شرکت نیکو در سوئیس رابط بیت رهبری با خارج

اکبر ترکان مسئول مناطق آزاد تجاری و مشاور ارشد روحانی در مقایسه با سایر مسئولین در در دولت تدبیروامید بی پروا تر سخن میگوید. وی اخیرا گفته است ریاست جمهوری، اندوه‌های بی‌شماری دارد. اندوه‌هایی که مثل کوهی از یخ مخفی است. او یکی از این اندوه‌ها را به تازه‌ترین کشف دولت یازدهم از بدهی‌های برجای مانده به ‌دلیل نبود برنامه ‌ریزی در دولت گذشته ربط می‌‌دهد و میگوید: اخیرا متوجه شده‌ایم ۳۵ میلیارد دلار از سپرده‌های بانک مرکزی، نزد شرکت نیکو که از زیرمجموعه‌های شرکت نفت بوده قرار دارد و گرفتاری‌های پیچیده‌ای از این محل ایجاد شده است.

شرکت نیکو که مخفف ” نفت ایران ابنتر ترید کمپانی” است در سال ۱۳۷۰ در دوره ریاست جمهوری رفسنجانی در بندر جرسی انگلستان به ثبت رسید و در سال ۱۳۷۴، دفتر مرکزی آن به لوزان منتقل شد. هدف از تاسیس این شرکت در واقع براین مبنا بود که بخشی از فعالیتهای برون مرزی شرکت ملی نفت ایران را برعهده گیرد. اگرچه مالکیت این شرکت به طور صددرصد در اختیار شرکت ملی نفت قراردارد اما عملکرد این شرکت با ابهامات زیادی مواجه بوده و در بسیاری از موارد مستقل عمل کرده است . از اینرواین شرکت نیکو در واقع گنجینه اسرار فعالیتهای اقتصادی و بده بستانهای مالی حکومت اسلامی در خارج از کشور به شمار میرود.
تاسیس کننده شرکت نیکو مجید هدایت زاده است که در زمان تاسیس نیکو معاون عسگراولادی وزیر بازرگانی در دولت رفسنجانی بود. در آن زمان حرف و حدیث درباره سوء استفاده های مالی او در وزارت بازرگانی زیاد به گوش میرسید و تاسیس نیکو بهانه ای شد که وی از تهران دور شود تا آبها از آسیاب بیفتد. این در حالی بود که شغل بسیار نان و آب دارتری را نصیب وی کرد. او به عنوان اولین مدیر عامل نیکو مدت ۱۶ سال این سمت را بر عهده داشت . درطول این شانزده سال برای خود یک امپراطوری مالی قدرتمند به راه انداخته بود که هم میخورد و هم میخوراند. ولی زمانی فرا رسید که دیگر ادامه فعالیت او در لوزان ممکن نبود و لذا جای خود را به عاصمی پور قائم مقام وقت شرکت ملی نفت که از اقوام سببی او است واگذار کرد و خود به عنوان سفیر در کانادا عازم آن کشور شد که چهار سال به طول انجامید.
پس از عاصمی نژاد، چشن ساز که به لحاظ تحصیلات و دانش کاری در سطحی بسیار مبتدی قرار دارد، ولی با این سواد و تجربه به علت نزدیکی با دستگاه های اطلاعاتی حکومت اسلامی همواره دارای شغلهای کلیدی بوده از جمله مدیر عاملی شرکت ملی نفت ایران در دولت احمدی نژاد این شغل حساس و پر درآمد را اشغال کرد. البته ناگفته نماند که در پشن پرده این هدایت زاده بوده است که پنهان و آشکار گرداننده اصلی نیکو به شمار میرفت. ضمنا باید به این نکته اشاره شود که هرچند هدایت زاده و تیمش از مقام و موقعیت خود بسیار سود بردند، ولی باید اذعان کرد که وی مدیری هوشمند و مسلط بر کار خود بود ، بطوریکه پس از خروج وی از نیکو حجم سرمایه گذاری ها و فاینانس نیکو در طرح ها و پروژه های نفتی تا حدود قابل توجهی کاهش پیدا کرد.
