روز (۱۲ ژوئیه ۲۰۱۷) هنگامی که رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا با وزرای چهارگانه خشمگین مصر، سعودی، امارات و بحرین دیدار کند، در مقابل خود دولتهایی را خواهد دید که تصمیم خود را گرفتهاند. آنها دوحه را مسئول نارآرامیهای خطرناک موجود میدانند. پس از توافقها و تصمیمهای آشکار این دولتها درباره مجازات دوحه از طریق قطع روابط، پیشبینی نمیشود، آنها از تصمیم خود عقبنشینی کنند.
سخنان و اشارههای وزیر امور خارجه آمریکا در کنفرانس خبری که در دوحه داشت، امیدوار کننده نیست، بلکه نشانه سادهانگاری مشکل از سوی اوست. او راهحل را در امضاء سندی از سوی دوحه خلاصه کرد، که در آن دولت قطر متعهد به مبارزه با تروریسم میشود. دستآورد بزرگی است!؟
قطریها با دستکاری دلایل اصلی اختلاف، تیلرسون را به بازی گرفته و او را وادار به اعتراض به برخی نقاط عام مانند افشای توافق آنها با ریاض کردند؛ زیرا که او با گفتند “همه آنچه قطر در رسانههای بینالمللی میگفت، با توافقهای مخفی آنها تنافض دارد” قطریها را به دردسر انداخت. بالطبع قطر باید برای آغاز روند افشای امور مورد سرزنش بگیرد، زیرا آنها بودند که نامه حاوی درخواستهای ۱۳گانه چهار کشور سعودی، مصر، امارات و بحرین را با هدف تحت فشار قرار دادن این کشورها افشا کردند.
آنچه نشست امروز جده را سخت میکند، این است که از آغاز بحران، تیلرسون خود را متمایل به قطر نشان داده است. آنچه این گمانه را تقویت میکند، واکنش شتابزده و تعجببرانگیز تیلرسون در منطقی خواندن درخواستهای قطریها، پیش از شنیدن نظر طرف دیگر ماجرا است.
وزیر امور خارجه آمریکا اگر بخواهد میتواند جانب قطر را بگیرد، لکن باید بداند که با اینکار مشکل پیچیده موجود را پیچیدهتر کرده و زمان آن را طولانیتر میکند.
کشورهای چهارگانه در نتیجه اقدامات و رفتارهای قطر، متحمل ضررهای جانی، مالی، سیاسی و رسانهای شده و حالا تصمیم نهایی خود را گرفتهاند، به ویژه پس از تحولات اخیر که آنها را اقداماتی با هدف ضربه زدن مستقیم به نظامهای حاکم تلقی کردهاند.
با توجه به اینکه قطر بارها وعده داده و خلف وعده کرده است، رکس تیلرسون نمیتواند این کشورها را به آشتی ناچار کند، لیکن او میتواند با توجه به اینکه همه این کشورها همپیمان آمریکا هستند، به جای جانبداری از یک طرف قضیه، فاصلههای موجود میان آنها را بکاهد.
تا زمانی که مقامات دوحه از تغییر روش سرباز زنند، روند بحران رو به افزایش خواهد بود و ما میدانیم دوحه چگونه فکر میکند، چگونه حیلهگری میکند و در شرایط عادی نمیخواهد تغییر کند. دولتهای چهارگانه نیز عقب نخواهند نشست زیرا آنها خود را در منطقهای مملو از آشوب، در حال دفاع از کشورهایشان میدانند. منطقی نیست در حالی که با ایران میجنگند، اجازه دهند دولت قطر وجود آنها را تهدید کرده و از پشت به آنها خنجر بزند.
بحران موجود یک هدف دارد و آن نشاندن قطر سرجای خود و مقابله با پروژه این کشور برای تغییر است. بدون به پایان رساندن این ماموریت، وجود و ثبات همه این کشورها به خطر خواهد افتاد. مصر درگیر بزرگترین نبرد تاریخ خود علیه تروریسم است و قطر را یک طرف فعال در این نبرد میداند که با حمایت مالی پنهان و آشکار و حمایت تبلیغاتی آشکار از طریق رسانههایش، اقدامات این گروههای تروریستی را توجیه و مردم را علیه نظام حاکم میشوراند. سعودی نیز با تهدیدهای مشابهی مواجه است که دخالت قطر در آنها به اثبات رسیده است. امارات نیز نگرانیهای مشترکی دارد لیکن در وقت مناسب سیاست تحمل صفر را در برخورد با این گروهها و اندیشههای بنیادگرا در پیش گرفت. بحرین نیز با مشکلاتی به مراتب بزرگتر روبروست که قطر در پشت پرده آنهاست.
رکس تیلرسون چگونه میتواند چهار کشوری را که برای بقاء میجنگند به آشتی با طرف مسئول این مشکلات راضی کند و تا کی حسن نیت این کشورها درباره قطر را بسنجند؛ امتحانی که قطر بارها در آن مردود شد.
مقابله با قطر خواست تنها این چهار کشور نیست، بلکه بسیاری از کشورهای منطقه و جهان این درخواستها را تایید کردند و قطر را مسئول هرج و مرج، بنیادگرایی و تروریسم میدانند. وزیر امور خارجه آمریکا میتواند قطر را از شر خود قطر نجات دهد، پیش از آنکه گرفتار بازتاب اقداماتی شود که خود انجام داده است.
منبع :العرب