در حالی که با افزایش بحران درشرایط اقتصادی کشور، نیاز مردم به خدمات تامین اجتماعی مدام در حال افزایش است و بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران نیز توسعه حمایتهای تامین اجتماعی را راهبرد منطقی و عقلانی برای بهبود شرایط زندگی مردم و نیز جایگزینی برای کاهش توزیع یارانه نقدی میدانند، در چنین وضعییتی بحران درسازمان تامین اجتماعی همچنان ادامه دارد و محمدعلی جنانی مدیرکل امور فنی مستمریهای سازمان تامین اجتماعی از استقراض پنجاه هزار میلیاردی تامیناجتماعی از بانکها برای پرداخت مستمری بازنشستهها خبر داده است. وی که این اظهارت را در نشست هماندیشی اعضای کمیتههای مشاغل سخت و زیانآور در تهران عنوان میکرد، از تحت پوشش قرار داشتن ۵۲ درصد جمعیت ایران در سازمان تامین اجتماعی خبر داد و بر ضرورت مانتیتورینگ مداوم مصارف تامین اجتماعی تاکید کرد.
این استقراض از بانکها توسط سازمان تامین اجتماعی در حالی عنوان میشود که اکبر شوکت عضو هیات امنای سازمان تامین اجتماعی نیز از بدهی ۲۵۰ هزار میلیارد تومانی دولت به تامین اجتماعی خبر داده است.
این بدهی در حالی است که هرسال در حدود بیست هزار میلیارد تومان نیز به بدهی دولت به تامین اجتماعی افزوده میشود .
این در حالی است که سالهاست کارشناسان نسبت به بحران صندوقهای بازنشستگی و به ویژه صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی هشدار می دهند و بر ضرورت بازنگری در سیاستهای راهبردی و استرتژیک سازمان تامین اجماعی به منطور مدیریت مصارف و منابع سازمان تاکید دارند. اما حیف و میل بالای سازمان تامین اجتماعی در کنار فقدان مدیریت صحیح منابع گسترده و کلانی که سازمان تامین اجتماعی در اختیار دارد از جمله عوامل مهمی است که بحران سالهای اخیر تامین اجتماعی را ایجاد کرده و کارشناسان پیش بینی میکنند که در آینده نیز این وضعییت وخیم تر خواهد شد و برخی کارشناسان و تحلیلگران اجتماعی پیش بینی میکنند با تداوم روند فعلی در نهایت سازمان تامین اجتماعی به علت ناتوانی از تامین منابع لازم برای تامین تعهدات خود، به ناگزیر برخی از این تعهدات را فروگذار خواهد کرد.
شرکتهای سرمایه گذاری تامین اجتماعی موسوم به شستا یکی از مهمترین چالشهای تامین اجتمالی هستند و لحاط نکردن شاخصهای بلندمدت و کلان اقتصادی در این سرمایهگذاریها و کمتوجهی به میزان بازده سرمایه گذاریها از جمله عوامل مهم دیگری است که با کاهش امکان بازتولید سرمایهگذاریهای تامین اجتماعی وضعیت سرمایهگذاری هلدینگهای شستا را با چالش مواجه کرده و اکثر انها که اصلی ترین منبع تامین سرمایه تامین اجتماعی هستند، به علت سرمایهگذاری نادرست، به جای سوداوری به شرکتهای زیانده تبدیل شدهاند. در این میان مدیر عامل جدید شستا نیز که از مدیران ستاد اجرایی فرمان امام بوده است و رییس سابق شرکت پخش دارویی البرز بوده است با همدستی محمد شریعتمداری وزیر کار و رفاه و تعاون که خود مدیر عامل سابق ستاد اجرایی فرمان امام بوده است با نشان دادن زیاندهی شرکتهای شستا قصد فروش و واگذاری شرکتهای شستا به ستاد فرمان اجرایی امام را دارند .
علاوه بر اینها تغییر مدام قوانین بازنشستگی مدام در راستای افزایش تعهدات تامین اجتماعی است و با تغییر قوانین مدام مشمولین بیشتری به حوزه مستمری گیران تامین اجتماعی افوزده میشوند؛ من جمله بازنشستگی پیش از موعد، کاهش سن یازنشستگی و شمول گروههای بیشتری از افراد. که همه اینها تعهدات سازمان را افزایش میدهد
برخی اجرای طرح تحول سلامت را نیز یکی از دلایل بدهیهای سنگین تامین اجتماعی به بانکها عنوان می کنند. طرحی که عملا اکنون بخاطر هزینه های زیاد متوقف مانده است .
این در حالی است که کارشناسان اعتقاد دارند که تامین اجتماعی به جای کاهش تعهدات خود و به جای اینکه رسالت خود در زمینه تامین سلامت و نیز خدمات مدیریت اجتماعی را نادیده بگیرد باید در جهت کاهش فساد در تامین اجتماعی و همچنین سرمایهگذاریهای پربازده در این زمینه اقدام کند.