خبرنامه خلیج فارس تازه ترین مقالات و اخبار سیاسی، فرهنگی، هنری و اقتصادی

جمهوری اسلامی با موارد مشابه از منظر سیاسی، امنیتی و رسانه‌ای برخورد می‌کند، در حالی که عربستان سعودی با حادثه قاسمیان به شیوه‌ای قانونی و نهادی برخورد کرد.
علیرضا نوری‌زاده نویسنده و روزنامه‌‌نگار
پنج شنبه ۸ خرداد ۱۴۰۴ برابر با ۲۹ مه ۲۰۲۵ ۹:۴۵

غلامرضا قاسمیان و تصویری از حمله به سفارت و کنسولگری عربستان سعودی در ایران- تسنیم

دستگیری حجت الاسلام غلامرضا قاسمیان در مدینه به دلیل انتشار ویدیویی از او که در آن به اماکن مذهبی عربستان سعودی توهین کرده بود، جنجال گسترده‌ای را در ایران و جهان اسلام برانگیخت. برخی مقام‌های ایرانی دستگیری او را نقض آزادی بیان دانستند، در حالی که عربستان سعودی اظهارات او را توهین مستقیم به حرمین شریفین و تحریک در ایام حج دانست.

اما اگر اوضاع برعکس بود چه؟

به گمانم برای روشن‌تر شدن ابعاد عمل شیخ غلامرضا قاسمیان در برابر مزار پیامبر اسلام بر پایه تجربه‌های ۴۵ ساله‌مان از رژیم ولایت فقیه، بد نیست یک شهروند سعودی را در خیال به مشهد ببریم و از او مقابل حرم اما رضا ویدیویی مشابه ضبط کنیم. این ویدیو قطعا موجی از خشم رژیم، مذهبیون و اهالی ولایت فقیه را در ایران برمی‌انگیخت.

واکنش‌های رژیم ایران می‌توانست از این قرار باشد:

۱ــ واکنش امنیتی سریع و خشن: نهادهای امنیتی مانند سپاه پاسداران یا وزارت اطلاعات بلافاصله فرد مذکور را به اتهاماتی مانند توهین به اماکن مقدس، اقدام علیه امنیت ملی و تحریک افکار عمومی دستگیر می‌کردند.

۲ــ حمله شدید رسانه‌های دولتی: روزنامه‌هایی مانند کیهان و خبرگزاری‌های تسنیم و فارس، به همراه کانال‌های تلویزیونی، او را به‌عنوان عامل وهابی آل‌سعود توصیف می‌کردند و خواستار اشد مجازات برای او می‌شدند.

۳ــ اعتراض‌ها و فتواهای مذهبی و برپایی تظاهرات مقابل کنسولگری عربستان سعودی در مشهد یا سفارت این کشور در تهران: روحانیون می‌توانستند فتواهایی مبنی بر محاکمه یا حتی اعدام او صادر کنند.

۴ــ یک بحران دیپلماتیک به وجود می‌آمد: همانطور که در پی حمله سال ۲۰۱۶ به سفارت عربستان سعودی در تهران و کنسولگری آن در مشهد، شاهد بودیم، روابط دیپلماتیک رو به وخامت می‌گذاشت و دیپلمات‌های سعودی اخراج می‌شدند.

۵ــ رژیم ایران می‌توانست از این حادثه برای ایجاد احساسات ضدسعودی و بسیج مردم علیه یک دشمن خارجی استفاده کند.

در مقابل، عربستان سعودی با قاسمیان چگونه برخورد کرد؟ او بی‌سروصدا و بدون هیاهوی رسانه‌ای دستگیر شد، اما وجهه روحانیون ایرانی در رسانه‌های رسمی آن کشور مخدوش نشد، موسم حج بدون تحریک زائران به طور عادی برگزار می‌شود و هماهنگی‌های دیپلماتیک نیز ادامه دارد.

این مقایسه نشان می‌دهد که چگونه رژیم اسلامی حاکم بر خانه پدری با چنین مواردی اغلب با برخورد سیاسی، امنیتی و رسانه‌ای تند برخورد می‌کند، در حالی که عربستان سعودی با حادثه قاسمیان به شیوه‌ای قانونی و نهادی برخورد کرد.

این تفاوت، فرق اساسی بین دو رژیم را در درک آن‌ها از مقدسات، آزادی بیان و امنیت مذهبی آشکار می‌کند.

همین رفتار را ما در گذشته هم از جمهوری اسلامی دیده‌ایم. انتقال ۵۰ کیلو ماده منفجره سی۴ به عربستان سعودی از طریق جاسازی در ساک کشاورزان بی‌گناه روستاهای اصفهان، سال بعد از آن، تلاش برای تسخیر حرم مکی و آویختن تصاویر چندمتری خمینی و شعارهای ناسزاگونه به پادشاه و دولت سعودی، کشتن الغامدی، دیپلمات سعودی، در تهران و تخریب سفارت و سال‌ها پس از آن، انفجار برج‌های خبر، آموزش تروریست‌ها در ایران و اعزام آن‌ها به سعودی و سرانجام به آتش کشیدن سفارت سعودی در تهران و کنسولگری آن در مشهد به امر شخص خامنه‌ای و قطع هفت ساله روابط دو کشور.

موضع رسمی دولت البته محکوم کردن قاسمیان و اعلام برائت از او بود. البته توییت عباس عراقچی، وزیر امور خارجه خامنه‌ای، از همه تندتر بود و در رسانه‌های نزدیک به سعودی هم منعکس شد. نواب، نماینده خامنه‌ای در حج و همدل و همراه قاسمیان، هم ضمن اعلام برائت، خواستار آزادی فوری او برای اجرای مناسک حج و بازگشتش به ایران شد.

قاسمیان از جمله همان‌هایی بود که حمله و آتش زدن سفارت عربستان سعودی را تبریک گفتند. او در آن زمان مشاور قالیباف بود و امروز نیز با حکم او، رئیس کتابخانه مجلس و پژوهشکده آن است. گو اینکه حالا زانوی سعید جلیلی را می‌بوسد.

عامل اصلی حمله به سفارت سعودی یعنی حسین کردمیهن هم از چهره‌های نزدیک به قالیباف و از اعضا هیئت‌الرضای کرج بود. او که زمانی دانشجوی مهندسی در دانشگاه رشت بود، پس از چندی اخراج شد و راه حوزه را پیش گرفت، اما نزدیک شدن او به رضا رمضانی گیلانی، راه ورود این دانشجوی اخراجی به سیاست با رویکردی تندرو را تسهیل کرد.

نقش او در حمله به سفارت عربستان سعودی، حضور در باشگاه‌های فرهنگی‌ــ‌ورزشی و نزدیکی سیاسی به قالیباف و برخی اقدام‌ها در جنگ سوریه از کردمیهن یک چهره غیرمحبوب نزد طبقه متوسط از جمله طبقه متوسط نزدیک به اصلاح‌طلبان ساخت. شگفتا که حجت‌الاسلام قاسمیان نیز همین مسیر را از دانشگاه تا حوزه طی کرده است.

به نظرها زیر اخبار بازداشت قاسمیان نگاهی انداختم. دست بالا را ارتش سایبری سپاه داشت، اما هموطنان باذوق نیز هرازگاه تحلیل‌های بانمکی زیر خبرها داشتند. از جمله شخصی که زیر خبر مربوط به این رویداد نوشته بود: «این عنصر… مصداق همان شعر مشهور شیخ اجل، سعدی، است که گفت: خر عیسی گرش به مکه برند/چون بیاید، هنوز خر باشد».
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مقاله لزوماً سیاست یا موضع ایندیپندنت فارسی را منعکس نمی کند.