هدایت زاده زیرک و حسابگر که بواسطه تکیه زدن بر مدیریت نیکو با بسیاری از بانک ها و موسسات مالی خارجی ارتباطات مستقیم و دوستانه ای را برقرار کرده بود پس از برکناری از مدیریت این شرکت با تاسیس شرکتی جدید کار فاینانس طرح ها و پروژه های نفتی ایرانی را به طور مستقیم دنبال میکرد. در گزارشی که اخیرا مدیرعامل سابق شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی در خصوص فاینانس طرح ها و پروژه های شرکت متبوعش به مسوولان نفتی ارائه کرده است بخشی به چشم می خورد که در آن به جای درج اسم شرکتی که این طرح ها و پروژه ها را فاینانس کرده است نام هدایت زاده آمده است که نشان میدهد لیست طرح ها و پروژه ها توسط هدایت زاده تامین مالی شده است.
شرکت نیکو تحت مدیریت هدایت زاده ویژه گیهای مختص به خود را داشت که یکی از این ویژه گیها بسته بودن فضای اطلاع رسانی است که باعث شده تا عملکرد آن نه تنها از شفافیت لازم برخوردار نباشد ، بلکه حتا وزارت نفت و مجلس شورای اسلامی هم از بسیاری فعالیتهای این شرکت بی خبر باشند. دلیل این ادعا را نیز می توان در آخرین تحقیق و تفحصی که از شرکت ملی نفت ایران در سال ۱۳۸۵ توسط مجلس شورای اسلامی صورت گرفت و گزارش آن منتشر شد مشاهده کرد که اطلاعات درباره نیکو بسیار قطره چکانی و در تهایت اختصار آمده است .
نیکو در فعالیتهای رسمی و علنی خود تاکنون در بسیارى از مشارکت هاى خارجى وارد شده است، از جمله ۱۰% از سهم میدان گازى شاه دنیز آذربایجان و بخشى از سهام پالایشگاه شرکت پتروشیمى تولید کود شیمیایى مدرس هندوستان اکنون در سبد سرمایه گذارى هاى نیکو قرار دارد اما این تمام داستان نیست. در رژیم گذشته شرکت ملی نفت ایران توانست یکى از میادین نفتى دریاى شمال در انگلستان را خریدارى کند . با قطع مشارکت شرکت بى پى انگلستان، اکنون اداره سرمایه گذارى درتولید نفت و گاز ازمیدانى در«اوبردین اسکاتلند» در اختیار نیکو قرار دارد. پیش از این هزینه ترانزیت صادرات ساحل نشینان خزر در کارنامه درآمد زایى هاى نیکو جای داشت که از این پس با توجه به توقف صادرات از طریق سوآپ درآمد این شرکت کاهش خواهد یافت.
مدیرعامل جدید شرکت ملی نفت ایران علت توقف سوآپ نفت از طریق ایران را نداشتن صرفه اقتصادی می داند در حالیکه سوآپ نفت خام کشور بر عهده شرکت نیکو بوده است و طی چند سال گذشته روزانه به طور متوسط حدود ۳۰۰ هزار بشکه نفت توسط نیکویی ها سوآپ شده است.در اینصورت با توجه به آنکه بیش از نیمی از درآمد سالیانه نیکو از این بخش تامین میشده، بنابراین به نظر می رسد این شرکت طی سال های گذشته زیان زیادی را نصیب شرکت ملی نفت ایران کرده باشد.
مقدمات اجرای دو پروژه مهم توسعه میدان هاى نفتى آزادگان و یادآوران هم از جمله اقدامات این شرکت است. گرچه سهام نیکو صددرصد به شرکت ملى نفت تعلق دارد اما نبکو در قبال رایزنى هاى خود در جهت تأمین مالى اقداماتش متحمل تعهداتى میشود که باز پرداخت سرمایه گذارى ها از طریق تحویل نفت خام انجام مى شود. نا گفته نماند که نیکو علی الظاهر مختار است بنابر اولویت هاى مشخص شده ت.سط وزیر نفت در سرمایه گذارى هاى بین المللى حضور داشته باشد.
