خبرنامه خلیج فارس تازه ترین مقالات و اخبار سیاسی، فرهنگی، هنری و اقتصادی
هیچ نهادی یک دلار پول نفت را به دولت برنگردانده است
اسحاق جهانگیری در همایش نفت و اقتصاد دانش‌بنیان با تاکید بر لزوم ایجاد تنوع در روش‌های فروش نفت به شرایط فروش نفت در دوران تحریم اشاره و خاطر نشان کرد: در گذشته نهادها و افراد مختلف از سوی وزارت نفت مامور به فروش نفت می‌شدند که من می‌توانم به صراحت بگویم هیچ نهادی که نفت گرفت تا بفروشد حتی یک دلار پول آن را به دولت بر نگرداند. این روش فروش نفت نیست و بنابراین ما از روز اول گفتیم که فروش نفت با خود وزارت نفت است و هر قدر هم که فشار آوردند بر این موضوع تاکید کردیم. دولت در سال گذشته تنها ۲۰ میلیارد دلار درآمد نفتی به دست آورده بود، با این وجود دستاورد مهم‌تر مثبت شدن تراز ارزی صادرات بدون در نظر داشتن نفت بود. به گفته وی منهای صادرات میعانات گازی سال قبل دو درصد کاهش صادرات و در مقابل ۲۳ درصد کاهش واردات کشور بوده است.
درآمد صادرات پتروشیمی ایران ۳ میلیارد دلار کاهش یافت
فریبرز کریمائی قائم مقام انجمن کارفرمایی پتروشیمی میگوید: همزمان با سقوط آزاد قیمت جهانی نفت و محصولات پتروشیمی، درآمد ناشی از صادرات پتروشیمی ایران حدود ۲.۵ تا ۳ میلیارد دلار در سال کاهش یافته است. وی درباره آثار کاهش قیمت نفت خام بر درآمدهای صادرات محصولات پتروشیمی و فرآورده های پلیمری ایران، گفت: با کاهش قیمت نفت خام از بشکه‌ای ۱۰۰ دلار به حدود ۳۵ تا ۴۰ دلار فعلی، قیمت و ارزش محصولات پتروشیمی هم در بازار جهانی با شیبی کمتر کاهش یافته است. بر این اساس در این مدت، قیمت هر تن متانول از ۴۰۰ به ۱۸۵ تا ۱۸۰ دلار، قیمت اوره از ۳۵۰ به ۲۰۰ دلار و بهای انواع محصولات پلیمری هم کاهشی حدود ۵۰ درصدی پیدا کرده اند. وی با تاکید بر اینکه با کاهش قیمت نفت خام، بهای گاز طبیعی در بازارهای منطقه‌ای همچون تی. تی. اف هلند، هنری هاب آمریکا، ان. بی. پی انگلیس، آسیا و حوزه دریای مدیرترانه اروپا هم کاهش یافته است، اظهار داشت: کاهش قیمت گاز طبیعی هم منجر به کاهش قیمت انواع محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی شده است.
آخرین وضعیت ایران برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی
پس از اجرایی شدن برجام موضوع پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی جدی تر شده است. محمود دودانگه مشاور وزیر صنعت میگوید: موانعی که برای ملحق شدن ایران به سازمان جهانی تجارت وجود دارد را می‌توان به دو دسته تقسیم بندی کرد. دسته اول موانعی است که به قوانین، مقررات و ملاحظات اقتصادی برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی مرتبط میشود. که جزو موانع طبیعی به حساب می‌آید که می‌توان آن‌ها را در یک فرایند طبیعی بر طرف کرد . اما موانعی که در دسته دوم قرار می‌گیرند، موانع سیاسی برای عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی است. با توجه به اینکه ایران در دهه‌های قبل معمولا درگیر محدودیت‌ها و تحریم‌های یک جانبه و چند جانبه بوده است و از سوی دیگر تعاملات اقتصادی و تجاری ایران با کشور‌های مختلف دچار چالش‌هایی بوده عضویت در سازمان تجارت جهانی با موانعی روبرو است. اکنون با توجه به بسته شدن پرونده هسته‌ای ایران و توافق انجام شده امیدوار هستیم حداقل موانع سیاسی را برای عضویت در سازمان جهانی تجارت نداشته باشیم و به مسیر طبیعی عضویت ایران در این سازمان برگردیم؛ مسیری که طبیعتا باید با آرامش و ملاحظه در همه ابعاد انجام بگیرد. سابقه ایران برای پیوستن به سازمان جهانی تجارت به بیش از یک دهه گذشته بر می‌گردد. اولین اقدام در این زمینه این بود که ایران به عنوان عضو ناظر این سازمان در آید. اقدامی که در دهه گذشته رخ داد و ایران در مسیر الحاق به سازمان جهانی تجارت قرار گرفت. موضوع دیگر این بود که ایران باید رژیم تجاری خود را تدوین می‌کرد و آن را به دبیرخانه سازمان ارسال می‌کرد که ظاهرا این قدم هم برداشته شده است.