از دوران نوسنگی، و شاید حتی پیش از آن، نیاکان ما باورهایی را پروراندند و آیین‌هایی را به‌جا می‌آوردند. احساس دینی و نیاز به باور داشتن، به‌طور عمیق در ذهن انسان نهفته است. در جامعه، دیندار شدن فطری نیست، بلکه نتیجه عملکرد انواع و اقسام عوامل ذهنی و روانی و تربیتی و روانشناسانه و جامعه شناسانه و جغرافیایی و نتیجه یک تاریخ اجتماعی است.
چگونه مذهبی شدیم؟
در جامعه یک فرزند وقتی در خانواده ای دینی متولد شد، دارای احوال و عواطف مذهبی می شود و سپس احساس دینی او توسط عوامل ذهنی و عینی و اجتماعی پرداخته می شود و این امر در مرحله بعدی، در مدرسه و محیط اجتماعی و حرفه ای تدارک بیشتر می بیند. این سوژه اجتماعی در ابعاد اجتماعی و فضای عمومی به فرد مذهبی تبدیل می گردد و خود می تواند فعالانه عمل کرده و اعتقاد دینی اش را مستحکم نموده و پایه ایدئولوژیکی اش را تنظیم نماید. بطور عموم فرزند در خانواده یهودی، یهودی می شود و در خانواده مسلمان، مسلمان می شود و در خانواده بودایی، پیرو بودا می گردد. ادیان، با میراث خانوادگی از یک امتیاز بزرگ برخوردار هستند زیرا از آنجا که «دین پدری» امر «مقدس» تلقی می گردد با تمام قوای روانی و عاطفی به فرزندان انتقال پیدا می کند. بقول «کارل گوستاو یونگ»، روانکاو سوئیسی، شعور انسان از ناخودآگاه انسان رشد می کند و در این ناخودآگاه تمامی حالات و احساسات شکل می گیرند(خاطرات، رویاها، تفکرات). افزون برآن بگفته «رنه ژیرار»، جامعه شناس و انسان شناس فرانسوی، میل ما همواره و از اساس از آن دیگران است، همچنانکه میل های دیگران را تقلید می کنیم و خود ما نیز مورد تبلیغ قرار می گیریم و به گفته او فرد در یک روند «میمیک» یا تکرار ناخودآگاه و مکانیکی عادت رفتاری قرار می گیرد. فرد هنجار اجتماعی و فرهنگی و دینی را تکرار می کند. (خشونت و امر قدسی، ۱۹۷۲). البته جامعه، دوری و نزدیکی هنجار را کنترل می کند یا مورد تنبیه و انظباط قرار می دهد ولی جامعه دینی معیارهای مذهبی اش را عادی و طبیعی وانمود ساخته و افراد را در دستگاه خود می سازد و شکل می دهد. فرد پاسیو و غیرفعال است و از خودمختاری فکری برخوردار نیست ولی مدام جذب می کند. ناخودآگاه او تمام پیام های پیرامون را می گیرد و پدیده «مقدس» را در جایگاه ویژه قرار می دهد.
درواقع یهودیان براین باورند که موسی، ده فرمان و تورات را از کوه سینا با خود پایین آورد و بنابراین فرزندی که در درون خانواده یهود متولد شود و کردار او مطابق ده فرمان است، یهودی می باشد. غسل تعمید، تائیدیه (تثبیت ایمان) و عشای ربانی سه آیینی هستند که از طریق آن‌ها فرد به یک مسیحی تبدیل می‌شود. این سه آیین یک مجموعه کامل را تشکیل می‌دهند و هویت مسیحی را بنیان می‌نهند. این آیین‌ها در ایمان به خدای عیسی مسیح تجربه می‌شوند و در کلیسا و خانواده و مدرسه آموزش داده می شود و تربیت کودکان شکل می گیرد. در فضای دینی و خانوادگی فرد مسلمان می شود. رفتارهای دینی و اجتماعی مانند اذان در گوش نوزاد، دعاخوانی، احترام به قرآن، صلوات فرستادن، نمازخواندن، روزه گرفتن، اشک ریختن برای حسین، آداب «مقدسانه» در حرم و امامزاده، اعتقاد به عمل گناه، سفر حج، و غیره از همان لحظه اول وارد زندگی و ذهنیت می شود. در این روند، ذهنیت نقاد عمل نمی کند بلکه جذب بشکل «میمیک» و غیرآگاهانه و با شیفتگی روانی انجام می شود.
برپایه این گفته فرد مسلمان شیعه از همان ابتدا با ناخودآگاه خود در این فضا مانیپولاسیون می شود، شکل می گیرد و انسان به انسان دینی تبدیل می شود. فرد در یک فضای فرهنگی و سمبولیک، با کدها و قواعد خاصی، با امام پرستی و موهوم گرایی، متولد شده و از همان ابتدا مورد پرداخت شخصیتی قرار می گیرد. در فقدان افکار و باورهای گوناگون، ذهنیت بطرز یکجانبه رشد کرده و در زیر سلطه دگماتیسم، هر گونه قدرت انتقادی را از دست داده و خمیرمایه خود را با دین همآغوش می کند. در خانواده مسلمان هنگامیکه فرزند متولد می شود اولین اقدام در گوش نوزاد دعا و آیه قرآنی می خوانند و اذان می گویند و اینگونه آداب و رسوم و تربیت و عادات و اشتیاق به پدیده موهوم و خرافه، تا پایان عمر ادامه دارد. هنگامیکه کسی می میرد و در لحظه ای که پیکر به زیر خاک می رود و برایش دعا می خوانند و در درون گور برایش اشهد می گویند، افراد زنده پیرامون این سمبول ها و نشانه ها را جذب می کنند. جسم و روان فرد در سراسر عمر، توسط دین و عوامل دینی، پرداخته و ساخته می شوند و شکل می گیرند و هویت دار می گردند. این توتالیتاریسم تربیتی ایدئولوژیکی دینی، انسان را از هر نوع مقاومت فکری و روانی تهی کرده و تمام عنصر دین را به امری کاملن طبیعی و همیشگی و عادی و ابدی تبدیل می کند.
ماکس وبر جامعه شناس آلمانی، می گوید انسان دین را می پذیرد زیرا دین برای او معنابخش است. حال پیش از آنکه این «انتخاب وبری» صورت گیرد و روند پذیریش آگاهانه در ذهن انسان عمل کند، ناخودآگاه انسان با تمام قدرت در حال جذب کردن سمبولها و پیام های اجتماعی و روانی و تاریخی است. در جامعه روند روانشناسانه و روانکاوانه و قدسی گرایی و احساسی و هیجانی در تاثیرپذیری دینی با قدرت بی مانندی عمل می کند و روند و انتخاب آگاهانه نقشی ندارد و یا بسیار فرعی دارد. انسان محصول روند ایدئولوژیکی و خانوادگی و دینی و فرهنگی و احساسی ویژه ایی است که پیش از تولدش در جامعه جاری است. توده مردم دین را انتخاب نمی کنند بلکه تسلط دینی و فضای دینی، انسانها را در خود فرومی برد و قدرت فکری و روانی آنها را ویران نموده و روان تسلیم می گردد. در چنین شرایطی فرد دینی و توده معتقد، به یک واقعیت اجتماعی تبدیل می گردد. کلودلوی استروس، انسان شناس فرانسوی، می گوید دین خود یک «توهم» نیست و واقعیت مادی دارد(توتم گرایی مدرن، پاریس ۱۹۶۲). بزبان دیگر از نظر این جامعه شناس دین یک توهم آبستره نیست، بلکه دین خود از موهومات سرشار است ولی خود دارای یک واقعیت اجتماعی و مادی می باشد. انسان معتقد ساده و یا انسان متعصب و تروریست، با پوست و خون خود موجود است. در طول تاریخ، انسان دین را می آفریند ولی در این مسیر دین به آدم سازی می پردازد.

