«عکاسی بر خلاف هنر، جاودانگی نمیآفریند؛ بلکه زمان را مومیایی میکند و صرفا آن را از زوال مقدر نجات میدهد …» – آندره بازن
همزمان با روز جهانی عکاسی، و در یادبود صد و هفتادمین سال تولد این هنر درخشان، مروری کردهایم بر برخی کتابهای عکس برجسته. کتابهایی که برخیشان راوی تاریخاند و برخی دیگر یا مترجمان قدرتمند درونیات انسانی و یا ساحر جانبخش طبیعت بیجان.
۱- رابرت کاپای رنگین
رابرت کاپا، فتوژورنالیست مجارستانی، بیش از همه به سب عکسهای ضد جنگ و مستندش در بحبوحهی جنگ داخلی اسپانیا، جنگ دوم چین و ژاپن، جنگ جهانی دوم، جنگ اعراب و اسرائیل و جنگ اول هندوچین مشهور است. بیشتر عکسهای کاپا، سیاه و سفیدند، با این همه او از نخستین هواداران عکسهای رنگی بود. کتاب عکسهای رنگی کاپا آثار کمتر منتشر شدهی او را گرد هم آورده است. عکسهایی کمیاب از بوگارت، همینگوی، پیکاسو و ….
۲- دیان آربس: یک روزنهی تک نگاه
دیان آربس، نقاش آوانگارد آمریکایی شهرتش را مرهون عکسبرداری از سوژههای حاشیهای جامعه است. کوتولهها، فراجنسیتیها، بازیگران سیرک و …این کتاب، مجموعهای از ۸۰ عکس سیاه و سفید اوست که نخستین بار در سال ۱۹۷۲ منتشر شدند.
۳- پل استرند در مکزیک
پل استرند ؛ عکاس آمریکایی یکی از نخستین بانیان عکاسی به مثابهی هنر است. عکسهای او از مردمان معمولی کوچه بازار، شارح تلاطمهای درونی و اسراسر مگوی آنها بود. و نام او را به نوان پیشگام شیوه واقعگرایی روانی در عکاسی به ثبت رساند. این کتاب مشتمل بر ۲۳۴ عکس است که آستراند آنها ر در مدت اقامتش در مکزیک به ثبت رساندهاست. یک بار در اوایل سالهای دهه ۱۹۳۰ و بعد از آن در سفر دومینش در سال ۱۹۶۶.
۴- کشف دوبارهی مدرنیسم
جولیوس شولمن یکی از مشهورترین عکاسان حوزهی معماریست و شهرت جهانگیرش را مرهون عکسیست که در تاریخ ۱۹۶۰ از خانه مطالعه موردی شماره ۲۲ یا خانه استال واقع در لس آنجلس از خانهای به معماری پیر کونیگ گرفته است . این مجموعه عکس قطور نه تنها ادای دینیست به هنر عکاسی شولمن، که روایتی تاریخی از هنر معماری مدرن را هم ارائه میدهد.
۵- ۱۲۵ عکس
ادوارد وستون را هنر عکاسی مدرن خواندهاند. عکسهای او تمامی ژانرهای عکاسی را پوشش میدهد، از شاهکارهایی در حوزهی طبیعت بیجان گرفته تا عکاسی سوژههای برهنه و مناظر طبیعی.
۶- مد اَوِدان
ریچارد اَوِدان عکاس مد و پرترهی آمریکایی دنیای هنر و عکسبرداری تبلیغاتی را به تلاقی رساند. آثار او هم بر صفحات مجله ووگ و هم بر دیوارهای موزهی هنر متروپولیتن نمایان است. او در روز نخست اکتبر سال ۲۰۰۴ در سن ۸۴ سالگی از دنیا رفت، نیویورک تایمز در اطلاعیه فوت او چنین نوشت: ««عکسهای مد و پرتره به تعریف تصویر آمریکا از سبک، زیبایی و فرهنگ، برای نیم قرن گذشته کمک کرده است».
۷- براسایی – پاریس
براسایی، هنرمند مجاریتبار ساکن فرانسه را «چشم پاریس» خواندهاند. عکسهای او از این شهر پیر و سراسر رمزو راز همانند نقاشیهای بی مثالش به قول یپکاسو به گنجینهی طلا مانندند.
۸- لری باروز – ویتنام.
سوزان سانتاگ در مقالهای در روزنامه نیویورکر در مورد باروز نوشته است که وی از نخستین عکاسانی بوده که کلیت جنگ را به صورت رنگی به تصویر کشیده است. باروز در حین جنگ ویتنام و در سانحه سقوط هلیکوپترش در لائوس کشته شد اما عکسهای او هنوز زندهاند و سخنگوی پرخروش جنگ آمریکا در ویتنام. عکسهای او رها از دیدگاههای سیاسی پشتیبان سربازهای تنها و قربانیان جنگاند.
۹- همه چیز دربارهی ایو
ایو آرنولد از برجستهترین عکاسان خبری و از منتقدان سرسخت مک کارتیسم، آپارتاید و فقر بود. او نخستین زنی بود که با آژانس عکاسی مگنوم همکاری کرد در سال ۱۹۵۱ به عضویت آن در آمد.
او مشهورترین عکاس زن زمانهاش بود و در یک خانوادهی مهاجر روس- یهودی تبار زاده شده بود، ایو آرنولد شهرتش را مرهون عکسهایش از شخصیتهای مشهوری چون مالکوم ایکس، مرلین مونرو، الیزابت دوم و جوآن کراوفورد است.
۱۰- مروری بر هالسمن
توانایی فیلیپ هالسمن عکاس برجستهی لِتونی تبار در یافتن حقیقت پنهان شده در زیر نقاب چهره بود، همین امر هم او را به یکی از بهترین عکاسان پرتره در سراسر دنیا بدل کرد و مهارتش در تلفیق شادی، شور جنسی و انرژی سالم در قالب یک پرتره نام او را به عنوان عکاس مورد علاقه اهالی هنر بر سر زبانها انداخت. خود او می گفت:
«هدف من از عکاسی این است که تا حد امکان تمامی شخصیت و انسانیت یک فرد را در عکس او خلاصه و جمع کنم. گرفتن عکس پرتره برای من مثل تهیه یک سند صادقانه روانپزشکی از شخصیت سوژه عکاسی ست. »
یکی از روش های خاص هالسمن در عکاسی پرتره ،عکاسی از چهره های مشهور در حال پریدن به هوا بود. فلسفه عکاسی به هنگام پرش، از آن جا سرچشمه می گرفت که وی اعتقاد داشت چهره واقعی افراد در هنگام پرش مشخص می شود.