با من به ریگا بیایید /حسن بهگر

سفر با کشتی به ریگا از استکهلم یک شبانه روز طول می کشد و بهای آن هم گران نیست و بسته به فصل و نوع انتخاب کابینش حدود ۵۰ تا ۱۵۰ یورو است. کشتی ساعت پنج بعداز ظهر به وقت سوئد حرکت می کند و فردایش ساعت ۱۰ صبح به ریگا می رسد .تا ساعت ۴ بعد از ظهر وقت داری که شهر را گشت بزنی .
ریگا پایتخت لتونی در ۱۲۰۱ میلادی بناشده و به روایتی از استکهلم قدیمی تر است؛ وایکینگ ها از قدیم از ریگا برای دست یافتن به کرانه های روسیه و رسیدن به دریای مازندران استفاده کرده اند اما ریگا در طول تاریخ ، سرنوشت غم انگیزی از دخالت لهستانی ها ، آلمان ها ، سوئدی ها و روس ها داشته است.

رودخانه طولانی و زیبای Daugava در ریگا جریان دارد و افزون بر اردک هایش مرکز قایقرانی است .
ریگا روی هم رفته شهر نقلی و تمیزی است و با وجود این که سطل زباله در آن به زحمت یافت می شود بسیار تمیزتر از استکهلم است که درهر قدم یک سطل زباله گذاشته اند .
در کوچه و بازار اغلب زبان روسی به گوش ات می خورد و هنوز زبان لیتونی همه گیر نشده. پس از فروپاشی شوروی لیتونی سعی کرده که زبان بومی را رواج بدهد ولی این کار برایشان آسان نبود. باشندگان روسی اگر طالب پاسپورت لیتونی هستند باید امتحان زبان لیتونی بدهند؛ این قانون شامل حتا روس تبارانی می شود که در آن کشور بدنیا آمده اند .
در سال ۱۹۱۴ ریگا یک شهر صنعتی بشمار می رفت و پس از فروپاشی شوروی خیلی سریع به اتحادیه اروپا پیوست و بهره ای که از آن برده این است که تمام کارخانه ها و تولیدات روسی را وربچیند و جایش را به بانک ها و فروشگاه های اروپایی عمدتا آلمانی و سوئدی بدهد ؛ بانک ها با وام دادن به مردمی که از قحطی لوازم مدرن زمان شوروی بیرون آمده بودند ،اجناس خارجی فراوانی مانند اتومبیل وارد کرده و فروختند و در یک کلام پوست مردم را کندند ؛ خلاصه این که مردم روزگار بسیار سختی را گذرانده اند .
یکی از اهالی اوضاع خود را در مقایسه با گذشته چنین بیان کرد : قبلا آزادی نداشتیم ولی حداقل معیشت زندگی را داشتیم و دسترسی به وسایل مدرن غربی را نداشتیم ولی حالا آزادی داریم ولی نه آن حدقل معیشت را و نه قدرت خرید را . خودمانیم گویا بی سبب نیست که می گویند روس ها به آزادی ودموکراسی باور ندارند !؟
پیرزنی در مینی بوس از من پرسید که از کجا می آیی ، وقتی شنید که از سوئد می آیم به دوستانش به روسی چیزی گفت. دوستم که پهلوی من نشسته بود و روسی می دانست ترجمه کرد که : ما کمونیست بودیم و سوئد سوسیالیست ؛ حالا ما بورژوا شدیم و سوئد هنوز سوسیالیست است.
البته لتونی را بسیار عزت تپان کرده اند ار جمله اینکه ریگا را میراث فرهنگی اروپا نامیده اند و یکبار هم میزبان اجلاس ناتو نیز بوده است . بی اختیار یاد لقب «پل پیروزی » می افتم که متفقین پس از جنگ دوم جهانی در ازای تحمیل جنگ و اشغال ایران و هزاران خرابی و ویرانی به ما دادند.
گویا سهم مردم از آزادی هم همان مجسمه آزادی (لیبرتی ) است

وضع بد اقتصادی موجب شده تا مردم رغبتی به بچه دار شدن نداشته باشند و سقط جنین رواج یافته تا آنجا که دولت اقدام به نمایش مجسمه هایی درنکوهش آن کرده است :

معماری زیبا شهر هنوز درنوع خود ممتاز است و ریگا با جمعیت ۲ میلیونی خود بدان می بالد.

در وسط شهربه بقایایی از شهر قدیم ریگا برمی خوریم که شباهت زیادی به شهر قدیم استکهلم دارد.

و این یکی که به دروازه سوئد معروف است

سوغاتی ریگا افزون بر ودکا و آبجو و سایر مشروبات الکلی که نسبت به تولیدات مشابه سوئدی ارزان تراست یکی هم «بالزام» است که ۴۵% آن الکل و با تقطیر گیاهانی مانند کلم آمیخته شده و از قرن نوزدهم رایج بوده و بر بسیاری از دردها از جمله سرماخوردگی درمان شناخته می شود(که البته به تصور من بیشتر ناشی ازمعجزه الکل است نه سایر مخلفات آن ).

بازار ریگا از جاهای دیدنی است که مواد غذایی مختلف فروخته می شود. بیرون از سالن بساط دستفروش ها به سبک میدان گمرک سابق خودمان برقرار است .

در داخل بازار به نانوایی برمی خوری که توسط ازبک ها اداره می شود و همانطور که ملاحظه می کنید نام مغازه همان« نون» خودمان است .

یورمالا Jurmala شهر ییلاقی مجاور ریگا ست که با آن ۲۵ کیلومتر فاصله دارد و علاقمندان شنا و موزیک را جلب می کند . یورمالا تا چندی پیش مرکز کنسرت های خوانندگان روسی بود، حالا پس از تحریم روسیه بروی هنرمندان آن کشور بسته شده و یا اغلب با اشکال روبرو می شود مسوولان سعی می کنند با آوردن هنرمندان دست دوم و سوم اروپایی بازارش را گرم نگه دارند ولی ظاهرا خواهان چندانی ندارد.

گرچه درقرون وسطا هم در تصرف سوئد و سپس روسیه بوده ولی جنگ دوم جهانی و اشغال آلمان نازی و روسیه شوروی خاطرات بسیار دردناکی در این کشور از خود باقی گذاشته اند که هنوز زخم های آن ترمیم نیافته است. در موزه ای که در وسط شهر ایجاد شده می توان تصاویری از اشغال روس ها و آلمان ها را دید.
این هم نمونه ای از بازداشتگاه های اجباری و عکس هایی از اشغال لیتونی در جنگ دوم جهانی که در موزه تاریخی ریگا بازسازی شده است.

منبع /(iranliberal.com)