ماشین ایدئولوژی دینی شیعه گری
با توجه به آچه گفته شد ایرانیان که با فرهنگ و تمدن دیرین خود بودند به دنبال تجاوز ویرانگری اسلام و بدنبال شیعه سازی بدست سلطانهای صفوی، به انسانها مسخ شده تبدیل شدند و یک دین مهاجم و ضد فرهنگ ایرانی را به مذهب خود تبدیل کردند.(به «شیعه گری و ازخودبیگانگی ایرانیان»، جلال ایجادی، نشر فروغ، نگاه کنید)
بنابراین دین اسلام با جبر روانی و فرهنگی خود، با بار عظیم موهومات و خرافات و افسانه ها و احکام خود بر ذهن تحمیل می شود. قرآن دین اسلام هیچگونه پرورش خودمختارانه و چندگرایی را نمی پذیرد و تنها ملاک، قبول تعبدی دین و روح عبادت و اظهار بندگی است. در بسیاری از سوره ها و نیز سوره بقره می آید که در موضوع الله جای بحث و جدال نیست (آیه ۱۳۹). در سوره آل عمران می آید: «هرگز دینی جز اسلام پذیرفته نمی شود». قرآن تجلی خشونت کلامی و تشویق کننده خشونت جنایتکارانه عملی است. در آن، بارها تاکید می شود که انسان مطیع و تسلیم الله است. شک کردن جایز نیست و به آتش جهنم منجر می شود. تعبد و تهدید و خشونت قرآنی تعیین کننده ساختار ذهنی مسلمان است. قدسی گرایی و خرافه گرایی و دگماتیسم مسلمانان بصورت قطعی و محکم عمل کرده و فرد را از هرگونه نرمش و انعطاف فکری دور می کند. ابعاد عظیم جمود فکری در جهان اسلام و تروریسم و سلفی گری شیعه و سنی و عقب ماندگی فرهنگی و اجتماعی و علمی، نتیجه همین روند روانی و تعبدی است. اسلام به رشد فردیت مدرن و رشد آزادانه فکر نمی انجامد بلکه برعکس به خاطر تعبدگرایی و جزمگرایی، فراهم کننده سقوط روانی و فکری انسان است. از فدانیان اسلام نواب صفوی تا خمینی و خامنه ای، تا داعش و القاعده، تا جهاد اسلامی فلسطین و حماس، تا «اخوان مسلمین» و تروریست های جهادگرای اسلامی در غرب، تا جهادگرایان سلافیست فرانسه و بلژیک، تا بوکوحرام و الشباب، تا آخوندهای شیعه و نواندیشان دینی، همه، به پاتولوژی انجماد دینی روانی دچار هستند که آنها را به وابستگی به اسلام و مقدس دانستن قرآن محکوم نموده است. در میان این گروه ها، کسانی هم که تروریست نیستند و با تکنیک و فعالیت اجتماعی غیر دینی در ارتباط هستند، نمی توانند پیوند روانی و عاطفی خود را با اسلام قطع کنند زیرا ذهن و ناخودآگاه این افراد توسط ایدئولوژی قرآنی مسخ شده است.
در تاریخ ایران عنصر دین ساختار پرور بوده است. تهاجم عرب و تسلط دین استعماری اسلام هویت ایرانی را مسخ نمود. دستگاه های صفوی و قاجار و دوران دوم پهلوی و جمهوری اسلامی، با همکاری تنگاتنگ دستگاه روحانیت ، جامعه را دینی نمودند. این دستگاه های دولتی و رسانه ای و آموزشی، تمامی نخبگان ریز و درشت، تمام آموزگاران و روزنامه نگاران و مسئولان دولتی و توده ایرانیان را مسلمان و شیعه نمودند. سموم خرافی دستگاه دینی و دستگاه ایدئولوژیک دولتی و پروپاگاند روحانیت در تمامی اجزای ذهن و جامعه رخنه کرده و ذهنیت خردسال و بزرگسال را مدام مورد تهاجم تبلیغاتی دینی قرار می دهند. تبلیغ ایدئولوژی قداست یعنی مسدود کردن اندیشه و تبلیغ مرجع تقلید و بندگی، خط اصلی برای شکل دادن ذهن و مهار انسان در جامعه است. ذهنی که تنبل است و حس کنجکاوی را از دست داده، روانی که تقدیرگرا گشته و توانایی واکنش به بدی و تجاوز را از دست داده، نمی تواند مقاومت کند و مستقل باشد و انتقاد گر باشد. بعلاوه استبداد و آدمکشی و هجوم های متعدد تاریخی و اجتماعی، اراده فردی را درهم شکسته و امکان زمانی و قدرت فکرکردن نمی دهد. تجاوز عرب و مغول و دیگر مهاجمان و سرکوبگری حاکمان خلفای عرب بسیاری از ساختارها را ویران نمود و ماشین دین سازی صفویه و آخوندهای داخلی و بیگانه، آسیب دیدگی روان ایرانی را عمیق ساختند و شیعه گری را غلبه دادند. پیروزی شیعه گری در ذهن، به نابودی یا به حاشیه راندن فرهنگ ایرانی و سمبولهای آن مانند پیام مهر و آئین زرتشت و سیاست کورش و شاهنامه فردوسی و شعر خیام و فلسفه رازی، منجر گشت.
دین اسلام فطری نیست بلکه محصول تجاوز و خشونت ایدئولوژیک، محصول تکرار و تکرار و عادت و محصول فلج نمودن تفکر است. از جمله عوامل خشونت، حوزه های روحانیت و مدارس دینی و دستگاه شبکه ای آخوندها هستند. از دیر باز حوزه های قم و تهران و مشهد، مدارس دینی و آموزشی و تبلیغی، نهادهای برگزاری مراسم عاشورا و ماه رمضان، سازمان خطبه های دینی و رساله های آخوندها و مجلس روضه خوانی آخوند، تولیدگران دین شده و میلیونها مغز را به گیرنده های رسم و عادت و پیام دینی خود تبدیل نمودند. چهره و شخصیت جامعه ایران بمرور تغییر یافت زیرا رژیم ها و دستگاه های دینی و تکرار فرهنگ عامیانه دین خو، آشکار و پنهان، کدها و هنجارها و رفتارهای دین خو را در بطن جامعه وارد ساختند و تربیت انسان ها را شکل دادند. دستگاه آخوندها که مظهر فساد و دروغ هستند، دین خود را بطور گسترده پخش نموده تا انسان آزاد نباشد و در اسارت الله و طبقه روحانیت باقی بماند.
البته قرآن و نهج البلاغه، تنها مرجع دین پروری و دین گستری نیست. بخصوص برای شیعه و تمایل آن برای جدا کردن خود از اسلام سنی، انبوهی آثار بوجود آمد که جریان شیعه را بعنوان یک جریان دینی و سیاسی مجزا سامان می بخشد و مشخص تر می سازد. ویژگی این آثار نه در کیفیت فکر و ارزش تاریخی، بلکه در اسطوره سازی های دروغین و موهومات و روایاتی است که به خاندان بنی هاشم و دستگاه ایدئولوژیک شیعه گری متصل شده اند و نقش آنها بازتولید وابستگی روانی و احساسی و شهید پرستی و مرگ ستایی است. جعل های شگفت انگیز دین سازی و امام سازی و کورذهنی در فقه شیعه به اوج می رسد. این کتاب ها کدامند؟