نیکو در ابتدای فعالیت خود سرمایه گذاری در معاملات بورس نفت لندن را آغاز کرد که مبلغی خدود ۱۰۰ میلیون دلاری متضرر شد. سپس به خرید و فروش نفت و امضای قرارداد فروش با شرکت ملی نفت ایران روی آورد. اقدام دیگر نیکو دور زدن تحریمها ی اولیه بود. در این راستا با معاوضه نفت خام با کالا ، تجهیزات مورد نیاز کشور را تامین می کردند که با تشکیل دولت خاتمی، این روش به نوعی به حاشیه رفت. پس از آن نیکوبا امضای قرارداد با شرکت ملی نفت بخشی از نفت خام کشور را در بازارهای جهانی بفروش میرساند. در اقدام بعدی کم کم به جذب سرمایه و فاینانس طرح ها و پروژه های نفتی روی آورد که ظاهرا هنوز هم ادامه دارد. البته در شرایط فعلی شاید تنها دلیل پایدار موندن این شرکت را بتوان همین تامین مالی و فاینانس طرح ها دانست.چرا که در شرایط فعلی با متوقف شدن سوآپ نفت خام که در چند سال اخیر به طور انحصاری در اختیار این شرکت بوده است کاردیگری نخواهد داشت .
عملکرد مالی شرکت نیکو و نوع فعالیت ان به نسبت اساسنامه موجود در شرکت ملی نفت با ابهام های زیادی مواجه است.آنچه هم که گفته شد فعلیتهای علنی و ثبت شده شرکت نیکو است که در دفاتر شرکت کما بیش به ثبت رسیده است. ولی درهمین فعالیتهای روزمره شرکت هم نکات ابهام آمیز و مشکوک بسیاری وجود دارد که در جریان تحقیق و تفحص مجلس از شرکت ملی نفت ایران هم به آن اشاره شده است . مجلس مسوولان شرکت نیکورا به عدم شفاف سازی محکوم کرده و خواستار رفع ابهامات موجود شده است. ولی مجلس به جای اینکه خواهان شفاف سازی عملکرد شرکت باشد بیشتر به هزینه های جاری این شرکت برای پرداخت حقوق و مزایای کارکنانش اشاره کرده است. نقش شرکت نیکو در عرضه و فروش نفت خام و انواع فراورده‌های نفتی به ویژه در زمینه تامین اعتبارات بیع متقابل و ارتباط آن با حساب تمرکز خزانه ؟، کم و کیف فروش و قیمت‌گذاری نفت خام صادراتی از ابتدای شکل گیری قرادادهای سوآپ (SWAP) و میزان و مبلغ درآمدهای مربوط به تفکیک مراکز عرضه، مجوزهای قانونی انجام قرادادهای سوآپ (SWAP) نفت‌خام از جمله مواردی محسوب می شود که در گزارش مجلس از نتیجه تحقیق و تفحص وزارت نفت به عنوان ابهام های موجود به آن اشاره شده که البته تا کنون جواب شفافی به آنها داده نشده است.
آنچه گفته شد فعالیتهای جاری و کم و بیش اعلام شده شرکت نیکو است. درحالیکه این شرکت عملیات محرمانه برون مرزی فراوان و متفاوتی داشته که دستورات و فرامین آنهم مستقیما از بیت رهبری صادر میشده است. تنها به دستور رهبری است که نیکو مقادیر بی حساب نفت بطور رایگان و یا با تخفیفهای بسیار قابل ملاحظه در اختیار کشورهای مورد نظر رهبر حکومت اسلامی مانند سوریه قرار میدهد. یکی دیگر از فعالیتهای نیکو پولشویی و جا به جا کردن پولهای خارج شده از کشور توسط مقامات طراز اول حکومت اسلامی است که هدایت زاده در این رابطه ید طولایی داشت . به عنوان مثال بابک زنجانی یکی از ده ها مهره عملیاتی شرکت نیکو برای پولشویی محسوب میشد و مانند او هنوز بسیارند که نامشان فاش نشده است . نیکو در جریان تحریمهای صورت گرفته در زمان احمدی نژاد در لیست سیاه امریکا قرار گرفته و فعالیتهایش بسیار محدود گردیده که با رفع تحریمها فعالیتهای خود را حسب الامر ولی مسلمین جهان از سر خواهد گرفت .