ترکیه: که می رود به سوی سرنوشت/مرتضی نگاهی

همه پرسی ترکیه، که امروز، یکشنبه، ۱۶ ماه آوریل برگذار می گردد، سرنوشت سازترین انتخابات ترکیه است که بلی یا خیر گفتن مردم ترکیه سرنوشت ترکیه را برای نسل های دیگر رقم خواهد زد. امروز و فردای سرنوشت ترکیه در گرو همین همه پرسی است.
بلی سر سپردن به نظام ریاستی است که با تغییراتی در قانون اساسی ترکیه، نظام پارلمانی را به نظام ریاستی تبدیل می کند که رئیس جمهور همه کاره شود: دولت یا کابینه را از بین ببرد یا قوه قضاییه را به دلخواه بچرخاند. در نهایت رئیس جمهور مقامی خواهد شد با قدرت مطلقه. بلی گویان اغلب سرسپردگان اردوغان اند. سنتی های شرق ترکیه که در زمان اردوغان به آلاف و علوفی رسیده اند و سینه زنان مذهبی و اسلامیست های ریشو یا کراواتی و زنان لچک به سر. خیر گویان طرف داران جامعه مدرن و مدنی، روشنفکران، نویسندگان، مردان و زنان آزاده اند که نمی خواهند دین در دولت دخالت کند.
اردوغان همه فن حریف و همه رنگ و پر مدعا، مدعی است که این همه پرسی در کمال آزادی برگذار می گردد. اما “خیر” گویان فقط ۴۵ ساعت حق تبلیغ رسانه ای داشتند در صورتی که بلی گویان ۴۵۰ ساعت. نیز پس از کودتای نافرجام سال گذشته ۱۷۰ تعطیل شده و پنج هزار نفر زندانی شده اند که نیروی محرکه خیر گویان بودند. صد و بیست هزار نفری هم که تحت نظر هستند و از کار بی کار شده اند، در یک جو نیمه پلیسی جرئت نداشتند که برای کمپین خیر تبلیغ کنند. تمام ارگان های دولتی هم در دست بلی گویان بود.
همه پرسی امروز تعین خواهد کرد که ترکیه اروپائی خواهد شد _ که اردوغان سال های سال در اوایل اقتدار خود برای آن تلاش های زیادی کرده بود- یا به سوی آسیای میانه کشیده خواهد شد که اردوغان ادعا دارد نیاکانش از آن جا آمده اند.
به قول دانا مردی: قدرت فساد می آورد و قدرت مطلق فساد مطلق. اردوغان به سوی قدرت مطلقه پیش می رود و اگر بازی را ببرد تا ۲۰۲۹ در قدرت خواهند ماند.