«کتب اربعه» چهار کتاب حدیثی شیعه است که توسط «عالمان متاخر» جمع آوری شده است: «الکافی» از یعقوب کلینی، «تهذیب الاحکام» و «الاستبصارفیما اختلف من الاخبار» از شیخ طوسی، «من لایحضره الفقیه» از شیخ صدوق. این کتابها در زمان آل بویه در قرن چهارم هجری قمری بوجود آمدند. این مجموعه بزرگ با ۴۱۲۶۳ روایت و احادیث غیر تاریخی و غیرعلمی، انبوه روایاتی را تشکیل داده که طی سالیان متمادی توسط کاتبان در اسلام بوجود آمده است. باید افزود که این «کتب اربعه» با مجموعه «جوامع ثانویه»، قرن دهم و یازدهم کامل میشود. این مجموعه، دربرگیرنده «الوافی» از محمد حسین فیض کاشانی، «وسائل الشیعه فی تحصیل مسائل الشریعه» از شیخ حرعاملی، «بحارالانوار» و «حلیه المتقین» از محمد باقر ابن محمد تقی مجلسی، می باشد. بر این لیست باید «نهج البلاغه»، خطبه های منسوب به علی ابن ابی طالب که در قرن چهارم هجری توسط سیدرضی تهیه شده، «صحیفه سجادیه» حاوی دعاهای زین العابدین علی بن الحسین، «مفاتیح الجنان» شامل دعاها و مناجات و زیارت های پیامبر و امامان از شیخ عباس قمی و «صحیفه مهدیه» حاوی دعاهای منسوب به حجت بن الحسن امام دوازدهم، و غیره را اضافه نمود. البته لیست کتاب های شیعه ادامه دارد. در لیست کتابهای مرجع شیعه باید کتابهای زیر را نیز گنجاند: کتاب فقه کاشف الغطاء از شـیـخ جـعـفر کاشف الغطا، کتاب مصادر الجتهاد از سید محمود هادی غضنفری خوانساری، کتاب های متعدد سید هاشم بحرانی و از جمله «البرهان فی تفسیر القران»، کتاب «التبیان فی تفسیر القران» از شیخ طوسی، کتاب «المیزان فی تفسیر القران» از سید محمد حسین طباطبائی. حال به همه این کتاب ها، مجموعه آثار و رسالات عملیه فقهای شیعه مانند: آیت الله بروجردى، خوئی، میرزای نائینی، محقق اصفهانی، حکیم، شیخ کاظم شیرازی، شیخ عبد الکریم حائری، سید محمد صادق روحانی، گلپایگانی، خامنه ای، روح الله خمینی، سیستانی، فاضل لنکرانی، لطف الله صافی، محمد تقی بهجت، وحید خراسانی، منتظری، و دیگران را بیافزائید. شیعه گری یعنی تمام کتاب ها و رساله هایی مه توسط فقیهان و آخوندها و ملاباشی های مرتجع و ضدخرد و ضد مدرنیته بوجود آمده و خاصیت اصلی آنها ویرانگری اندیشه و منطق و دانش است.
نقش این کتاب ها چیست و کدام ارزش فکری از آنها استخراج می شود؟ این کتابها مروج فلسفه و راسیونالیسم فکری نیستند، این کتابها پایه هنر و معماری و دانش نیستند، این کتابهای فاقد جنبه علمی و تاریخی هستند. این کتابها گاه جنبه عرفانی و «تئوزوفی» دارند ولی یک مجموعه موهومات و جعلیات و احکام زیان آور را تشکیل می دهند. این کتاب ها هستند که امامان و امام دوازدهم را بوجود آورده اند. نقش این کتاب ها ایجاد مردم مقلد و تولید کورذهنی، ایجاد رفتار اطاعت، بردگی و مسخ ذهنی است. نقش این کتابها ایجاد تسلیم در برابر الله و نفی خرد و اندیشه انتقادی و آزادی انسان است. نقش این کتابها تشویق به جنایت است زیرا بازتولید مکرر و پردامنه تبعیض، حس برتری ایدئولوژیک دینی، سلطه تعبد دینی بر روان، انسان را به بدی و شرارت نزدیک می کند و کشتار کافر و مشرک و مرتد و منافق و محارب با خدا و تجاوز به زنان را، عادی و مقدس و الهی می سازد. میراث شیعه گری جز خرافه پرستی و جعل و دین سازی چیز دیگری نیست.
ماشین دینی کردن انسان با مکانیسم های پیچیده ایدئولوژیک عمل کرده و شخصیت فرد را به زیر سلطه درمی آورد. فضای دینی و رازآمیز خانواده و جامعه و مجموعه نهادهای ایدئولوژیک و دولتی در جامعه از فرد موجودی مطیع دین میسازد. روشن است که در جامعه بسته و مستبد و در فقدان اندیشه گری و انتقاد، تاثیر این فضای ایدئولوژیکی منکوب کننده تر است. در تمام جوامع دین و رفتار دینی وجود دارد ولی میزان وابستگی به دین و جایگاه دین در جامعه متفاوت است. در جامعه فرانسه و سوئد و آلمان هم دین موجود است، ولی وزنه و تاثیر آن هرگز مانند نفوذ دین در جامعه مصر و عربستان و ایران نیست. روحانیت شیعه یک طبقه سیاسی بوده و برای تحکیم و قدرت گیری خود، ایدئولوژی شیعه را بطور گسترده بکار گرفته است. بقای این طبقه رانت دار به حجم کتاب های احکام و تفسیرهای قرآنی، و نیز نفوذ در اعماق جامعه بستگی داشته است. این آثار بمرور انباشت شده و بمثابه آثار «محترم و مقدس» معرفی شده است و کسی جرات آن را نیافته است که بر آنها نقد بنویسد. البته در دورن روحانیت جدال تفسیری و تناقض شخصیتی بسیار است ولی اجتماع از آن چیزی نمی داند. افزون بر آن هیچیک از نواندیشان دینی اعلام جنگ علیه این آثار نمی کند زیرا چنین اقدامی به تشدید تناقضات درونی منجر می شود. همین نکته نشان دهنده آنست که نواندیشان دینی خواهان اصلاح و رفرم واقعی در دین نیستند زیرا محافظه کاری آنها و محاسبه برد و باخت، آنها را به رفتاری سازشکارانه و بسیار محتاط می کشاند. بنابراین اتحادی صورت گرفته تا دین اسلام و فقه شیعه ادامه یابد. امتیازداران حکومتی و حوزوی و نواندیش دینی، از سلطه اسلام سود می برند. روشنفکران اسلاموفیل و چپ های طرفدار استالینیسم و کاسترویسم و مائوئیسم و پوتینیسم در گذشته و امروز از «اسلام مبارز و ضد امپریالیست» و «روحانیت مترقی» و «دین توده ها»سخن گفتند و باورهای خرافی و ضدعلمی را محکمتر ساختند. به این ترتیب بیماری و ازخوبیگانگی ما نسبت به اسلام و شیعه گری ساخته شد.

