کمیته نوبل جایزه ادبی سال ۲۰۱۷ را به کازوئو ایشی گورو اهدا کرد. کازوئو ایشی گورو یکی از نویسندگان شناختهشدهی معاصر بریتانیا محسوب میشود. او تا کنون رمانهای موفق زیادی آفریده که شماری از آنها نیز الهامبخش سینماگران بوده است.
دبیر کمیته نوبل، ضمن اعلام این خبر، ایشیگورو را نویسندهای توصیف کرد که «در رمانهای بسیار عاطفیاش، ژرفای حس موهوم ارتباط ما با جهان را فاش می کند.»
سارا دانیوس، ادیب و زیباییشناس و همینطور دبیر دائمی آکادمی نوبل، گفته است در بین آثار ایشیگورو از نظر او محبوبترین اثرش «غول مدفون» است ولی «بازماندهی روز» را نیز یک شاهکار واقعی توصیف کرده که با جهانی کافکایی به پایان میرسد. او سبک ایشیگورو را تلفیقی از جین آستین و کافکا دانسته وگفتهاست به این معجون اندکی پروست هم بیفزایید.
کمیتهی نوبل همچنین با ستایش از رمان «هرگز رهایم نکن» آن را رمانی دانسته که با لحنی سرد و برگرفته از داستانهای علمی در تار و پودش روایت میشود.
ایشیگورو در سال ۱۹۵۴ در ناکازاکی و از والدینی ژاپنی به دنیا آمد. خانواده او در سال ۱۹۶۰ به بریتانیا مهاجرت کردند و پدرش به عنوان یک اقیانوسشناس مشغول به کار شد. وقتی در کتاب «بازمانده روز» شخصیت اصلی کتاب، «استیونز» رهسپار روستایی در انگلستان میشود و از هوا و مناظر زیبا لذت میبرد، به نظر میرسد خود ایشیگورو در حال تمجید زیباییهای کشور است.
او هنگام بحث درباره میراث ژاپنی و تأثیر آن بر تربیتش میگوید: من کاملا مثل انگلیسیها نیستم، چون پدر و مادری ژاپنی در خانهای ژاپنیزبان مرا بزرگ کردهاند. پدر و مادرم فکر نمیکردند که قرار است مدتی به این بلندی در این کشور زندگی کنیم. آنها احساس مسوولیت میکردند که ارتباط مرا با ارزشهای ژاپنی حفظ کنند. من پیشینهای متمایز دارم. جور دیگری فکر میکنم و دیدگاههایم اندکی با بقیه فرق دارد.
حروف اسم ژاپنی «ایشیگورو» به معنای سنگ و سیاه هستند. دو رمان اول او در ژاپن اتفاق میافتند با این حال خود او در مصاحبههای متعدد تأکید کرده که با ادبیات ژاپن آشنایی چندانی ندارد و آثارش شباهتی به ادبیات ژاپن ندارند.
ایشیگورو، دانشآموخته رشتههای زبان انگلیسی و فلسفه از دانشگاه کنت در سال ۱۹۷۸ است و مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته نویسندگی خلاق در سال ۱۹۸۰ از دانشگاه انگلیای شرقی دریافت کرده است. تحصیل او در این رشته و مشق نویسندگی در حضور در کلاسهای «نگارش خلاقانه» با استادی آنجلا کارتر و ملکولم برادبری بی شک رمز موفقیت این نویسنده اند. اولین کتاب ایشیگورو در حقیقت پایاننامهاش بود، رمانی اعجاب انگیز با نام «منظره پریده رنگ تپهها».
شهرت ایشیگورو اما با رمان «بازمانده روز» رقم خورد، کتابی که جایزه بوکر را برایش به ارمغان آورد و نام او را بر سر زبانها انداخت. در سال ۱۹۹۳ از این رمان فیلمی ساخته شد که در آن آنتونی هاپکینز و اما تامپسون ایفای نقش کردند و این فیلم در هشت بخش کاندید جایزه اسکار شد. رمان «بازمانده روز» را در ایران، «نجف دریابندری» ترجمه کرده است.
رمان «هرگز رهایم مکن» او که در سال ۲۰۰۵ به چاپ رسید، نامزد جایزه بوکر، جایزه «آرتور سی. کلارک» و همچنین نامزد جایزه انجمن ملی منتقدان کتاب آمریکا شد. این اثر ادبی به زبانهای فارسی، روسی، فرانسوی، آلمانی، هلندی، فنلاندی، بلغاری، ژاپنی، ایتالیایی، ایسلندی، چینی، اسپانیایی، دانمارکی، پرتغالی و… ترجمه شده است. این رمان از سوی مجله «تایم» به عنوان بهترین رمان سال ۲۰۰۵ معرفی شد.
آخرین رمان ایشیگورو «غول مدفون» است که در ایران با چند ترجمه متفاوت منتشر شده است. دو قهرمان این رمان، آکسل و بئاتریس، زوج سالخورهای هستند که برای پیدا کردن فرزندشان که گمشده است عزم سفر میکنند. این سفر در قرون کهن میگذرد و موقعیتش کشور انگلستان است.
بیشتر داستانهای ایشیگورو اغلب از زبان اول شخص نقل میشوند و راویان نامعتمد او عموما کاستیهای شخصیتی دارند. داستانهای او اغلب بدون نتیجهگیری مشخص به پایان میرسد. مشکلات پیش روی شخصیتهای داستانهای او در گذشته مدفونند و حلناشده باقی میمانند. به همین دلیل ایشیگورو خیلی از داستانهایش را با نوعی تسلیم و کنار آمدن غمانگیز به پایان میبرد .
از دیگر آثار ایشیگورو میتوان به منظر پریدهرنگ تپهها، هنرمندی از جهان شناور، تسلیناپذیر، وقتی یتیم بودیم و شبانهها: پنج داستان درباره موسیقی و شب اشاره کرد.
کازوئو ایشیگورو با جایزه نوبل ادبیات برنده یک میلیون کرون سوئد شده است. این جایزه در دهم ماه دسامبر سال جاری در استکهلم در حضور پادشاه سوئد به وی اهدا خواهد شد.
او در اولین مصاحبه خود درباره نوبلیست شدنش گفت: «کسب جایزه نوبل افتخاری بزرگ و به معنای آن است که من پا جای پای بزرگترین نویسندگانی که تاکنون زیستهاند، گذاشتهام. جهان در وضعیتی بسیار ناپایدار است و من امیدوارم تمام جوایز نوبل، نیرویی باشند برای پیش بردن دنیا به سمتی مثبت. عمیقا تحت تاثیر قرار میگیرم اگر به نحوی بخشی از این جَو باشم و به مثبت شدن فضا در این زمان بیثبات کمکی کنم.»
آکادمی نوبل در سال گذشته میلادی (۲۰۱۶) جایزه نوبل ادبیات را به باب دیلن، خواننده و ترانهسرای بنام آمریکایی اهدا کرد. باب دیلن که پس از اعلام برندهشدناش سکوت اختیار کرده و بیش از دو هفته از واکنش خودداری کرده بود، پس از گمانهزنیهای زیاد سرانجام از آکادمی نوبل به خاطر این جایزه قدردانی کرد.
او که به دلیل «گرفتاریها و مسئولیتهای گوناگون» در مراسم اهدای جوایز در روز دهم دسامبر حضور نداشت، سرانجام در پایان ماه مارس برای برگزاری دو کنسرت به سوئد رفت و جایزه خود را نیز در مراسمی کوچک و خصوصی دریافت کرد.