ادامه رکود در صنعت خودرو سازی کشور
شرکت های خودروساز در سال گذشته ۹۷۶ هزار و ۸۳۶ دستگاه خودرو تولید کردند این در حالی است که تولید خودروسازان در سال ۹۳ از مرز یک میلیون و ۱۴۶ هزار و ۸۹۵ دستگاه خودرو گذشته بود. در ۱۲ ماهه سال ۹۴ بیشترین خودروهای سواری تولید شده به ۸۹۲ هزارو ۶۰۰ دستگاه رسید. که شامل؛ پراید ۱۳۰ هزار و ۹۹۱ دستگاه ؛ پژو ۴۰۵ به تعداد ۱۲۰ هزار و ۶۰۲ دستگاه ؛پژو پارس ۱۱۷ هزار و ۷۰۹ دستگاه؛ پژو ۲۰۶ به تعداد ۱۰۷هزارو ۷۷۲دستگاه ؛سمند ۸۵ هزار و ۴۴۹ دستگاه ؛تیبا X200 به تعداد ۷۲هزار و ۱۴۸دستگاه ؛ مونتاژ پراید ۷۳ هزار و ۶۶۱ دستگاه ؛JAC به تعداد ۱۴هزار و ۲۳۲ دستگاه ؛ پراید نسیم و صبا ۳۶ هزار و ۹۷۲ دستگاه ؛ پراید دو گانه سوز ۳۱ هزار و۲۰۷ دستگاه ؛ MVM به تعداد ۳۳هزار و ۸۷۰ دستگاه ؛ محصولات رنو ۳۲ هزار و ۸۴ دستگاه و تندر ۹۰ به تعداد ۳۲ هزار و ۱۱۴ دستگاه تولید شده است. همچنین ۱۵ هزار و ۵۲ دستگاه پارس تندر؛ ۱۷ هزار و ۲۶۴ دستگاه دنا ؛ رانا ۱۴ هزار و ۷۱۳ دستگاه ؛ برلیانس ۱۰هزار و ۴۲ دستگاه ؛ انواع لیفان ۱۱هزار و۴۵۰ دستگاه ؛ سراتو ۶ هزار و ۹۹۴ دستگاه ؛ تیبا دو گانه سوز X200 به تعداد ۴ هزار و ۵۳۷دستگاه ؛B90 به تعداد ۴ هزار و ۱۶۹ دستگاه ؛ آسا B50, 50 F به تعداد هزار و ۷۴۳دستگاه ؛ تیبا x100 به تعداد هزار و ۸۷۰ دستگاه ؛ مزدا ۳ به تعداد هزار و ۶۲۲دستگاه ؛ سوزوکی هزار و ۴۵۲ ولند مارک ۶۶۶ دستگاه تولید شده است. درسال گذشته ۷۳ هزار و ۱۸۷ دستگاه وانت ؛ بالغ بر ۹ هزار و ۸۴۲ دستگاه کامیون ؛ ۶۹۶ دستگاه اتوبوس و بالغ بر ۵۱۱ دستگاه مینی بوس تولید شده بود.