گسست همه جانبه از اسلام
به تمام کشورهایی که اسلام بر قانون و سیاست و مغز انسان غلبه دارد نگاه کنید. این کشورها در خاورمیانه اغلب استبدادزده و متعصب و عقب مانده و امتی هستند. در چنین جامعه هایی افرادی که طرفدار خشونت و اجرای فتوای دینی برای کشتن هستند فراوانند. در چنین کشورهایی تمدن به جهت صفر گرایش دارد. ریشه این انحطاط کجاست؟ در اینجا دانش رشد نمی کند، آفرینش ادبی غایب است، نخبگان در مذهب غوطه ورند، الله در زبان و روان آنها غالب است، قانونمداری رایج نیست، از همه پیشرفت های جهان بدور است. برجسته ترین دلیل این فقر اندیشه و فکری و زوال تمدن، همانا قرآن و اسلام و استبداد و سنت کهنه و نیز محافظه کاری و تنبلی و ازخودبیگانگی روشنفکران است. کشورهایی مانند کشورهای جنوب خلیج فارس تلاش نمودند تا در اتحاد با غرب، با مدرنیزاسیون اقتصاد و ساختمان سازی و گسترش گردشگری جهت تازه ای به جامعه دهند. ولی فلسفه و آفرینندگی فکری خاموش است، طاعون اسلام همه جا در گشت و گذار است و ذهن ها را به مستعمره خود تبدیل کرده است.
تسلط اسلام شیعه بر کشور ما خانمانسوز بود و بخش بزرگی از نیروهای انسانی و فرهنگی را از دست دادیم. استقرار حکومت اسلامی بیشترین توانایی علمی و آموزشی و فرهنگی و فلسفی و قانونگرایی و شادی ما را ویران نمود. ملاباشی و آخوند و حاکم اسلامی و مسئولان سیاسی و اداری و اجتماعی مبلغان اسلام شیعه شدند. اسلام عامل انحطاط است زیرا این دین در برابر خرد و فلسفه و درک انتقادی همیشه ایستاده است. قرآن فاقد عنصر علمی و نوآوری و خلاقیت فرهنگی و تمدنی است. نتیجه مهم اسلام رشد تعبد و دگماتیسم و فکرنکردن بوده است و آنجا که بزرگانی در قلمرو اسلامی به فکرکردن پرداختند، مورد تکفیر و بی اعتنایی قرار گرفتند. شکاکیت خیام و ناباوری رازی، آنها را در برابر اسلام مقاوم ساخت. تمام بزرگانی مانند ابوعلی سینا و فارابی و ابن رشد اندلسی و نیز حافظ و مولوی باعتبار خلاقیت شخصی و شناخت و تلاش خود و محیط خانوادگی یا اجتماعی خود، درخشیدند. این بزرگان در فضا و دنیای اسلامی بزرگ شدند و به مکتب رفتند، ولی کسب دانش و روحیه شخصی اشان، آنها را بر پرسش کشاند، آنها را به نفی جزمیت اسلامی کشاند و آنها را وادار ساخت تا عنصر فکر و منطق و تخیل و فلسفه را وارد بینش خود نموده و تا حدودی زایش جدیدی را فراهم سازند. ذهن و اندیشه آنها با تناقض های حاد درگیر بود زیرا استبداد دینی در حکومت و در جامعه آنها را محدود و فلج می کرد. روشن است که فکر آنان گسست از اسلام نیست ولی دارای عنصر تفکر و تخیل و شهامت است. دیوان حافظ و مثنوی مولانا از قرآن نمی آیند، ازشیعه گری الهام نیافته است، بلکه نتیجه نبوغ ادبی و نوآوری انسانی و تاریخ است. ابن رشد و ابوعلی سینا و فارابی از فلسفه یونانی وام گرفته اند و در دنیای بسته اسلام، جزمیات حاکم را سست می کنند و به این خاطر است که آنها در پی پیوند زدن ایمان و عقل هستند. این شخصیت ها محصول تاریخ معین و توتالیتاریسم اسلامی هستند ولی ویژگی آنها با وجود تناقض های خود، هنر و اندیشه می آفرینند. امروز دیگر ما نمی توانیم تکرار گذشته باشیم، هویت واقعی ما در گسست از ایدئولوژی استعماری اسلام شیعی معنا می یابد.
دین مسلط و فرهنگ دینی پیوسته در برابر اندیشه سد آفریده و تخیل را مرعوب میکند. اگر معتزله روی عقل تاکید داشتند اشاعره بر حدیث و سنت پافشاری می کردند. در طول تاریخ اسلام این دو جریان همیشه دارای دوری و نزدیکی بوده اند ولی خط پررنگ همانا دکترین اشاعره و فکر نکردن و دگماتیسم، بوده است. در این فضای دینی ایدئولوژیک تنگ و خفقانی، تمام نفرت دستگاه روحانیت و تازیانه تکفیر آنها علیه اندیشمندان و اندیشه گران آزاد بی سبب نیست. ایدئولوژی قرآنی و اسلامی در پی حاکمیت مطلق ایمان است حال آنکه بینش اندیشمندان بدون نفی دین، در پی هموار نمودن رشد عنصر عقل است. کار متفکران نامبرده تلاش در انطباق دادن فلسفه به دین است و این تلاش نمی توانست راه گشا باشد زیرا دین، عنصر فکری را منهدم می کند و این دو پدیده به یک حقیقت نمی رسند. فشار دین و روحانیت و سنت مذهبی و استبداد سیاسی یک مجموعه سنگین سرکوب را ایجاد نموده و در چارچوب این خفقان، کار فکری مستقل دشوار یا ناممکن است. جمهوری اسلامی و ولایت مطلقه فقیه نتیجه خفقان قرآنی و نتیجه جاه طلبی مستبدانه حاکمانی است که خود را بجای الله می نشانند. خمینی یک مرتجع، متوهم، عارف مسلک، مستبد است که سیاست تصرف قدرت را با عوامفریبی دینی و سرنیزه و اعتقاد به ولایت علی و ولایت مطلقه خود پیاده می کند.
دوران ما، دوران خردگرایی، دوران نقد مدرنیته بر پایه اومانیسم، دوران نقد سلفی گری و تاریک اندیشی، دوران اکولوژِی و جهان دیجیتالی و هوش مصنوعی و فروریزی ارزشهای آرکائیک اجتماعی است. دوران ما، دوران جامعه سیالیت های روانی و اجتماعی و فرهنگی است. دوران ما، دوران آزادی از هر قیدوبند دینی پدرسالارانه و اعتلای روحیه شادی و موسیقی و مناسبات خانوادگی و جنسی غیر دینی است. دوران ما، دوران آزادی زن و حقوق بشر و نقد خدا و مذهب است. این دوران در تناقض آشکار با قواعد جامعه قبیله ای و خشونت بار و تبعیض گرای اسلامی و در تناقض با قصاص و احکام دینی و شریعت اسلامی و ولایت الهی است. البته درضمن بگوئیم مدرنیته پایان مذهب نیست و باورهای دینی در جامعه مدرن ادامه دارند و در همین دوران ایدئولوژها و حاکمان آدمکش و اعتقادهای فاسد فراوانند. از دوران مدرنیته خردگرایی و دانش، قطب نمای بشریت است ولی واقعیت خشن و شرم آور جهان را فراگرفته است. از دوران مدرنیته پارادایم ها و چالش ها و گرایش های نوین مطرح شده است. در بستر گرایش مدرن جهان مطلب بر سر جایگاه دین در جامعه و ذهن انسان است. در این جامعه دین از قدرت مطلق فرومی افتد و عقل بشری و رفتار خردمندانه و زمینی، بر رفتار دینی غلبه می کند. پس ما نیازمندیم تا در رفتار شهروند عقل گرایی برجسته باشد و وزنه اعتقاد دینی در زندگی اجتماعی کاهش یابد، ما نیازمندیم که روحیه انتقادگری غلبه داشته باشد و انسانها خود تصمیم بگیرند. الگوی دینی در تضاد با الگوی مدرنیته و خردمندی است.
دوران ما می طلبد که تفکر کانت و خردگرایی و نظریه داروین و فیزیک نیوتن و انیشتن و علم ژنتیک و دانش نورولوژی و پزشکی و تجربه های علمی انسان شناسی و تئوری های جامعه شناسانه و تاریخ شناسی و تکنولوژی انترنتی و پارادایمهای اکولوژیکی، راهنمای کار ما باشد و از خرافه گرایی دینی بپرهیزیم. ما باید از فرهنگ فلج کننده نواندیش دینی برش کنیم، ما باید از ایدئولوژی تسلیم طلب چپ های وفادار به تقدس اسلامی برش کنیم، ما باید در پی گسست از دین اسلام باشیم. تمام سامان درسی و آموزشی ایران آلوده به اسلام بوده و نیازمند یک تحول عظیم است. فرهنگ مذهبی جاری مبلغ مرگ و اسارت روانی است. اسلام یک انحطاط در اندیشه و فرهنگ و شخصیت انسانی است. در تمامی عرصه ها اسلام و قرآن در برابر ترقی و نوآوری قرار گرفته اند. این دین در برابر خرد است، مخالف هنر و موسیقی است، مخالف آزادی اندیشه و آزادی انسان و برابری زن و مرد است، سدی در برابر دانش فیزیک و زیست شناسی و نظریه داروین و اخلاق لائیک است، و دینی است که طرفدار تبعیض است. این دین سدی برای فکر کردن است زیرا جزمیت و تعبد اساس آنست. این دین و مذهب شیعه گری، ما ایرانیان را از خود بیگانه نموده است. این پاتولوژی را باید بررسی نمود و درمان کرد. گاه کسانی مانند خرده روشنفکران و سیاسیون مصلحب طلب می گویند اسلام خطر بزرگی نیست. اینگونه افراد چوب لای چرخ انتقاد از دین می گذارند و متحدان صاحبان دین هستند و فاقد درک پیشرو و انتقادی در جامعه می باشند. آنها به فضای مسموم دینی عادت کرده اند. آنها خود، مسئله هستند. گسست از اسلام، شناخت و دانش و شجاعت و صداقت می طلبد.
جلال ایجادی
جامعه شناس – دانشگاه پاریس
———————————————————
توضیح در باره نویسنده: جلال ایجادی در کتابهای گوناگون در باره اسلام و قرآن و تروریسم اسلامی و نیز جنبش های اجتماعی در جهان و انقلاب های ایران نوشته است. آخرین کتاب ایجادی «شیعه گری و ازخودبیگانگی ایرانیان» انتشارات فروغ در آلمان در ۴۲۰ برگ. کتاب او «انقلاب برای گسست، جامعه شناسی انقلاب زن زندگی آزادی»، ۳۳۰صفحه انتشارات فروغ. ایجادی اثر دیگر خود را بنام «بحران بزرگ زیستبوم جهان و ایران» در ۴۸۰ برگ، انتشارات فروغ، منتشر نمود. کتاب به نام «گیتی مداری و لائیسیته، قدرت سیاسی در ایران» از جلال ایجادی توسط انتشارات فروغ در ۳۵۰ برگ انتشار یافته است. از این نویسنده در گذشته کتاب «نواندیشان دینی، روشنگری یا تاریک اندیشی»، ۳۱۰ صفحه، نشر مهری، کتاب «جامعه شناسی آسیب‌ها و دگرگونی‌های جامعه ایران»، ۴۰۰ صفحه، انتشارات نشرمهری، کتاب «بررسی تاریخی، هرمنوتیک و جامعه شناسی قرآن»، ۳۸۰ صفحه، و کتاب «اندیشه ورزی‌ها در باره جامعه شناسی، فلسفه، زیستبومگرایی، اقتصاد، فرهنگ، دین، سیاست»، ۷۲۰ صفحه، چاپ نشر مهری، منتشر شده است. جلال ایجادی هر هفته چند برنامه تلویزیونی در زمینه انقلاب، لائیسیته، دمکراسی، فلسفه، جامعه شناسی و نقد قرآن و اسلام، تهیه و پخش می کند. این برنامه ها را در یوتوب میتوانید مشاهده کنید. افزون برآن، ایجادی در تلویزیون های پربیننده فرانسه بعنوان متخصص در باره خاورمیانه و اسلام و لائیسیته شرکت می کند.

