌خوانی فرد آستراجرا کرده است . آهنگساز آن جروم کرن است و شعرش را دوروتی فیلدز سروده است

«بر فراز رنگین کمان» – «جادوگر شهر اُز» (۱۹۳۹)

 این ترانه با موسیقی «هرولد آرلن» و شعری از «ای.وای.هاربورگ» برای فیلم موزیکال «جادوگر شهر اُز» ساخته شد. جودی گارلند، بازیگر و خواننده جوان آمریکایی که در این فیلم در نقش «دوروتی» ظاهر شده بود، زمان اجرای این ترانه هفده سال داشت. «بر فراز رنگین کمان» علاوه بر آنکه اسکار بهترین ترانه سال را گرفت، بدل به شناسه‌‌ای برای جودی گارلند هم شد و حالا سالهاست که به عنوان لالایی برای کودکان خوانده می‌‌شود. این ترانه همچنین در ردیف اول «صد ترانه برتر فیلم» از سوی انستیتوی فیلم آمریکا برگزیده شده است.

« تاب خوردن بر روی یک ستاره» – راه خودم را می روم (۱۹۴۴)

 اجرای این ترانه بر عهده بینگ کرازبی بود و جیمی ون هیوسن و جانی برک آهنگساز و ترانه سرایش بودند.
فیلم «راه خودم را می‌روم» علاوه بر کسب جایزه بهترین آهنگ فیلم، برنده جایزه بهترین فیلم، بهترین کارگردان، بهترین بازیگر مرد و بهترین فیلمنامه نیز شده است. درامی پرنشاط در باره یک کشیش جوان و عاشق که نقش اش را بینگ کرازبی بازی می‌کند. داستان ساخت ترانه هم ماجرای جالبی دارد. یک روز جیمی ون هیوسن آهنگساز آن منزل بینگ کرازبی مهمان بود. موقع خوردن شام، یکی از بچه‌ها شروع می کند به بهانه گرفتن و پدرش به او می‌گوید اگر مدرسه نروی تبدیل به قاطر می‌شوی. این مکالمه، الهام بخش هیوسن برای ساختن این ترانه شد.

«آه عزیزم ترکم نکن» – ماجرای نیمروز (۱۹۵۲)

 «ماجرای نیمروز» عنوان یکی از معروف‌ترین وسترن‌های تاریخ سینما است. گری کوپر کلانتر شریف و بی باکی است که مجبور می‌شود به تنهایی در مقابل دسته‌ای آدمکش که تازه از زندان آزاد شده‌اند و برای انتقام گرفتن از او وارد شهر شدند، بایستد.
ترانه «آه عزیزم ترکم نکن» را دیمتری تیومکین آهنگساز برجسته سینما ساخته که در عین حال سازنده موسیقی فیلم ماجرای نیمروز هم هست. شعر این ترانه از ند واشنگتن و خواننده آن تکس ریتر است.

«سه سکه در فواره» – «سه سکه در فواره» (۱۹۵۴)

 روزانه درحدود سه هزار یورو به سکه از شانه‌های خدای دریا، نپتون پرتاب می‌شود، چراکه براساس افسانه‌ای قدیمی، اگر سکه‌ای در چشمه‌ای تروی انداخته شود و بعد آن شخص به رم بازگردد، آرزویش برآورده می‌شود. در فیلم ژان نگلاسکو، سه زن‌امریکایی که تشنه‌ی عشق هستند، سه سکه را در حالی که آرزوهایی در سر دارند پرتاب می‌کنند. فرانک سیناترا، یکی از ترانه‌های ماندگارش را برای این فیلم اجرا کرده است، ترانه‌ای که بارها بازخوانی شده است: “سه قلب در یک چشمه/ هر کدام در اشتیاق خانه/ آنجا در چشمه دراز می‌کشند/جایی در قلب رم.”
این آهنگ که به عنوان بهترین ترانه فیلم سال ۱۹۵۴ اسکار انتخاب شده، ساخته آهنگسازی به نام ژول استاین است و شعر آن را سمی کان سروده است.