توافق ۶ میلیارد یوریی ایران-آلمان درصنعت پتروشیمی
پس از امضای تفاهم‌نامه بین ایران و توتال فرانسه، مذاکرات نهایی دیگری با شرکت ب ا اس اف آلمان برای امضای قرارداد ۶ میلیارد یورویی در صنعت پتروشیمی وارد مرحله نهایی شد. پرویز صحاف‌زاده قائم مقام انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی درباره آخرین وضعیت مذاکرات انجام شده با شرکت آلمانی گفت: تفاهم‌نامه ۶ میلیارد یورو بین این شرکت بزرگ آلمانی و یک شرکت پتروشیمی ایران به منظور ساخت یک مجتمع بزرگ پتروشیمی امضا شده است. وی با اعلام اینکه براساس مذاکراتی که با این شرکت آلمانی انجام شده، قرار است ساخت یک مجتمع پتروشیمی در فاز دوم عسلویه به باسف آلمان واگذار شود، تصریح کرد: در فاز اول این مجتمع پتروشیمی اتیلن و در فاز دوم انواع گریدهای پلی‌اتیلن تولید خواهد شد. براساس مذاکرات و توافق‌های اولیه قرار شده است که بخشی از محصولات تولید شده توسط باسف آلمان در داخل و بخشی دیگر از آن به خارج از کشور صادر شود، همچنین مذاکرات نهایی درباره قیمت فروش گاز، ایجاد واحدهای فرآیندی و تکمیلی زنجیره ارزش با باسف در حال انجام است و اظهار امیدواری میشود به زودی قرارداد نهایی بین ایران و این شرکت آلمانی امضا گرددد.
سهم دو درصدی بخش تولید از یارانه ها
دولت در سال‌های ۸۹ تا ۹۴ به طور متوسط سهمی معادل ۱۵ درصد از منابع هدفمندسازی یارانه‌ها را در بودجه سنواتی برای کمک به تولید پیش بینی کرده، در حالیکه فقط حدود ۲ درصد از منابع مزبور در طی سال‌های مورد نظر به بخش تولید اختصاص یافته است. عملکرد پنج ساله اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها نشان می‌دهد، درحالیکه ۲۳۶ هزار میلیارد تومان هزینه تحمیل اقتصاد کشور ولی در مقابل هیچگونه بازده اقتصادی مثبتی مشاهده نمیشود. البته دلیل آن روشن است ، چون اولا ترکیب مقرر در قانون هدفمند کردن یارانه‌ها برای مصارف آن قانون در هیچیک از سال‌های اجرای قانون مزبور رعایت نشده است به نحوی که در عمل، مصارف مربوط به کمک به خانوارها که بخش عمده آن شامل پرداخت یارانه‌های نقدی است، طی سال‌های ۸۹ تا ۹۴ حدود ۸۷ درصد از مصارف هدفمندسازی یارانه‌ها را جذب خود کرده است. همچنین به رغم تاکید برنامه پنجم مبنی بر اختصاص ۱۰ درصد از کل منابع هدفمندسازی یارانه‌ها به حوزه سلامت، در طی سال‌های ۸۹ تا ۹۴ حدود سه درصد از منابع مزبور به این بخش اختصاص یافته که البته این مقدار از پرداخت‌ها صرفا از سال ۱۳۹۲ به بعد صورت گرفته و در سال‌های پیش از آن دولت به رغم حکم مقرر در قانون برنامه پنجم توسعه، هیچ سهمی برای این موضوع در قوانین بودجه سنواتی در نظر نگرفته است.
افزایش نگرانی در بورس تهران
چنین به نظر میرسد که ماه عسل برجامی بورس تهران رو به پایان است و شاخص آن با یک سقوط آزاد جدید مواجه است. در یک هفته اخیر شاخص بورس به طور مستمر نزولی بوده که در دوران پسا برجام بی‌سابقه است، بطوریکه اکنون به مرز ۷۷ هزار نزدیک میشود. این در حالی است که بازار سرمایه پس از اجرای برجام در ۲۷ دی‌ماه سال گذشته به طور طوفانی رو به رشد گذاشته بود و تا پایان سال ۱۵ هزار واحد رشد کرد، از ابتدای سال جدید به مانع خورده است. شاخص بورس از حدود ۶۵ هزار واحد در روز اجرای برجام (۲۷ دی‌ماه) به بالای ۸۰ هزار واحد در روزهای پایانی سال ۹۴ رسید که برای بورس بازان بسیار جای خرسندی بود و هیجانی‌ترین هفته‌های تاریخ بازار سرمایه را رقم میخورد، تا آنجا که در ۲ ماه پایانی سال ۹۴ تقریبا همه روزه در بورس رکورد شکنی میشد و شاخص شرکت‌های مختلف روز به روز افزایش می‌یافت و حتی سهام برخی شرکت‌ها تا چند برابر افزایش یافت. البته در همان زمان بسیاری از کارشناسان این سرعت رشد را حبابی میدانستند و نسبت به ترکیدن آن هشدار میدادند. با آغاز سال جدید، وضعیت بورس از آن رشد هیجانی فاصله گرفته و در ۲ هفته اخیر به تدریج شاخص بورس نزولی شده است که در واقع تاییدی بر نظر منتقدین است.
