خبرنامه خلیج فارس تازه ترین مقالات و اخبار سیاسی، فرهنگی، هنری و اقتصادی
در خبرها آمده است که آستان قدس رضوی در نظر دارد بانک قرض‌الحسنه بدون ربا تاسیس کند. در واقع چنین به نظر میرسد که حجت‌الاسلام رئیسی نایب التولیه بلند پرواز آستان قدس، می‌خواهد ایجاد اولین بانک قرض الحسنه بدون ربای واقعی را که از ابتدای انقلاب تاکنون وعده آن داده شده ولی عملی نگردیده را تحقق بخشد. این در حالی است که در حال حاضر یک رقیب بنام ” قرض الحسنه دولتی مهر” و یک رقیب خصوصی بنام ” قرض الحسنه رسالت ” وجود دارند، که هرچند دچار وضعیت نامساعد مالی هستند و با ترفندهای خاصی هنوز فعالیت خود را حفظ کرده اند را در مقابل خود خواهد داشت.
از قرار رویای ریاست جمهوری که با شکست تحقیرآمیزاو به پایان رسید، هنوز ذهن این حجت الاسلام جویای نام را به خود مشغول کرده و این بار درنظر دارد تا با استفاده از کارتل امام رضا خود را به عنوان مرد اقتصادی رژیم مطرح سازد، که به تصور او ایجاد بانک قرض الحسنه میتواند سکوی پرتاب آن باشد. منتها اینکه آیا تاسیس بانک قرض الحسنه به معنای واقعی آن در شرائط امروز کشورمیتواند اقدام بجایی باشد بسیار جای حرف دارد. زیرا در شرائط اقتصادی نا به سامان و نا متعادل تورمی – رکودی موجود چنین اقدامی نمیتواند توجیه اقتصادی داشته باشد. مگرآنکه آستان قدس با منبع عظیم مالی خود پا به میدان گذارده و بدون توجه به نفع و ضرر آن تسهیلات ارزان قیمت در اختیار متقاضیان و نیازمندان قرار دهد. زیرا در وضعیت بحرانی موجود به سختی میتوان انتظار داشت که سپرده گذاران و سهامداران در نظام بانکداری موجود که خود را تابع سیستم بانکداری اسلامی میدانند و به برکت این سیستم سودهای کلانی میبرند، حاضر شوند فی سبیل الله در این بانک سپرده گذاری کنند. رسالت یک بانک در آن است که بتواند خدمات بانکی ارائه دهد، در غیر اینصورت صرفا مشتری های خاص و اندک پیدا میکند، درحالیکه عموم مردم نیازهای بانکی دیگری هم دارند و خواهان سپرده‌گذاری در انواع دیگر یا دریافت تسهیلاتی دیگر هم هستند یا ممکن است بخواهند اعتبار اسنادی باز کنند. بنا براین بسیار غیر محتمل میباشد که تشکیلات آستان قدس و بلند پروازیهای شخص رییسی در حد تاسیس بانکی باشد که فقط به صورت قرض الحسنه عمل کند .
آما در رابطه با ماهیت و نحوه فعالیت آستان قدس رضوی که سومین نهاد اقتصادی وابسته به نظام پس از ستاد فرمان هشت ماده ای امام خمینی و بنیاد مستضعفان به شمار میرود و به روایتی به عنوان بزرگترین نهاد موقوفه در جهان اسلام شناخته شده است به قدری حرف و حدیث وجود دارد که قضاوت صادقانه درباره آنرا بسیار مشگل میسازد. تولیت این سازمان مالی عریض و طویل در قبل از انقلاب با پادشاه بود که نایب التولیه ای را منصوب میکرد تا این نهاد را اداره کند. درآمدهای آن هم بیشتر از طریق نذر و نیاز ، کمک های مردمی و اجاره اماکن موقوفه در همه کشور به ویژه در استان خراسان ایجاد میشد. پس از انقلاب و با انتصاب حجت الاسلام عباس واعظ طبسی به عنوان نایب التولیه توسط آیت الله خمینی این نهاد به تدریج رنگ و بوی دیگری به خود گرفت و هرروز بر نفوذ و وسعت عمل و قدرت آن افزوده میشد و استقلال رای بیشتری پیدا میکرد، بطوریکه در زمان مرگ واعظ طبسی در اسفند ۱۳۹۴ که ۳۵ سال تولیت آستان را یدک میکشید، مجموعه آستان قدس رضوی تبدیل به قدرت اقتصادی مستقلی شده بود که حتا به ولی فقیه هم حساب پس نمیداد.