هر چه قراره بشه میشه – مردی که زیاد می دانست ( ۱۹۵۶)

 دوریس دِی برای اولین بار، این ترانه را در فیلم «مردی که زیاد می‌دانست» اثر آلفرد هیچکاک خواند. هیچکاک این فیلم را مانند بسیاری از فیلم‌هایش، دوبار ساخت، در سال ۱۹۳۴ و در سال ۱۹۵۶. این ترانه در فیلم دوم با بازی جیمز استوارت و دوریس دی با صدای دوریس دی اجرا شد و به یکی از ماندگارترین آهنگهای موسیقی پاپ تبدیل شد و به عنوان یکی از ده ترانه‌‌ی محبوب کلاسیک بیش از نیم قرن است که همچنان زمزمه می شود.
«کی سرا، سرا» معنی خاصی به هیچ زبانی ندارد و اصطلاحی است با این تعبیر که«هر چه قرار است بشود ، می شود»

رودخانه ماه – صبحانه در تیفانی (۱۹۶۱)

 نام این ترانه برگرفته از نام رودخانه‌ای در ساوانا، جورجیاست؛ که آن را جانی مرسر سروده و هنری مانچینی، آهنگساز شهیر ایتالیایی، موسیقی آن را ساخته است، این ترانه را نخستین‌بار آدری هپبورن، در فیلم صبحانه در تیفانی خواند. مون ریور به خاطر همین اجرا جایزه اسکار بهترین ترانه را در سال ۱۹۶۱ از آنِ خود کرد. همچنین جایزه گرمی بهترین ترانه سال و جایزه گرمی بهترین ضبط سال را نیز در سال ۱۹۶۲ برای مانچینی و مرسر به ارمغان آورد. موفقیت ترانه چنان بود که به یک «استاندارد پاپ» بدل شد و جانی مرسر را که ترانه‌سرایی تقریباً فراموش‌شده بود، بار دیگر مطرح کرد و ادامه فعالیتش را ممکن ساخت.
«مون ریور» تاکنون بارها بازخوانی شده که از مشهورترین نسخه‌ها می‌توان به اجرای اندی ویلیامز اشاره کرد.

چیم چیم چری – «مری پاپینز» (۱۹۶۴)

 «مری پاپینز» با بازی جولی اندروز و دیک وان دایک درباره یک دایه است که در انگلستان پیش از جنگ جهانی اول برای کار پیش خانواده غمگین یک بانکدار می‌رود. «مری پاپینز» یک فیلم بسیار موفق از کار درآمد و در دنیا ۱۰۰ میلیون دلار فروخت. فیلم برنده پنج جایزه اسکار از جمله اسکار بهترین بازیگر زن برای اندروز شد و جوایز اسکار بهترین موسیقی، ترانه، تدوین و جلوه‌های تصویری ویژه را هم دریافت کرد.

آسیاب‌بادی‌های ذهنت – حماسه توماس کراون (۱۹۶۸)

 موسیقی این ترانه اثر آهنگساز فرانسوی میشل لوگران و متن انگلیسی آن از آلن و مرلین برگمن آمریکایی است. ملودی آن الهام‌گرفته از تم موومان دوم سینفونیا کنسرتانته اثر موتزارت است. متن فرانسوی آن با عنوان Les Moulins de mon cœur توسط ادی مارنی نوشته شد. نسخه انگلیسی این ترانه، نخستین بار در فیلم حماسه توماس شناسانده شد و در همان سال جایزه اسکار بهترین ترانه را برد.

قطرات باران بر سرم فرو می‌‌ریزند – بوچ کسیدی و ساندنس کید (۱۹۶۹)

 دیوید و باکاراک اولین بار یکدیگر را حدود پنجاه سال پیش در ساختمانی در نیویورک دیده بودند و همکاری مستمر آنها برای سالیانی متمادی ادامه داشت. باکاراک موسیقی را تصنیف می کرد و دیوید شعرش را می سرود. از جمله کارهای موفق و ماندگار این زوج ، می توان به ترانه ی «قطرات باران که بر سرم فرو می ریزند…» اشاره کرد. این ترانه که در بخش اول فیلم و با صدای بی جی توماس به گوش می خورد، به یکی از ترانه های عمده رادیو در پایان سال ۱۹۶۹ و اویل ۱۹۷۰ تبدیل شد.

همیشه سبز – ستاره‌ای متولد می‌‌شود (۱۹۷۷)

 استرایسند دو بار برنده جایزه اسکار شده است: بهترین بازیگر زن در فیلم “دختر مسخره” در سال ۱۹۶۸ و اسکار بهترین اجرای ترانه اریژینال فیلم «ستاره‌ای متولد می‌شود» در سال ۱۹۷۷. هر دو فیلم نقاط عطف مهمی در تاریخ سینمای موزیکال آمریکا به شمار می‌روند.
آخرین اجرای باربارا استرایسند در این مراسم به دریافت دومین جایزه اسکارش باز می‌گردد که او به روی صحنه رفت و ترانه «همیشه سبز» متعلق به فیلم «ستاره‌ای متولد می‌شود» را خواند.