ملتی سربلند در اوج اقتدار و پیشرفت به دست «آیت‌الله گاندی خاورمیانه» به فلاکت رسید
علیرضا نوری‌زاده نویسنده و روزنامه‌‌نگار
پنج شنبه ۱ خرداد ۱۴۰۴ برابر با ۲۲ مه ۲۰۲۵ ۸:۰۰

چارلز ناس، کاردار آمریکا در تهران، شلنبرگر، وابسته فرهنگی، و بری روزن، وابسته مطبوعاتی، از جمله دیپلمات‌های آمریکایی بودند که بعد از انقلاب با نهایت حسن نیت، می‌کوشیدند با رژیم جدید کنار بیایند.

در آن روزهای پرشوروشر، آمریکا نه مجازات اقتصادی علیه خمینی و اعوان و انصارش قائل شده بود و نه حتی اسم خلخالی در فهرست سیاهش جای گرفته بود. در واقع آمریکا نه‌تنها انقلابی را که با هدایت توده‌ای‌ها و انقلابیون فدایی و مجاهد، مهم‌ترین متحد و دوستش را برانداخت، به رسمیت شناخت (سومین کشوری که رژیم موقت را به رسمیت شناخت)، بلکه با کمک ابراهیم یزدی، معاون نخست‌وزیر، و چمران و مهدی حائری و ده‌ها آشنای دور و نزدیک، هر روز می‌کوشید دفتری تازه در روابط با ایران بگشاید. هیئت‌ها می‌آمدند و می‌رفتند و بازرگان که به توطئه‌ها و ترفندهای شوروی آگاه بود، به حفظ روابط دوستانه با غرب به‌ویژه آمریکا سخت دلبسته بود.

حتی زمانی که چریک‌های فدایی خلق اوایل انقلاب به سفارت آمریکا حمله کردند و سفیر سولیوان را به اسارت گرفتند، با دستور خمینی و مدیریت یزدی و با کمک دارودسته ماشاءالله قصاب، چریک‌ها ظرف چند ساعت اخراج شدند و سفارت کار طبیعی‌اش را از سرگرفت. اما پنج ماه بعد در ۱۳ آبان فاجعه‌ای باورنکردنی رخ داد و درست زمانی که واشینگتن برای سفیر جدیدش درخواست داده بود، دانشجویان خط امام با هدایت محمد خویینی‌ها، سفارت آمریکا را به اشغال در آوردند و ۵۲ دیپلمات را که به جز اجرای مسئولیت‌هایشان هیچ گناهی نداشتند، ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند.

آن‌ها مصیبتی را رقم زدند (البته با توافق خمینی و بعد جانشینش) که نه‌تنها ۴۶ سال عملا ملت ما را به اسارت شعار «مرگ برآمریکا» درآورد، بلکه علاوه بر میلیاردها دلار خسارت مالی، به زندگی ما، اعتبار ما و جایگاه جهانی ما خسارات بسیار شدیدتری وارد کرد.

خمینی چهار روز بعد از به تخت نشستن، عنان زندگی و مرگ هزاران انسان را به دست جلادی به نام شیخ صادق گیوی، ملقب به خلخالی، و لاجوردی و رئیسی و نیری و اشراقی و موسوی تبریزی و خویینی‌ها و… داد. جانشینش هم این مسئولیت را به مرتضوی‌ها و مقیسه‌ها و صلواتی‌ها واگذار کرد تا دادگاه انقلاب و اعدام و احکام جائرانه و خیانت و فریب و ترور ۴۶ سال ادامه یابد.

به هیچ روی قصد شرح مصیبت ندارم. چون هر آنچه بگویم، هموطنانم دردناک‌تر از آن را دیده و شنیده‌اند و بعضی به تلخی و درد، تجربه‌اش هم کرده‌اند. قصد من تنها مقایسه دو رویداد در میهنم و کمی آن سوتر، در بلاد شام است.

احمد الشرع نه اشتهار خمینی را داشت و نه کسی او را «گاندی زمانه» فرض کرده بود. کسی هم او را‌ــ مانند خامنه‌ای‌ــ با القاب قائد امت و ولی امر مسلمانان جهان و نایب امام زمان و قطب عالم امکان نخوانده بود. او مسلمان سلفی‌ای بود که مندیل بر سر می‌انداخت و غیر از سلفی‌های سنی، الباقی امت محمد را از شیعه اثنی‌عشری و علوی گرفته تا دروزی و زیدی و اسماعیلی رافضی و مرتد می‌دانست. پیروان عیسی و بودا و موسی را هم. البته بی‌خدایان را نیز.

به دمشق که نزدیک می‌شد تا طومار آل اسد را بعد از نیم قرن، ظرف ۱۱ روز درهم بپیچد، میلیون‌ها سوری و عراقی و اردنی و لبنانی دست به آسمان داشتند که خدایا ما را از شر این فرد نجات بده. دکتر جلالی، آخرین نخست‌وزیر بشار اسد، در دو مصاحبه، یکی قبل از ورود الشرع به دمشق و یکی سه روز بعد از فتح شام، حرف‌هایی زد که تامل بر آن‌ها آشکار می‌کند که چرا فتح این سلفی با استقبال بسیاری از مردم و مخالفان سکولار اسد مواجه شد.

دکتر محمد جلالی در گفتگو با خبرنگار آژانس کرد، ضمن تشریح اوضاع سوریه قبل از فرار بشار اسد، با اشاره به شرایط اقتصادی وخیم و فساد ساختاری، فاش کرد حقوق ماهانه‌ او تنها ۱۴۰ دلار بود و بر این باور است که سقوط رژیم اسد نتیجه جنگ ۱۳ ساله نبود، بلکه فساد و فقر دو عامل اصلی این سقوط بودند.

مردم سوریه در تاریخ ۸ دسامبر ۲۰۲۴، در حالی با خبر فرار بشار اسد به روسیه مواجه شدند که بر خلاف اسد و دیگر مقام‌هایی که از ترس مردم و هیئت التحریر الشام از کشور گریختند، جلالی، آخرین نخست‌وزیر حکومت بشار اسد، در دمشق باقی ماند.

او دراین‌باره گفت: «من احساس ترسی نداشتم که بخواهم کشور را ترک کنم. در ساعت ۵ صبح، قبل از ورود نیروهای هیئت تحریر الشام به دمشق، من ۲۰ محافظ نظامی داشتم که تمامی آن‌ها مرا ترک کردند، اما من و خانواده‌ام تصمیم گرفتیم بمانیم. در ساعت ۸ صبح همان روز، تماسی از احمد الشرع ملقب به ابومحمد الجولانی، رهبر هیئت تحریر الشام و قدرتمندترین مرد کنونی سوریه دریافت کردم که به من اطمینان داد در امان خواهم بود.»

جلالی افزود: «احمد الشرع به من گفت با آن‌ها در ارتباط باشم و در امان خواهم بود. من نیز پاسخ دادم که مانند دیگران کشور را ترک نخواهم کرد و در محل زندگی خود باقی خواهم ماند.»

دو روز بعد، جلالی به درخواست الشرع، قدرت را به محمد بشیر واگذار کرد و دولتی انتقالی تشکیل شد.

فساد گسترده در ساختار سابق سوریه

جلالی با اشاره به فساد گسترده در ساختار سابق سوریه خاطر نشان کرد زمانی پیشنهادی دریافت کرده بود تا در ازای ۱۰۰ لیره طلا، فردی را به‌عنوان وزیر منصوب کند، اما او این پیشنهاد را رد کرد.

او که به همراه فرزندانش در یک آپارتمان ۱۵۰ متری در طبقه دوم زندگی می‌کند، در طول آن مصاحبه پنج نخ سیگار مارلبرو آبی کشید که قیمت آن معادل ۵۰ هزار لیره سوری یا حدود چهار دلار است، در حالی که اتاقش غرق دود بود، به مصاحبه پایان داد.

جلالی با ناگوار توصیف کردن وضعیت اقتصادی سوریه تاکید کرد حقوق او با منصب نخست‌وزیری حدود دو میلیون لیره سوری معادل ۱۴۰ دلار و حقوق وزرا حدود یک میلیون لیره معادل ۷۰ دلار و حقوق کارمندان ۲۰ دلار و سربازان نیز حدود ۱۷.۵ دلار بود.

آخرین نخست‌وزیر بشار اسد تاکید کرد: «چطور می‌توان انتظار داشت یک سرباز با حقوق ۱۷.۵ دلار جانش را فدای حکومت کند؟»

او با اشاره به بدهی‌های عظیم و اقتصاد ویران سوریه گفت: «در زمان سقوط اسد، تنها چیزی معادل ۱۰۰ میلیون دلار در بانک مرکزی باقی مانده بود که همه آن هم لیره سوریه بود. ضمن آنکه تولید برق از هشت هزار مگاوات قبل از جنگ به هزار مگاوات کاهش یافته بود، در حالی که سوریه به هفت هزار مگاوات برق نیاز داشت.

