خبرنامه خلیج فارس تازه ترین مقالات و اخبار سیاسی، فرهنگی، هنری و اقتصادی
پس از ماه ها هیاهوی تبلیغاتی گوبلز گونه و وعده هایی بیشماری که مسئولین حکومت اسلامی به مردم دادند که با امضای برجام و پایان یافتن اختلافات هسته ای با غرب، چنین و چنان خواهد شد، دربهای بهشت بر روی ایرانیان باز میشود، دلار های ضبط شده آزاد میگردد، فعالیت بین المللی بانکها شروع شده، فروش نفت فزایش یافته ، میلیاردها دلار سرمایه جذب شده، بخش تولید فعال گشته و آرزوی اقتصادی اقای حامنه ای یعنی ” توسعه اقتصاد درون زا و برون گرا” تحقق خواهد یافت و بطور کلی اقتصاد کشوردرمسیر یک رشد هشت درصدی قرار خواهد گرفت. اینک جامعه بی صبرانه در انتظار است تا معجزات وعده داده شده یکی پس از دیگری واقعیت یابد و با شروع دوره پسا برجام، کمبودها برطرف و شکوفایی اقتصادی. برقرار گردد.
دراین رابطه به جامعه چنین تفهیم شد که دیدار روحانی با هیات صد نفره همراه خود از دوکشور ایتالیا و فرانسه و امضای توافقنامه های مختلف شروع عصر شکوفایی اقتصادی پسا تحریم است. ولی وقتی ماهیت توافقنامه ها به ویژه با شرکتهای فرانسوی مورد بررسی قرار میگیرد، مشاهده میشود که بازهم آرایش ظاهری و سطحی اقتصاد کشور و مسکن درمانی مد نظر است و ازسرمایه گذاریهای ساختاری خبری نیست. این درحالی است که تقریبا توصیه اگثر قریب به اتفاق کارشناسان اقتصادی کشور به دولت روحانی این است که میگویند تنها راه خروج اقتصاد کشور ازبن بست و آشفتگی وضع موجود زمینه سازی برای افزایش تولید داخلی و جلوگیری از واردات بی رویه است.
حال برای ارزیابی سفر روحانی به اروپا از ایتالیا که اولین مقصد وی بود شروع میکنیم. احمد پورفلاح رئیس اتاق مشترک ایران و ایتالیا، دررابطه با قراردادهای جدید بین دو کشور به توافقنامه با شرکت بیمه ساچه اشاره دارد و میگوید: قرار است خرید ۱۱۴ هواپیمای ایرباس را پوشش دهد. همچنین صحبت از انعقاد ۱۴ قرارداد به ارزش ۱۸ میلیارد دلار با بخش دولتی و۳ میلیارد دلار با بخش خصوصی میکند. وی به جزئیات یکی از قراردادهایی که در حوزه معادن به امضا رسیده، اشاره کرده میگوید: قراردادی به ارزش ۲ میلیارد دلار بین سازمان توسعه و نوسازی معادن ایران (ایمیدرو) با شرکت معدنی ایتالیا با نام دانیه لی به امضا رسید و قرار است شرکتی با نام ” پرشین متالیک” به‌عنوان یک شرکت مادر تخصصی در چابهار تأسیس شود که ۴۰ درصد سرمایه‌گذاری مشترک آن برعهده ایمیدرو و ۶۰ درصد بر عهده طرف ایتالیایی است. همچنین قرار است دو طرف در حوزه طراحی، مهندسی و آموزشی با یکدیگر همکاری مشترکی داشته باشند.
ساخت دارو یکی دیگر از سرفصل‌های مهم مذاکره کنندگان بوده که طی قراردادی قرار است یک سری از داروها که به طور مشخص و با برند بین‌المللی پیش از این در ایتالیا تولید می‌شده است، در ایران تولید شود و ۳۰ درصد از محصول نهایی از ایران صادر شود. البته چون جزییات قرارداد در دسترس نیست نمیتوان در باره آن قضاوت کرد. ولی قدر مسلم این است که بانکهای ایتالیایی آسان با ایران کنار نخواهند آمد. در حوزه خطوط نفت و گاز نیز قراردادی با شرکت سایپم ایتالیا منعقد شد که قرار است در زمینه خطوط نفت و گاز و بالا بردن راندمان پالایشگاه‌های تبریز و شیراز و همچنین توسعه میدان گازی ـ نفتی پارسیان، ایتالیایی‌ها وارد عمل شوند.
ایتالیا در حال حاضروضعیت اقتصادی بحران زده ای دارد. در همین چند هفته گذشته دولت با پمپاژ چهار میلیارد دلار به چهار بانک این کشور به سختی توانست از ورشکستگی آنها جلوگیری کند. این درحالی است که خود دولت ایتالیا یکی از بدهکارترین کشورهای اروپایی به شمار میاید، ضمن آنکه از فساد مالی هم در آمان نمیباشد. این نشان میدهد که اقتصاد ایتالیا چندان درخشان نیست و یک خریدارمانند ایران میتوانست از وضع موجود در جهت منافع ملی کشور به نفع احسن استفاده کند. آیا روحانی و گروه همراه او از درک اقتصادی بالا، صداقت در کار و پاک دستی به اندازه کافی برخوردار هستند که بتوانند ازشرائط بحرانی در ایتالیا استفاده کرده در مقابل ۱۸ میلیارد دلار خرید امتیازات ویژه ای به دست آورند؟
متاسفانه عملکرد هیات ایرانی نشان از آن دارد که بخش تبلیغاتی و گفتگوهای درگوشی بیشتر مد نظر بوده است تا توجه به منافع ملی. روزنامه فایننشال تایمز با اشاره به برقرار شدن روابط تجاری میان ایران و ایتالیا مینویسد قرار دادهای جدید با ایران سود های کلانی برای ایتالیایی ها دربردارد، درحالیکه به سود ایرانیها اشاره ای نکرده است.