این سازمان مالی عظیم که در حال حاضرابراهیم رییسی با حکم ولی فقیه مسئولیت آنرا بر عهده گرفته است به گونه ای بسیار بسته و مافیایی اداره میشود و به هیچکس به جز ولی فقیه پاسخگو نیست. آیت الله خمینی در زمان صدور حکم نایب التولیه ای واعظ طبسی قید کرد که این نهاد از پرداخت مالیات معاف است . این حکم مستمسکی شده تا دولت اجازه ورود به این نهاد را نداشته باشد. بنا براین آستان قدس نه تنها مالیات نمیدهد و از این طریق خود را در حاشیه امن قرارداده، بلکه مدعی است که به دولت مستقیم و غیر مستقیم کمک میکند و دولت بایستی سالانه مبلغ معتنابهی بابت اجاره ملک به آستان قدس بپردازد که همواره سر باز زده است. در رابطه با ثروت واقعی آستان قدس چون بسیار بسته عمل میکند و هیچگونه آمار رسمی ارائه نمیدهد لذا اطلاع رسانی بسیار دشوار است. معهذا با بررسی همین اطلاعات اولیه که هر از چند گاهی در دسترس افکار عمومی قرار میگیرد، نشان میدهد که بیش از بک سوم از مساحت شهر مشهد جزو موقوفات آستان قدس به شمار میرود. البته این تنها به شهر مشهد و استان خراسان خلاصه نمیشود، بلکه موقوفات زمین و ملک و باغ و قنات آب تقریبا در تمام استانهای کشور وجود دارد. برآوردها نشان میدهد که ارزش تقریبی این املاک و مستقلات بیش از ۲۰ میلیارد دلار تخمین زده میشود. تعداد مستاجرین و طرفهای قرارداد های ملکی اعم از شهری و روستایی متجاوز از ۳۰۰ هزار نفر است. نکته بسیار حائز اهمیت اینکه بیشتر این ثروت نجومی در دوره ۳۵ ساله تولیت واعظ طبسی بدست آمده است. آستان قدس ضمن خرید و تصاحب زمین و املاک بسیار در شهر مشهد، با ایجاد تسهیلات برای زوار که گفته میشود به ۳۰ میلیون نفر در سال بالغ میشود به منبع درآمدی عظیمی دست یافته است.
ارقام فوق تنها بخشی ازدرامد آستان قدس را عریان میسازد، درحالیکه ارقام نجومی درآمد درشرکتهای وابسته نهفته است که سر به میلیاردها دلار میزند. این نهاد مالکیت و مدیریت بیش از ۹۰ شرکت و مؤسسه را برعهده دارد. سابقه بعضی از این شرکت‌های بعضا موقوفی به دهه‌ها پیش برمی‌گردد، ولی اگثر آنها در بعد از انقلاب دستخوش تغییرات اساسی شده وبا امکانات ، اختیارات و وسعت عمل بیشتری وارد فعالیتهای اقتصادی شده اند. این تحرک جدید سبب گردیده تا آستان قدس در سال ۱۳۷۷ فعالیتهای اقتصادی را ازمجموعه سازمان مستقل سازد. در نتیجه در سال ۱۳۸۳ سازمان اقتصادی رضوی به عنوان یکی از بزرگترین مجتمع های اقتصادی کشور به ثبت داده شد. سازمان اقتصادی رضوی در همه بخش های اقتصادی از صنعت و معدن، خودروسازی، انرژی گرفته تا کشاورزی و ساختمان و هتل داری مشغول فعالیت است و در این رابطه صدها شرکت در زیر مجموعه‌اش ایجاد شده است، تا آنجا که حتا اقدام به تاسیس استادیوم فوتبال، که از قرار بسیار هم مدرن ساخته شده کرده است که البته هنوز رسما افتتاح نشده است. شاید رییسی مترصد آن است تا از این سوژه در مناسب ترین زمان همراه با تبلیغات گسترده رونمایی کند. آستان قدس شرکتها و حساب های بانکی متعددی در خارج از کشور دارد که محرمانه نگهداری میشود و دسترسی به آنها تقریبا غیر ممکن است.
آما در رابطه با چگونگی اداره این مجنمع عظیم اقتصادی به ویژه در دوره ۳۵ ساله تولیت واعظ طبسی به قدری حرف و حدیث وجود دارد که بعضا باور نکردنی است. شخص واعظ طبسی روضه خوان کم سوادی بود که کمترین اطلاعی از اقتصاد انهم در چنین سطحی نداشت. او حتا در زمینه مذهب نیز در ردیف علمای طراز اول به شمار نمیامد و طرز فکری متعلق به گذشته داشت. این صرفا شرائط انقلابی و ارادت ویژه او به خمینی بود که سبب گردید تا به چنین موقعیت استثنایی دست یابد. او برای اداره امور طبیعتا نزدیکان مورد اعتماد خود از جمله فرزندش ناصر، دامادش و سایر اقوام و دوستان نزدیک را به کمک طلبید و این دستگاه عظیم اقتصادی را تبدیل به موسسه فامیلی کرد. در طول این ۳۵ سال خدا میداند که چه ارقام نجومی به حساب نزدیکان واعظ طبسی به خارج از کشور حواله شده. کار فساد مالی در دوره طبسی به جایی رسید که بلافاصله پس از فوت وی بسیاری از مدیران و مسئولین آستان قدس به خارج فرارکرده و بعضا به جرم اختلاس زندانی شدند.
اکنون نوبت به تازه نفس دیگری به نام حجت الاسلام ابراهیم رئیسی رسیده است که دزد با چراغ است و با تجربه از گذشته و سوابق کاری گزیده ترعمل خواهد کرد.