بدهی سوریه به ایران

جلالی درباره حمایت جمهوری اسلامی از نظام بشار اسد گفت: «این کشور ماهانه دو میلیون بشکه نفت به سوریه می‌داد و یک میلیون بشکه نفت نیز می‌خریدیم. ضمن آنکه عراق به دلیل تحریم‌های آمریکا نمی‌توانست نفت در اختیار ما قرار دهد. ایران از ابتدای انقلاب سوریه، سالانه سه میلیارد دلار به این کشور کمک کرد و بدهی سوریه به ایران اکنون بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار است.»

جلالی در مصاحبه دیگری با خبرگزاری اسپوتنیک، یادآورشد که اکثر وزرا هنوز در مقام خود مشغول به کارند. او گفت: «اظهارات مخالفانی که در سوریه قدرت را به دست گرفتند، تا حد زیادی با آنچه دولت کنونی برای آن تلاش می‌کند، همخوانی دارد.»

جلالی ادامه داد: «ارتش سوریه با از دست دادن هرگونه انگیزه برای جنگ، خود را در حال فروپاشی می‌دید. مسئله بازسازی ارتش سوریه موضوعی مهم برای دولت بعدی خواهد بود.»

نخست‌وزیر سوریه تاکید کرد: «این امید وجود دارد که تحریم‌ها از سوریه و مردم آن برداشته شود و زندگی به سوریه بازگردد.»

خمینی اما با ورود به ایران، فتوای قتل بختیار و شاه فقید و شهبانو و فرزندانشان را صادر کرد. در حالی که احمد الشرع دست یاری به سوی فاروق الشرع، وزیر خارجه و معاون رئیس‌جمهوری، و جمال خدام، فرزند عبدالحلیم خدام، و ده‌ها دولتمرد روزگار اسد دراز کرد.

برخلاف «گاندی انقلاب ایران»، نه‌تنها دولتمردان را به دار نکشید یا تیرباران نکرد، بلکه خیلی زود دست شماری از همراهان سابقش را هم که برای نابودی علوی‌ها و دروزی‌ها و مسیحیان به راه افتاده بودند، از قدرت کوتاه کرد و با یک بسیج سریع، قاتلان علوی‌ها و دروزی‌ها را به مجازات رساند.

«امام روح‌الله، گاندی ایران» در شش ماه، با کشتن صدها تن از شایسته‌ترین دولتمردان، نظامیان و اهل اندیشه و قلم و حمایت از تروریست‌های منطقه و حتی فتانی‌های تایلند و موروهای فیلیپین، ایران سرفراز و معتبر را که ۱۳۰ پادشاه و رئیس‌جمهوری و دولتمرد بین‌المللی در جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی‌اش شرکت داشتند، به دولتی متمرد و حامی تروریسم تبدیل کرد و شهروند ایرانی که گذرنامه‌اش در بیش از ۱۳۰ کشور جهان از جمله در قاره اروپا، بدون روادید پذیرفته می‌شد، در کمتر از شش ماه، مسافر نامرغوب شد و جز به سوریه و چند کشور آفریقایی، بدون روادید اجازه ورود نداشت. پول ملی ما هم که جزو هفت ارز معتبر جهان بود، از بانک‌ها به صرافی‌های مجاز و غیرمجاز منتقل شد.

۴۶ سال بعد در کشوری که متحد رژیم ولایت فقیه بود، با سرنگونی رژیمش، اهالی ولایت فقیه با فراری حقیرانه با هواپیماهای روسی و کامیون‌ها و اتوبوس‌های عراقی از خاکش گریختند اما نه داری برافراشته شد و نه دولتمردان و نظامیان رژیم اسد اعدام شدند و نه زندان‌ها را از نخست‌وزیران و نظامیان و وزیران و استادان دانشگاه‌ها و روزنامه نگاران انباشتند. نه بخش خصوصی مصادره شد و نه کارآفرینان مجبور به فرار شدند. آن‌ها نه چون خرم و القانیان مجازات اسلامی در انتظارشان بود و نه چون خیامی و خسروشاهی و رضایی و… علی‌رغم برپایی صنایع درخشان در کشورشان، اموالشان مصادره شد و مجبور به پذیرش تبعید شدند. انسان‌هایی که تجربه نشان داد با وجود سختی‌های تبعید، چگونه در غربت نیز کارهایشان با تقدیر و ستایش روبرو شد.

در سوریه برعکس، کسانی مثل جمال خدام با آغوش باز پذیرفته شدند تا اموالشان را به وطن بازگردانند و با سرمایه‌گذاری، در راه بازسازی کشور فعالیت کنند و مهم نبود که در طول حکومت اسدها هم در کشور فعالیت می‌کردند.

شش ماه بعد از ظهور «گاندی معمم» در ایران، کارآفرینان یکان‌یکان رفتند و بنیاد مستضعفان روی اموال آن‌ها دست گذاشت و هم‌زمان خانه و زندگی ده‌ها هزار ایرانی به حکم بیدادگاه‌های انقلاب مصادره شد. در حالی که در سوریه، بعد از شش ماه، هزاران سوری آواره به کشورشان باز گشتند و اموال توقیفی خود را پس گرفتند.

۴۴۴ روز بعد از گروگان‌گیری، بهزاد نبوی و احمد عزیزی حقیرانه در برابر هامیلتون جردن نشستند و از میلیون‌ها دلار سرمایه‌های وطن گذشتند تا با آزادی گروگان‌ها، سایه جنگ را از سرشان دور کنند.

هفته پیش، احمد الشرع در کاخ الیمامه در ریاض با رئیس‌جمهوری آمریکا دست داد و در کمتر از چند ساعت، کلیه مجازات‌ها علیه کشورش لغو شد.

در ایران، سفارت آمریکا بسته شد، در سوریه هیئتی سرگرم بازدید از سفارت آمریکا در دمشق است تا زمینه بازگشایی آن را فراهم کند.

در پاریس، مکرون پای پله‌های الیزه از احمد الشرع استقبال کرد و هم‌زمان، پرونده گروگان‌های فرانسوی در ایران را به دادگاه لاهه فرستاد.

سفارت رژیم در لبنان به‌عنوان لانه جاسوسی عملا تحت مراقبت غیرعادی قرار گرفت. در حالی که دولتمردان سوری و لبنانی سرگرم پایه‌ریزی روابط تازه دو کشورند.

گمانم همین اندازه برای مقایسه «گاندی» ایرانی و جولانی سوری کافی باشد.

ملتی سربلند در اوج اقتدار و پیشرفت به دست «آیت‌الله گاندی خاورمیانه» به فلاکت رسید و سوریه درهم شکسته و جنگ‌زده در کمتر از شش ماه، به آینده خود لبخند می‌زند.

عراقچی به گدایی لطف ترامپ و ویتکاف، به مسقط می‌رود و احمد الشرع در کنار امیر محمد بن سلمان، با ترامپ، با شادمانی به فردای روابط کشورش با آمریکا می‌نگرد.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مقاله لزوماً سیاست یا موضع ایندیپندنت فارسی را منعکس نمی کند.