جذب سرمایه گذاری خارجی مزایای زیادی دارد، همچنین اخذ فاینانس هم تحت شرائطی اقدام مناسبی است، اما مشروط بر اینکه فقط سود خارجی در نظر گرفته نشود ودرصد ریسک کشور سرمایه پذیر را افزایش ندهد. در حالیکه درقراردادهای امضا شده، دولت روحانی با توجه به حجم خریدها امتیازات زیادی برای دو کشور ایتالیا و فرانسه قائل شده و از سرمایه گذاری های ساختاری خبری نیست که نشان از سایه گسترده وقدرتمند مافیاهای تجاری کشور برهیات ایرانی و چنین به نظر میرسد که درتداوم مذاکرات در ماه های آینده این سایه برهیات های دولتی بسیار سنگین تر احساس شود.
توفقنامه های منعقده با فرانسه در مقایسه با ایتالیا به مراتب از امتیازات و مزایای کمتری برخوردارند. ایجاد تعهد برای خرید هواپیما، بستن قرارداد با پژو، ویا خرید نفت توسط شرکت توتال به هیچ وجه انگیزه ای برای سرمایه گذاری دراز مدت محسوب نمیشود، بلکه تنها تمایل خرید دولت ایران و آمادگی شروع معاملات تجاری شرکتهای خارجی با ایران را که بیشتر دوره پسا تحریم را به نمایش میگذارد را نشان میدهد.
درفرانسه قرارداد پژو و ایران خود رو پس ازماه‌ها رایزنی با حضور رئیس جمهور ایران و نخست وزیر فرانسه به امضاء رسید. براساس این توافقنامه قرار است با سرمایه گذاری ۴۰۰ میلیون یورویی که به طور مساوی از سوی دو طرف تأمین میشود کارخانه‌ای برای تولید سه مدل خودروی پژو ۲۰۸، ۲۰۰۸ و ۳۰۱ از اواسط سال ۲۰۱۷ تأسیس شود. با توجه به خسارات سنگینی که پژو با قطع رابطه خود با ایران خودرو متوجه این شرکت کرد، حق این می بود، حال که میخواهد فعالیت خود را از سر گیرد امتیازاتی برای طرف ایرانی خود قانل میشد و به خواسته دولت ایران مبنی بر انتقال دانش و اطلاعات فنی خودروهای خود به شریک ایرانی تمایل نشان میداد و فقط در صدد فروش محصولات خود بر نمیامد.
بعد ازماه‌ها انتظار وچانه زنی با فرانسوی ها نباید در این قرارداد فقط به ساخت مدلهای از رده خارج شده اکتفاء میشد بلکه باید قراردادهای طراحی و تولید محصولات جدید در کشورمنعقد میگردید . نکته دیگر در این قرارداد آنکه این محصولات مشترک با کدام برند راهی بازار ایران و مقاصد صادراتی خواهند شد. در گذشته متخصصان ایرانی اقدامات مهمی در خودروی پژو ۲۰۶ صندوق دار انجام داده بودند و حتی برخی از قطعات تولید آنها از کیفیت بهتری نسبت به قطعات فرانسوی برخوردار بود اما در نهایت شریک فرانسوی به هیچ عنوان راضی نشد تا آرم ایرانی بر روی این خودرو نصب شود
زنگنه وزیر نفت هم یک توافقنامه با شرکت توتال برای فروش روزانه ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار بشگه نفت امضا کرد که البته جزییات آن در اختیار رسانه ها قرار نگرفت. ولی از همه پر سروصدا تر امضای توافق نامه بر سر خرید ۱۱۴ فروند هواپیمای ایرباس است که قرار است در ظرف ده سال آینده به ایران تحویل داده شود. حکومت اسلامی چنان از امضای این توافقنامه به وجد آمده که گویی فتح المبین کرده است. با اینکه هنوز زمان درازی لازم است تا قرارداد اصلی امضا گردد، بانکها مشخص شوند ، شرکتهای بیمه شرائط را بپذیرند، نحوه پرداخت دقیقا مشخص شود. ولی دستگاه تبلیغاتی حکومت اسلامی چنان جشن وسروری برپا کرده که گویی ایرباس ها در فرودگاه های کشور پارک شده و منتظر سوار شدن مسافرین هستند.
به هرحال دولت روحانی با هوا کردن این فیل پلاستیکی، تبلیغات شروع دوره پسا برجام را اعلام کرده و بهانه ای بدست آورد تا باز هم برای مدتی جامعه را در حالت امید و انتظار نگهدارد ، تا انتخابات را از سر بگذراند و وقت برای سبک سنگین کردن موقعیت خود داشته باشد. قدر مسلم این است که روحانی در حالت تدافعی فرو رفته و اگرطرفداران او نتوانند درانتخابات موفق و اگریت کرسیهای مجلس را اشغال کنند، در آنصورت اخلال در کاراو شدت بیشتری خواهد گرفت. طبیعتا برای دولتی که برنامه مدون اقتصادی ندارد قرارگرفتن در چنین وصعیتی نزدیک شدن به مراحل سقوط است تا قدرتنمایی و تثبیت خود.
