خانه » هنر و ادبیات » حکایت یک عمر غم زبان …/محمد سفریان

حکایت یک عمر غم زبان …/محمد سفریان

آغاز بهمن‌‌ماه امسال مصادف شد با درگذشت ابوالحسن نجفی، مترجم شهره‌ی آثار ادبی و یکی از زبان‌شناسان نامدار ایرانی. او که از مدتی پیش به سبب بیماری در بیمارستان بستری شده‌بود، یک ماه پیش از مرگش در گفت و گویی با روزنامه‌ی شرق گفته‌بود به‌عنوان کارمند مادام‌العمر فرهنگستان، حقوق بازنشستگی نمی‌گیرد و نگران است که اگر بدحال‌تر شود، نتواند از پس هزینه‌های درمان و زندگی مختصرش برآید.

1

ابوالحسن نجفی زاده‌ی سال ۱۳۰۸ ، زبان‌شناس و عضو پیوسته فرهنگستان زبان فارسی ایران و از نامداران عرصه‌ی ترجمه بود که در طول بیش از نیم قرن آثار و چهره‌های ادبی درخشانی را به فارسی‌زبانان معرفی کرد و سرمنشا تحولی عظیم در ادبیات معاصر ایران شد.

«پرندگان می‌روند پرو می‌میرند» اثر رومن گاری، «ضدخاطرات» نوشته آندره مالرو، مجموعه داستان «وعده‌گاه شیر بلفور» به قلم ژیل پرو، رمان عظیم «خانواده تیبو» اثر روژه مارتن دوگار و «ادبیات چیست؟» نوشته ژان پل سارتر از جمله‌ی این آثارند که ابوالحسن نجفی آنها را از زبان فرانسه به فارسی ترجمه کرده است.

3

نجفی دانش‌آموخته‌ی زبان فرانسه از دانشگاه تهران بود و پس از فارغ التحصیل شدن، به شهر کودکی‌اش اصفهان بازگشت . او مدتی در این شهر آموزگار بود و بعد به تهران رفت و انتشارات «نیل» را بنیان گذاشت. در اواخر دهه ۱۳۳۰ به فرانسه رفت و تا مقطع فوق ‌لیسانس در رشته زبان‌شناسی در دانشگاه سوربن پاریس تحصیل کرد و سپس در ۱۳۴۴ به ایران بازگشت.

در همین دوران بود که علاوه بر تدریس در دانشگاه، به حلقه ادبی جُنگ اصفهان پیوست و از شماره دوم مجله این گروه ادبی با آن همکاری کرد. در حلقه ادبی جُنگ اصفهان نویسندگان و شاعران مطرحی چون هوشنگ گلشیری، احمد میرعلایی، بهرام صادقی، محمد حقوقی، جلیل دوستخواه، مجید نفیسی و ضیاء موحد فعالیت می‌کردند. این زبان‌شناس برجسته همچنین به واسطه‌ی همکاری‌اش با نشریات مطرحی چون مجله سخن و کتاب امروز، نقشی تاثیرگذار در زمینه‌ی نثر روزنامه‌نگاری ایفا کرده‌است.

علاوه بر اینها نجفی به سبب فعالیتهایش در حوزه‌های زبان‌شناسی، فرهنگ‌نویسی و ادبیات تطبیقی هم حائز اهمیت است. او پس از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ به مرکز نشر دانشگاهی پیوست و سپس در سال ۱۳۶۲ در گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی مشغول به کار شد.

2

نجفی از سال ۱۳۶۹ به عضویت پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد و در سال ۱۳۸۳ مدیر گروه ادبیات تطبیقی شد که در آن‌جا مجله ادبیات تطبیقی را منتشر می‌کرد. «فرهنگ فارسی عامیانه» و «مبانی زبان‌شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی» نتیجه‌ی تلاشهای او در این زمینه‌اند.

«غلط ننویسیم» یکی دیگر از آثار شاخص ابوالحسن نجفی است که اواسط دهه ۱۳۶۰ منتشر شد و از آن زمان به مثابه‌ی آموزگاری برای ویراستاران زبان فارسی به شمار می‌رود.

این کتاب با عنوان فرعی «فرهنگ دشواری‌های زبان فارسی» کتابی‌ست درباره‌ی غلط‌های رایج در زبان فارسی که نویسنده در مقدمه‌اش اینچنین نوشته‌است:
«این کتاب راهنمایی‌ست برای مترجمان و معلمان زبان و محصلان و ویراستاران و به طور کلی همه‌ی کسانی که برای نوشتن قلم به دست می‌گیرند، یا اگر هم اهل نوشتن نباشند، به حفظ و سلامت زبان فارسی، عنصر اصلی وحدت و قومیت ما مهر می‌ورزند.»

جوابی بنویسید

ایمیل شما نشر نخواهد شدخانه های ضروری نشانه گذاری شده است. *

*