حاکمیت جمهوری اسلامی ایران در وضعیت بحرانی عمیقی فرو رفته است؛ بحرانی که نه ناشی از حمله نظامی خارجی، بلکه حاصل فرسایش درونی، ناکارآمدی ساختاری و بی‌اعتمادی عمومی است. حاکمیت موجود، در آستانه فروپاشی مشروعیت سیاسی، تمام توان خود را صرف حفظ موجودیت خود کرده و دیگر هیچ چشم‌انداز روشنی برای اداره کشور ارائه نمی‌دهد و منافع مردم برای او کوچک‌ترین اهمیتی ندارد. حکومت اسلامی، نیروهای نیابتی خود را از دست داده و به علت ایجاد آشوب و ناآرامی در منطقه و در جامعه بین‌المللی، اجماعی برای ایزوله کردن آن شکل گرفته است. امروز، حکومت در موقعیتی قرار گرفته که نه قادر به اصلاح است و نه آماده برای واگذاری قدرت؛ یعنی به‌طور خلاصه، جسدی است که مرده‌شوری پیدا نمی‌شود او را بشوید. به‌خصوص بعد از سفر تاریخی دونالد ترامپ به کشورهای عربی و سخنرانی تحقیرآمیز او نسبت به حاکمیت، حتی اگر آن‌ها حاضر به گرفتن داروی مسکن از طرف ترامپ هم باشند، دیگر بعید به نظر می‌رسد جان تازه‌ای در منطقه بگیرند.
وضعیت کنونی مردم ایران، آن‌ها را در وضعیت فلاکت‌باری قرار داده است که نه حامی در ساختار حاکم دارند و نه از جانب بدیل‌های بیرونی صدای منسجم و امیدبخشی می‌شنوند. آن‌ها در عین بی‌پناهی، اما همچنان مقاوم و مصمم برای ایجاد تغییر باقی مانده‌اند؛ همراه با مشکلات اقتصادی، استرس و ناامیدی، مثل آتش زیر خاکستر منتظر فرصت مناسبی برای زدن ضربه آخر هستند.
اپوزیسیون در مجموع وضعیت نگران‌کننده‌ای دارد؛ پراکندگی، نبود انسجام راهبردی، اولویت‌یافتن منافع گروهی و فردی بر مصالح جمعی، و در بسیاری موارد، تکرار ساختارهای اقتدارگرایانه‌ای که خود منتقد آن‌ها هستند. این شرایط، موجب بی‌اعتمادی مردم داخل کشور نسبت به بدیل‌های احتمالی شده است. بزرگ‌ترین آسیب جدی از طرف نیروهای چپ و راست افراطی به همبستگی وارد می‌آید.
جریان‌های جمهوری‌خواه نیز با چالش‌هایی چون تفرقه، منیت رهبری، حاکمیت فرهنگ مردسالارانه و بی‌توجهی به ظرفیت‌های واقعی زنان مواجه‌اند؛ عواملی که اتحاد و اثربخشی این جریان‌ها را به‌شدت کاهش داده است .در اولین گردهمایی جمهوری‌خواهان در برلین بیش از ۷۰۰ نفر شرکت داشتند، ولی دیری نگذشت که گروه‌گروه جدا شدند، در حالی‌که هر کدام یک کلمه پس و پیش به نام خود اضافه کردند .ضعف دیگر، به‌جای پرداختن به دشمن اصلی، حمله به سمت پادشاهی‌خواهان را روش روزانه خود قرار داده‌اند؛ همان کاری که پادشاهی‌خواهان نیز می‌کنند، یعنی شیرینی در سینی حکومت گذاشتن!
فکر می‌کنم در مقدمه به وضعیت کنونی حاکمیت، مردم و اپوزیسیون پرداختم؛ حالا به پیشنهادات خودم در مورد ضرورت اتحاد وهمبستگی خواهم پرداخت. تا زمانی که نیروهای سیاسی وضعیت واقعی خود را ارزیابی نکنند و شرایط واقعی جامعه ما را تشخیص ندهند، رسیدن به یک راه‌حل عملی غیرممکن به نظر می‌رسد؛ به‌خصوص شیوه مبارزه مردم به شکل جنبشی است؛ سال‌هاست به این شیوه عمل کرده‌اند و ارزیابی من از آینده نیز همین است که یک فرصت دیگر با شعاری جدید و حرکتی رادیکال‌تر به وقوع خواهد پیوست. این کار مردم در داخل است، اما نقش اپوزیسیون در خارج کشور چیست؟
پیشنهاد مشخص این است که به‌جای تلاش برای توافق بر سر همه مسائل، باید بر یک محور بنیادین، روشن و فراگیر تمرکز کرد و آن هم “نه به جمهوری اسلامی” می‌تواند باشد که همه مبارزین راه آزادی با آن موافق هستند.
این شعار می‌تواند به‌عنوان نقطه اشتراک حداقلی اما راهبردی، نیروهای سیاسی مختلف را حول یک مطالبه عمومی گرد آورد و مسیر گذار را هموار سازد. نظام آینده، باید در فضایی آزاد، دموکراتیک و از طریق رفراندوم، پارلمان و رقابت‌های حزبی تعیین شود.
و اما چگونه می‌توانیم متحد شویم؟ در این رابطه، باید به نقش تاریخی و پیشرو زنان توجه ویژه‌ای داشت. در طول ۴۶ سال گذشته، زنان ایران بیش از هر گروه اجتماعی دیگر تحت ظلم، تبعیض و ستم سیستماتیک بوده‌اند. جالب است بدانید که رژیم بیشتر از همه ما به اهمیت این موضوع پی برده است، به‌طوری‌که عضو شورای شهر تهران اخیراً گفته است که زنان ایران با بیش از ۱۲۰ نوع آسیب اجتماعی از جمله فقر، بیکاری، خشونت خانگی و تبعیض جنسیتی مواجه هستند و من می‌گویم با تبعیضات چندگانه مواجه بوده‌اند؛ با قانون تبعیض‌آمیز مواجه بوده و با فرهنگ مردسالارانه دست و پنجه نرم کرده‌اند؛ شهروند دست دوم بوده‌اند؛ مورد تعرضات لفظی، جسمی، جنسی و روحی قرار گرفته‌اند؛ مردان خانواده بدون هیچ مجازات اصلی آن‌ها را به قتل رسانده‌اند؛ حق انتخاب در ازدواج و طلاق نداشته‌اند؛ در ارث، سهم ناچیزی برده‌اند و ده‌ها مشکل قانونی و فرهنگی دیگر که ناشی از وجود دین و فرهنگ مردسالارانه در کشور ما بوده است. بنابراین، زنان نیروی محکم و مبارزی برای دین‌زدایی از قانون و فرهنگ در جامعه هستند. ایران و افغانستان تنها کشورهایی در جهان می باشند که زنان دارای پوشش اجباری هستند و ایران دارای مقام اول اعدام زنان در دنیا است. زنان حق ندارند از داشتن فرزند سرباز زنند؛ ما با جمعیت کاملاً غیرضروری در ایران مواجه هستیم که هیچ‌گونه برنامه‌ریزی برای تأمین آموزش، بهداشت، مسکن و امنیت آن‌ها وجود ندارد. مشکلات و مسائلی که زنان بر پایه جنسیت خود در ایران با آن مواجه هستند به حدی زیاد است که تبدیل به تهدیدی بزرگ برای حکومت ضد زن شده و اطلاع از این موضوع باعث می‌شود که عوامل حکومتی به حکومت هشدار دهند. سؤال اینجاست: وقتی آخوندها متوجه اهمیت این قضیه هستند و در جنبش انقلابی ژینا این زنان بودند که رهبری را به‌دست داشتند و برای اولین بار مردان در کنار آن‌ها ایستاده‌ و حمایت کردند و هزینه زیادی هم دادند، چرا اپوزیسیون خارج از کشور که چندین دهه در کشورهای دموکراتیک زیسته‌اند، متوجه اهمیت این موضوع نیستند؟
با این‌حال، زنان مقاوم‌ترین و پرتداوم‌ترین نیروی ایستادگی در برابر حکومت بوده و هستند. پس از جنبش انقلابی زن، زندگی، آزادی، دو موضوع مهم در جامعه ما تقریباً به اجماع رسیده است: نخست، رد حاکمیت دینی و دوم، مطالبه جدی آزادی خواهی؛ زنان در ایجاد سکولاریسم و جوانان در پروسه آزادی ‌خواهی نقش جدی در جامعه ما ایفا خواهند کرد. بنابراین، در این فضا، پذیرش رهبری زنانه در فرآیند گذار به همراهی جوانان با تکیه بر شعار “نه به جمهوری اسلامی” می‌تواند بسیاری از اختلافات را حل و مسیر همبستگی ملی را هموار کند. به همین دلیل، اکنون زمان آن فرا رسیده است که نیروهای خواهان تغییر، از خود بگذرند، بر خواسته‌های مشترک تمرکز کنند و با احترام به نقش تاریخی زنان، گام در مسیر اتحاد و اقدام مؤثر بگذارند.
شبکه استقلال و برابری پایدار زنان(وایز) با داشتن شعار و برنامه مشخص برای رفع تبعیضات متفاوت و در رأس آن‌ها رفع تبعیض جنسیتی که ۵۰ درصد از جمعیت کشور را در بر می‌گیرد، با هر گروهی که در جهت رفع این تبعیض اساسی برای استقرار یک جامعه انسانی و برابر حقوقی فعالیت می‌کند، آماده همکاری است. همانطوریکه در دو کنفرانس حضوری در دو سال گذشته در ایتالیا و اسپانیا موفق شده است صداهای مختلف را در کنار هم قرار بدهد، قرار بر این دارد در سپتامبر ۲۰۲۵ بار دیگر میزبان افراد با نظرات مختلف سیاسی و عقیدتی باشد، ما معتقدیم که هیچ نیرویی به تنهایی قادر به مبارزه علیه رژیم نیست، تنها راه حل، همبستگی و اتحاد عمل نیروهای مختلف برای رسیدن به هدف است.
ناهید حسینی
۱۸ مه ۲۰۲۵